Osiedle Walentego Roździeńskiego

---

Historia

Osiedle W. Roździeńskiego zostało zrealizowane na terenach, gdzie niegdyś istniały stawy oraz zbiorniki wody popłuczkowej pochodzące z kopalni „Katowice”. Przeprowadzone badania gruntu ujawniły, że teren ten jest na tyle stabilny, aby umożliwić wznoszenie dużych obiektów. Ponadto zastosowano dodatkowe pale stabilizacyjne wbite na głębokość 30 metrów. Sama aleja W. Roździeńskiego, wzdłuż której powstało osiedle, została zaplanowana w latach 50. XX wieku.

Początkowo rozważano różnorodne propozycje dotyczące wysokości oraz liczby budynków. Inicjatorem całego przedsięwzięcia był gen. Jerzy Ziętek. Budowa osiedla rozpoczęła się w 1970 roku. W pierwszym etapie na grząskim i podmokłym terenie wzdłuż Rawy zrealizowano projekt trzech wysokich wieżowców oraz budynku szkolnego. Jako pierwszy do użytku oddano obiekt „Gwiazdę” 1 (al. W. Roździeńskiego 100), którego budowa została zakończona już w tym samym roku.

W początkowym okresie powstała również druga „Gwiazda” przy al. W. Roździeńskiego 98, zbudowana z funduszy mieszkaniowych Zakładów Wytwórczych Urządzeń Sygnalizacyjnych ZWUS Katowice dla pracowników firmy. Pierwsi mieszkańcy zasiedlili ten budynek w listopadzie 1975 roku. W drugim etapie zrealizowano kolejne cztery wieżowce oraz pawilon handlowo-usługowy. Budowę wszystkich wysokościowców zakończono w 1978 roku, a według niektórych źródeł, z pawilonami w 1982 roku.

W latach 80. XX wieku planowano także, aby osiedle zostało połączone z zabudową ośrodków dydaktycznych Uniwersytetu Śląskiego. W 2002 roku dla „Gwiazdy” 1 (al. W. Roździeńskiego 100) powołano wspólnotę mieszkaniową, wcześniej budynek należał do Zarządu Nieruchomości PKP. W tym samym roku, w lipcu utworzono również Wspólnotę Mieszkaniową przy ul. Roździeńskiego 98. Dnia 15 lutego 2012 roku zarejestrowano Spółdzielnię Mieszkaniową SM „Gwiazda” dla „Gwiazdy” przy al. W. Roździeńskiego 96.

W 2009 roku rozpoczęły się remonty elewacji „Gwiazd”, które obejmowały również ocieplenie budynków. Termomodernizacja ostatniego budynku – pod numerem 96 – zapoczątkowała nowe inwestycje i została zainaugurowana w sierpniu 2014 roku. W związku z planami rewitalizacji wylotu z tunelu Drogowej Trasy Średnicowej w ciągu alei W. Roździeńskiego, mieszkańcy osiedla zaczęli już w lipcu 2019 roku protestować ze względu na obawy dotyczące zwiększonej emisji hałasu, zmniejszenia liczby miejsc parkingowych oraz możliwego zniknięcia pasów zieleni.

Architektura i urbanistyka

Osiedle W. Roździeńskiego, usytuowane w Katowicach, w obrębie dzielnicy Zawodzie, zajmuje teren kwartału obejmującego ulicę J. Dudy-Gracza, aleję W. Roździeńskiego, ulicę Bogucicką oraz Rawę. Osiedle składa się z siedmiu charakterystycznych wysokościowców, określanych mianem „Gwiazd”, oraz pawilonów, które pełnią funkcje handlowo-usługowe. Adresy wieżowców to al. Walentego Roździeńskiego: 86, 86a, 88, 90, 96, 98 i 100.

Te budynki mieszkalne wyróżniają się identycznymi parametrami – mają 27 kondygnacji, z czego 24 są przeznaczone do użytku mieszkalnego, a ich wysokość wynosi 81 metrów. Powierzchnia użytkowa „Gwiazd” wynosi 18 720 m², natomiast kubatura to 55 456 m³. Wieżowce zostały zbudowane w technologii szalunkowej z pumeksopyłobetonu i mają