Osiedle Witosa (Katowice)

---

Geografia

Osiedle Witosa pełni ważną rolę w strukturze urbanistycznej Katowic, będąc jego częścią numer 8. To osiedle, ulokowane w grupie dzielnic północnych, graniczy od północy oraz wschodu z Załężem, od południowej strony z Załęską Hałdą-Brynowem częścią zachodnią, a z zachodu sąsiaduje z miastem Chorzowem, szczególnie z dzielnicą Chorzów-Batory. Wschodnia granica osiedla jest wyznaczona przez ulicę F. Bocheńskiego, a południową przez ulicę Kochłowicką, która jest częścią autostrady A4. Z kolei krańcową granicą od północy jest linia kolejowa nr 137.

Osiedle Witosa, zgodnie z klasyfikacją według Jerzego Kondrackiego, znajduje się w mezoregionie zwanym Wyżyną Katowicką (341.13), będącym częścią geograficznej Wyżyny Śląskiej. Jest to obszar składający się z formacji geologicznych z okresu karbonu, w skład których wchodzą łupki, piaskowce i zlepieńce, które zawierają złoża węgla kamiennego. Strop karbonu jest ulokowany na wysokości 220–240 m n.p.m. Pod tymi formacjami znajdują się osady dewońskie, głównie margle, zlepieńce oraz dolomity.

W północnej części Osiedla Witosa, wzdłuż ulicy Obroki, zlokalizowane jest Obniżenie Rawy. To obniżenie jest wyjątkowo głębokie, sięgające ponad 100 m w głąb utworów karbońskich. Z kolei południowa strona osiedla ukazuje Wzgórza Kochłowickie, które charakteryzują się spłaszczonymi wzgórzami oraz wciętymi w głąb dolinami. Zauważalny jest również kierunek spadku terenu Osiedla Witosa, który obniża się w stronę północno-wschodnią, aż do doliny Rawy. Najniżej położona część osiedla to skrzyżowanie ul. F. Bocheńskiego i J. Pukowca, gdzie wysokość osiąga 268 m n.p.m., a najwyższy punkt to zjazd ul. Kochłowickiej w kierunku węzła Chorzów Batory (309 m n.p.m.).

Pod względem klimatycznym, Osiedle Witosa nie odbiega znacząco od całych Katowic. Warunki atmosferyczne są modyfikowane przez różne czynniki, zarówno naturalne, jak i antropogeniczne. Średnia roczna temperatura w okresie od 1961 do 2005 roku wynosiła +8,1 °C, przy czym najbardziej gorącym miesiącem okazał się lipiec (+17,8 °C), a najzimniejszym styczeń (-2,2 °C). Co więcej, średnia roczna suma opadów z lat 1951–2005 wynosiła 713,8 mm a czas pokrywy śnieżnej wynosi zazwyczaj od 60 do 70 dni. Wegetacja trwa od 200 do 220 dni w roku, a wiatry, które występują, mają niewielką prędkość, nieprzekraczającą 2 m/s, a ich kierunek to przede wszystkim zachód.

Powierzchnia Osiedla Witosa znajduje się całkowicie w dorzeczu Wisły, w obrębie zlewni Rawy. Ta część miasta nie dysponuje większymi ciekami wodnymi ani akwenami, z wyjątkiem jednego zbiornika – Kozubek, który jest położony przy ulicy Obroki. Jest to zbiornik stworzony na skutek działalności antropogenicznej w związku z działalnością kopalni „Kleofas”.

Nawet pomimo intensywnej urbanizacji, Osiedle Witosa wyróżnia się znacznym udziałem terenów zielonych. W zachodniej części osiedla znajduje się fragment Lasu Załęskiego, gdzie dominują dęby a w wyższych partiach kompleksy brzozowo-sosnowe. Lasy te wchodzą w skład Nadleśnictwa Katowice i, choć niezwykle istotne w kontekście ochrony przyrody, nie mają statusu prawnej ochrony. Na terenie Osiedla Witosa występują także liczne placówki i obszary zieleni urządzone, w tym:

• Plac św. Herberta (główny plac na osiedlu Wincentego Witosa),
• Skwer rtm. Witolda Pileckiego (usytuowany przy skrzyżowaniu ulic Wincentego Witosa i Michała Ossowskiego).

Dodatkowo, na południowo-wschodniej części osiedla można znaleźć ogródki działkowe, którymi zarządza Śląski Okręgowy Zarząd Polskiego Związku Działkowców, Delegatura Katowice. W obrębie Osiedla Witosa znajdują się następujące Rodzinne Ogrody Działkowe: „Baildon” (6,95 ha), „Gonar” (2,87 ha) oraz „Nadzieja” (3,05 ha).

Historia

Przed powstaniem osiedla Witosa

Początki osadnictwa w regionie obecnego osiedla Witosa datują się na XVII wiek. W tym czasie pojawia się pierwsza wzmianka o Obrokach, które znajdowały się w północnej części dzielnicy, w obrębie Załęża. Na tamtych terenach, już od XVIII wieku, funkcjonował folwark, gdzie prowadzono hodowlę owiec.

Rozwój tej dzielnicy był nieodłącznie związany z działalnością przemysłową w regionie. 3 października 1846 roku Towarzystwo Kolei Górnośląskiej uruchomiło linię kolejową, która przecinała granice osiedla Witosa oraz Załęża, łącząc Świętochłowice z Mysłowicami. W 1840 roku powstała kopalnia węgla kamiennego „Cleophas” (późniejsza „Kleofas”), która miała kluczowe znaczenie w późniejszym rozwoju dzielnicy. Warto zaznaczyć, że między 1867 a 1886 rokiem kopalnia ta była nieczynna, a jej działalność wznowiona została po przejęciu przez firmę Georg von Giesches Erben.

W pobliżu kopalni, na początku XX wieku, zrealizowano osiedle patronackie oraz wybudowano budynki administracyjne kopalni „Kleofas”. Po zakończeniu II wojny światowej kontynuowano rozwój tego obszaru. W latach 1947–1948 w południowej części dzielnicy, na obszarze Załęskiej Hałdy, powstało osiedle złożone z fińskich domków. Dodatkowo, w latach sześćdziesiątych XX wieku oddano do użytku nowe osiedle dla górników kopalni „Kleofas” oraz zbudowano Fabrykę Narzędzi Górniczych „Gonar”.

Budowa i dalsza historia osiedla

Osiedle Witosa powstało na terenie, gdzie wcześniej wzniesiono fińskie domki w Załęskiej Hałdzie, w latach czterdziestych XX wieku. Proces rozbiórki tych budynków rozpoczął się w 1976 roku, a równocześnie zaczęła się budowa nowego osiedla, które zakończono w 1981 roku. Wśród projektantów tego nowego osiedla znaleźli się Jan Grzegorczyk, Marek Oleś, Jerzy Rak oraz Andrzej Trybuś. W 1983 roku osiedlu nadano imię Wincentego Witosa. Dnia 14 września 1983 roku utworzono parafię pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Herberta; jednak sam kościół parafialny powstał dopiero dekadę później i został poświęcony przez arcybiskupa katowickiego Damiana Zimonia 16 maja 1993 roku.

Po zmianach ustrojowych, 1 stycznia 1992 roku, w Katowicach utworzono 22 Pomocnicze Jednostki Samorządowe. W wyniku tego wydzielono osiedle W. Witosa wraz z Obrokami jako nową dzielnicę o nazwie Osiedle Załęska Hałda. 29 września 1997 roku, zgodnie z Uchwałą nr XLVI/449/97 Rady Miejskiej Katowic, Osiedle Witosa stało się oficjalną dzielnicą w zespole dzielnic północnych, oznaczoną jako jednostka pomocnicza nr 8 miasta Katowice.

W wyniku restrukturyzacji gospodarczej po 1989 roku, przemysł w dzielnicy znacząco się skurczył. W 2001 roku podjęto decyzję o zamknięciu kopalni „Kleofas”, co zostało zrealizowane w 2004 roku. Zamiast tego, sektor usługowy zyskał na znaczeniu, a budownictwo mieszkaniowe kontynuowało rozwój, w tym nowe osiedla powstające przy ul. W. Sławka, gdzie budowę rozpoczęto w styczniu 2009 roku. Uchwałą nr LII/1070/10 z dnia 25 stycznia 2009 roku, Rada Miasta Katowice nadała placowi na rogu ul. Wincentego Witosa i ul. Michała Ossowskiego nazwę: Skwer Rotmistrza Witolda Pileckiego.

Demografia

W przeszłości tereny, na których obecnie znajduje się osiedle Witosa, należały do Załęskiej Hałdy w ramach dawnej gminy Załęże. W 1980 roku mieszkało tu około 4 500 osób. W latach osiemdziesiątych oraz dziewięćdziesiątych XX wieku zauważono znaczący wzrost liczby mieszkańców, co było wynikiem rozwijającego się osiedla mieszkaniowego w północnej części Załęskiej Hałdy, czyli osiedla Wincentego Witosa.

W granicach dzielnicy Osiedle Witosa w 1988 roku liczba mieszkańców wyniosła 14 041 osób. W tym okresie dominantą w strukturze wiekowej były osoby w przedziałach 30-44 i 0-14 lat. Z biegiem lat populacja dalej rosła, a w 1997 roku dzielnica mogła pochwalić się około 14 200 mieszkańcami.

Jednak później nastąpił stopniowy spadek liczby ludności. W 2007 roku w całej dzielnicy zamieszkiwało 12 401 osób, z których około 3 000 było mieszkańcami Obroków, a około 9 500 mieszkało na osiedlu Witosa. Wówczas wśród mieszkańców przeważały osoby w wieku 45-59 oraz 15-29 lat.

Polityka i administracja

Osiedle Witosa, początkowo należące do gminy Załęże, składało się z takich osad jak Obroki oraz Załęska Hałda. Z dniem 1 stycznia 1992 roku na terenie Katowic utworzono 22 Pomocnicze Jednostki Samorządowe, w tym także dzielnicę Osiedle Załęska Hałda, która obecnie obejmuje część obszaru Osiedla Witosa.

W dniu 29 września 1997 roku, na podstawie Uchwały nr XLVI/449/97 Rady Miejskiej Katowic, Obszar ten uzyskał status dzielnicy, stając się jednostką pomocniczą nr 8 w ramach północnego zespołu dzielnic. Uchwała ta określiła również szczegółowe granice dzielnicy.

Po nowelizacji ustawy dotyczącej samorządu gminnego z 2001 roku, Osiedle Witosa mogło uzyskać statut oraz powołać Radę Jednostki Pomocniczej. W połowie 2014 roku, w tym miejscu, istniało już 11 rad, w tym i ta z Osiedla Witosa, której siedziba mieści się przy ul. E. Kwiatkowskiego 8.

W kadencji 2014-2018 Rada składała się z piętnastu radnych. Przewodniczącym Rady był wówczas Krzysztof Kraus, a przewodniczący Zarządu to Marcin Waszczuk. Osiedle Witosa jest częścią okręgu nr 4 w wyborach do Rady Miasta Katowic, który łączy takie obszary jak Osiedle Tysiąclecia, Dąb, Załęże oraz Załęską Hałdę-Brynów. W latach 2010-2014 okręg ten reprezentowało sześciu przedstawicieli w Radzie Miasta, a mieszkańcy Osiedla Witosa byli przypisani do sześciu obwodów wyborczych, numerowanych od 21 do 26.

Gospodarka

Transformacja gospodarcza, która miała miejsce w Polsce po 1989 roku, znacząco wpłynęła na strukturę przemysłową kraju. W północno-zachodniej części dzielnicy Osiedle Witosa zauważalny jest spadek działalności przemysłowej. Szczególnie istotne zmiany miały miejsce w branży wydobywczej, a jednym z kluczowych momentów była likwidacja kopalni „Kleofas” w 2004 roku. Mimo tego, w dzielnicy nadal działa firma GONAR, która zajmuje się produkcją narzędzi górniczych, co pokazuje, że pewne sektory potrafią się odnaleźć w zmiennych warunkach rynkowych.

Warto zauważyć, że od lat 90. ubiegłego wieku wzdłuż linii rozwoju usług, szczególnie w wschodniej części Osiedla, pojawiły się nowe inicjatywy. W 1991 roku ruszyło miejskie targowisko, znane jako bazar Załęże, które obecnie przyciąga wielu lokalnych mieszkańców. Na przestrzeni czasu, w 1999 roku z kolei powstała hala Makro Cash and Carry, a z przyjemnością można zauważyć, że w 2013 roku otwarte zostało Centrum Handlowe Załęże, co przyczyniło się do dalszego rozwoju handlu.

W zachodniej części dzielnicy z kolei, handel hurtowy spożywczy rozwijał się dynamicznie, a w szczególności Śląski Rynek Hurtowy Obroki stał się największym rynkiem tego typu na Górnym Śląsku, co podkreśla znaczenie tej formy handlu w regionie.

W samym sercu Osiedla Witosa znajduje się lokalny ośrodek usługowy. Mieści się on w obrębie placu św. Herberta, a także wzdłuż ul. W. Witosa i ulicy E. Kwiatkowskiego. To miejsce stanowi centrum różnorodnych obiektów usługowych, w tym sklepów, placówek edukacyjnych, domów kultury, biblioteki, kościoła oraz przystanków komunikacji miejskiej, a także terenów rekreacyjnych.

Charakter Osiedla Witosa jako obszaru mieszkalnego sprzyja rozwojowi handlu. Zróżnicowana sieć sklepów oferuje mieszkańcom wiele możliwości. Można wyróżnić dwa typy punktów handlowych: mniejsze, prowadzone przez osoby prywatne oraz większe sklepy. Wśród tych ostatnich wyróżniają się następujące obiekty:

• Biedronka (ul. M. Ossowskiego 17),
• Lewiatan (ul. I. Mościckiego 3),
• Lidl (ul. Obroki 50).

Osiedle Witosa to również miejsce, gdzie znajdują się różne placówki administracyjne i komunalne, w tym:

• Prokuratura Rejonowa Katowice-Wschód (ul. S. Kossutha 11),
• Śląski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia (ul. S. Kossutha 13),
• Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach (ul. Obroki 87),
• Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (ul. S. Kossutha 6),
• Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Katowicach (ul. Obroki 140).

Infrastruktura techniczna

Osiedle Witosa w Katowicach korzysta z wody pochodzącej z ujęć powierzchniowych, takich jak Jezioro Goczałkowickie na Wiśle oraz Jezioro Czanieckie na Sole. Woda poddawana jest uzdatnieniu w Stacji Uzdatniania Wody, skąd następnie rozesłana jest siecią wodociągową, która obejmuje zarówno magistralne jak i rozdzielcze rurociągi.

Na obszarze Osiedla Witosa znajduje się rurociąg przesyłowy DN 1400 mm, który jest częścią zachodniej magistrali wodociągowej, łączącej zbiornik wyrównawczy Murcki ze zbiornikiem Bytków. W zaopatrzenie wodne zaangażowane są Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów oraz Katowickie Wodociągi. Ponadto sieć kanalizacyjna w tym rejonie jest zarządzana przez Katowickie Wodociągi. Większość Osiedla Witosa znajduje się w obrębie zlewni oczyszczalni ścieków Centrum-Gigablok, która odbiera ścieki poprzez kanalizację ogólnospławna.

Rozwiązania energetyczne w tym osiedlu opierają się na sieci wysokiego napięcia 110 kV, która zapewnia elektryczność mieszkańcom, łącząc ich z pobliskimi elektrowniami. W rejonie ulicy Dulęby stworzono stację elektroenergetyczną „Obroki”, której poziom transformacji wynosi 110/6 kV. Średnie roczne zużycie energii elektrycznej w Katowicach w 2006 roku wyniosło 865,7 kWh na gospodarstwo domowe.

Zaopatrzenie w energię cieplną zapewnia ciepłownia „Kleofas”, mieszcząca się przy ul. Obroki 77, która jest częścią spółki Dalkia Polska Energia. Ta ciepłownia dysponuje mocą równą 42,8 MW. Na terenie dzielnicy funkcjonuje również baza Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej, odpowiedzialna za gospodarkę odpadami, w której zlokalizowany jest jeden z gminnych Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.

Transport

Transport drogowy

Osiedle Witosa charakteryzuje się dobrej jakości połączeniami komunikacyjnymi zarówno z centrum Katowic, jak i innymi częściami kraju. Wzdłuż granicy tej dzielnicy biegnie autostrada A4, rozpoczęta w latach 50. XX wieku, której trasa w kierunku Katowic do Kochłowic stała się kluczowym elementem infrastruktury drogowej.

Wschodnia część dzielnicy obejmuje ulicę F. Bocheńskiego, która łączy autostradę z inną istotną arterią komunikacyjną Katowic, jaką jest Drogowa Trasa Średnicowa. Wśród kluczowych tras w tej okolicy wyróżniają się również: ulica Wincentego Witosa, która przebiega przez centralną część osiedla, a także ulica Obroki oraz ulica Wiśniowa, które stanowią połączenia z Załężem oraz Osiedlem Tysiąclecia.

Transport kolejowy

W obrębie Osiedla Witosa biegnie linia kolejowa nr 137, łącząca Katowice z Legnicą, stanowiąca część międzynarodowej magistrali E 30. Należy jednak zauważyć, że w samej dzielnicy nie znajduje się przystanek kolejowy; najbliższy położony jest w Załężu, gdzie ulokowany jest przystanek osobowy Katowice Załęże.

W okresie rozkładu jazdy na lata 2013/14 z tego przystanku realizowanych było ponad 85 połączeń regionalnych, obsługiwanych przez Koleje Śląskie. Wiodące kierunki pociągów to: Gliwice, Katowice, Częstochowa Osobowa oraz Lubliniec.

Transport miejski

Publiczny system transportowy w Osiedlu Witosa jest realizowany przez linie autobusowe, które są uruchamiane w ramach zlecenia Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Autobusy kursują ulicami: Obroki, Wincentego Witosa, Stanisława Kossutha, Macieja Rataja, Michała Ossowskiego oraz Eugeniusza Kwiatkowskiego. Dzięki nim mieszkańcy zyskują bezpośrednie połączenie z takimi miejscami jak: Bogucice, Chorzów-Batory, Chorzów II, Dąbrówka Mała, Dębem, Halembą oraz Śródmieściem Katowic.

Przystanek przy drodze zbiorczej dla autostrady A4 (w kierunku Chorzowa, przystanek Osiedle Witosa Droga Kochłowicka) umożliwia zatrzymywanie się dodatkowym liniom takim jak 70, 115, 120, 130, 130N, 138, 165, 177, 193, 632 oraz 880. Nocny transport obsługuje linia 130N z Katowic do Halemby. Dodatkowo, w pobliżu dzielnicy, w Załężu, przebiega linia tramwajowa z Wełnowca, która kieruje się do Chorzowa, Świętochłowic i Bytomia.

Architektura i zabytki

Zabudowa osiedla Witosa w Katowicach charakteryzuje się dużą różnorodnością, szczególnie w północnej części, zwanej Obroki. Znajdziemy tam zarówno budynki mieszkalne powstałe na początku XX wieku, jak i nowoczesne niskie bloki z wielkiej płyty, które zdominowały okolicę. Samo osiedle składa się z szeregu spójnych stylistycznie budynków wielorodzinnych, które są wysokie (dochodzi do ośmiu kondygnacji) przy ulicach: N. Barlickiego, M. Ossowskiego oraz W. Witosa, a niskie budynki mieszkalne występują przy ulicach E. Kwiatkowskiego oraz W. Grabskiego. To miejsce jest zarządzane przez Spółdzielnię Mieszkaniową „Załęska Hałda”.

Na terenie osiedla zrealizowano także kompleksy jednorodzinne w zabudowie szeregowej, zlokalizowane m.in. przy ulicach N. Barlickiego, W. Grabskiego oraz E. Kwiatkowskiego. Warto wskazać, że udział powierzchni zabudowanej w stosunku do powierzchni terenu wynosi 17%, a wskaźnik intensywności zabudowy netto to 0.77 WIZ. Średnia liczba kondygnacji budynków w tej okolicy wynosi 4.53.

W granicach dzielnicy Osiedle Witosa zlokalizowane są także obiekty historyczne, które posiadają status ochrony konserwatorskiej. Należy do nich między innymi:

• budynki mieszkalne z przylegającą zielenią przy ul. Obroki 90, 90a, 90b, 90c, pochodzące z okresu wznoszenia między 1918 a 1923 rokiem w stylu historyzmu ceglanego, które były budowane dla urzędników kopalni „Kleofas”.
• dawne zabudowania Kopalni Węgla Kamiennego „Kleofas” przy ul. Obroki 77, składające się z budynku stodole, budynku straży pożarnej, oraz innych obiektów w tym budynku elektrowni z 1893 roku oraz budynku ciepłowni z 1895 roku.

Pomniki i tablice pamiątkowe

Na obszarze Osiedla Witosa możemy natknąć się na różne miejsca upamiętniające ważne wydarzenia i osobistości. W szczególności wymienić należy:

• płytę upamiętniającą Teofila Patalonga, który został rozstrzelany przez Niemców 6 września 1939 roku, umieszczoną na fasadzie wiaduktu nad ul. J. Pukowca,
• tablicę dedykowaną żołnierzom Armii Krajowej oraz osobom niosącym pomoc więźniom KL Auschwitz-Birkenau w latach 1940–1945, znajdującą się w budynku XV LO przy ul. Obroki 87,
• popiersie prof. dr inż. Jerzego Rabsztyna, zawierające tablicę pamiątkową, które również znajduje się w budynku XV LO przy ul. Obroki 87,
• izbę Pamięci Ofiar Katynia, umiejscowioną w Szkole Podstawowej nr 33 przy ul. W. Witosa 23,
• tablicę poświęconą rtm. Witoldowi Pileckiemu, znajdującą się na skwerze rtm. Witolda Pileckiego.

Kultura

Na obszarze Osiedla Witosa można znaleźć liczne instytucje i organizacje kulturalne, które wzbogacają życie mieszkańców. W szczególności wyróżnia się Klub Osiedlowy „Plus”, usytuowany przy ulicy W. Witosa 17. Ta placówka oferuje różnorodne sekcje i kółka zainteresowań dla osób w każdym wieku. Znajdują się tam m.in. koła poświęcone rękodziełu, brydżowi oraz dla seniorów.

W klubie odbywają się także zajęcia dla dzieci i młodzieży, a także liczne wystawy prac lokalnych artystów amatorskich oraz ekspozycje kolekcjonerskie. Miejsce to sprzyja integracji mieszkańców – organizowane są tam różne spotkania, w tym międzypokoleniowe, a także imprezy sprzyjające współpracy. Dodatkowo, swoje zebrania mają tu Kluby Seniorów oraz Rodzinny Klub Turystyki Górskiej „Wagabunda”.

W Osiedlu Witosa, tuż obok, przy ul. Witosa 18b, znajduje się Filia nr 12 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach. Biblioteka oferuje zarówno wypożyczalnię dla dzieci, jak i dorosłych, a także dostęp do stanowiska komputerowego z internetem. Jej zbiory liczą około 21 100 woluminów, co czyni ją istotnym miejscem dla miłośników literatury i edukacji w okolicy.

Oświata

Baza oświatowa w dzielnicy koncentruje się przede wszystkim w jej południowej części, na obszarze osiedla Wincentego Witosa. Wszystkie placówki edukacyjne, które się tutaj znajdują, zostały założone po zakończeniu II wojny światowej. Jedną z pierwszych szkół, która rozpoczęła swoją działalność, była dawna szkoła przemysłowo-górnicza w Obrokach, znana dziś jako XV Liceum Ogólnokształcące im. rtm. Witolda Pileckiego w Katowicach. Szkoła ta powstała 15 kwietnia 1945 roku, a od 4 grudnia 1973 roku zlokalizowana jest w obecnej siedzibie przy ul. Obroki 87.

Na terenie osiedla Witosa mieści się również jedna z największych szkół, czyli Szkoła Podstawowa nr 33 im. Stanisława Ligonia, która zlokalizowana jest przy ul. W. Witosa 23. Szkoła ta rozpoczęła działalność w 1957 roku, kształcąc wówczas 419 uczniów w 11 klasach. Od 1986 roku placówka ta ma swoją obecna siedzibę, a wcześniej na przestrzeni lat 1968-1986 funkcjonowała w dwóch oddzielnych budynkach przy ul. T. Patalonga oraz ul. S. Kossutha. Warto zaznaczyć, że aż do reformy oświaty w 2017 roku w tej samej lokalizacji działało Gimnazjum nr 6 w Katowicach. Wśród absolwentów można wspomnieć między innymi o znanym polskim piłkarzu Arkadiuszu Miliku.

Na terenie Osiedla Witosa, w stanie na połowę 2023 roku, działały następujące placówki edukacyjne:

• Niepubliczny Żłobek i przedszkole integracyjne „Słonik” (ul. Obroki 70),
• Niepubliczny Żłobek „U Cioci Poli” (ul. Obroki 77),
• Miejskie Przedszkole nr 13 w Katowicach (ul. W. Witosa 16a),
• Miejskie Przedszkole nr 50 z Oddziałami Integracyjnymi w Katowicach (ul. I. Mościckiego 2),
• Miejskie Przedszkole nr 85 w Katowicach (ul. E. Kwiatkowskiego 20),
• Miejskie Przedszkole nr 94 im. Małego Księcia w Katowicach (ul. M. Rataja 10),
• XV Liceum Ogólnokształcące im. rtm. Witolda Pileckiego w Katowicach (ul. Obroki 87),
• Zespół Szkół Prywatnych w Katowicach (ul. W. Witosa 18): Prywatne Przedszkole „Domowe Przedszkole”, Prywatna Szkoła Podstawowa „Szkoła jak Dom”, Prywatne Liceum Ogólnokształcące im. Melchiora Wańkowicza z Międzynarodową Maturą, Complex of Silesian International Schools.

Ochrona zdrowia

Od momentu powstania osiedla W. Witosa w 1980 roku, opieka zdrowotna w tej dzielnicy zyskała na znaczeniu. Właśnie w tym czasie zainaugurowano działalność Przychodni nr 11 Samodzielnego Publicznego Zakładu Lecznictwa Ambulatoryjnego w Katowicach, która była fundamentem lokalnego systemu ochrony zdrowia.

W wyniku reorganizacji, na mocy decyzji, która weszła w życie 1 kwietnia 2005 roku, dotychczasowy zakład został zastąpiony przez Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Przychodnia Na Witosa”. Nowa przychodnia znajduje się pod adresem ul. W. Witosa 21 i oferuje szeroką gamę usług medycznych.

W przychodni dostępnych jest 14 różnych poradni, co znacząco zwiększa komfort korzystania z usług dla mieszkańców. Wśród dostępnych poradni znajdują się:

• Poradnia Podstawowej Opieki Zdrowotnej,
• Poradnia Dermatologiczna,
• Poradnia Ginekologiczno-Położnicza,
• Poradnia Laryngologiczna,
• Poradnia Medycyny Pracy,
• Gabinet USG,
• Gabinet Fizjoterapii.

Wszystkie te elementy łączą się w jeden zintegrowany system, który zapewnia mieszkańcom osiedla kompleksową opiekę zdrowotną na odpowiednim poziomie.

Religia

W Osiedlu Witosa najważniejszą wspólnotą religijną jest rzymskokatolicka parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Herberta, która obejmuje swoim zasięgiem całą dzielnicę. W 2014 roku parafia ta liczyła około 13 850 wiernych. Należy ona do dekanatu Katowice-Załęże, co podkreśla jej znaczenie w regionie.

Warto zaznaczyć, że parafia została erygowana 14 września 1982 roku na mocy dekretu wydanego przez ówczesnego ordynariusza diecezji katowickiej, księdza biskupa Herberta Bednorza. Budowa kościoła parafialnego trwała niemal dekadę, a zakończyła się w 1992 roku. Wnętrze świątyni zaprojektowane było przez Piotra Kłoska, nadając mu wyjątkową estetykę. Uroczystość poświęcenia tej budowli miała miejsce 16 maja 1993 roku, kiedy to arcybiskup metropolita katowicki Damian Zimoń z radością dokonał poświęcenia tej pięknej świątyni.

Sport i rekreacja

Na terenie Osiedla Witosa aktywność sportowa rozwinęła się głównie dzięki inicjatywie pracowników kopalni „Kleofas”. Wśród historycznych klubów, które odegrały znaczącą rolę w tej dzielnicy, wyróżnia się bokserski klub 06 Kleofas Katowice. Klub ten został założony 23 sierpnia 1906 roku w Załężu, początkowo jako Sportverein Zalenze, a w 1910 roku przemianowany na Sport-Club Zalenze. Przez lata, aż do 1925 roku, w jego strukturach rozwijała się jedynie sekcja piłkarska, jednak w 1957 roku powstała również sekcja bokserska. W 2006 roku zorganizowano obchody stulecia istnienia klubu. Swoje działania klub prowadził w nieistniejącej hali przy ul. Obroki 43, a obecnie siedzibą stał się adres ul. Bukowa 1 w Dębie.

Szlaki piesze i rowerowe

Na terenie Osiedla Witosa oraz w jego bezpośrednim sąsiedztwie wyznaczone są różne szlaki piesze i rowerowe, które oferują możliwość aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu. Do najważniejszych z nich należą:

• Szlak Dwudziestopięciolecia PTTK (115,0 km): prowadzący od Parku Śląskiego przez Czeladź, Dąbrowę Górniczą, Jaworzno do Katowic, przez Lasy Panewnickie, Ruda Śląska, a dalej przez Osiedle Witosa (ul. Dulęby – Obroki – Wiśniowa) i Załęże, aż do Parku Śląskiego.
• Trasa rowerowa nr 103 (7,1 km): przebiegająca z Kokocińca przez Załęską Hałdę do Osiedla Witosa (ul. Dulęby – Obroki – Wiśniowa) i Załęża, kończąca się w Osiedlu Tysiąclecia oraz Parku Śląskim.

---

Oceń: Osiedle Witosa (Katowice)

---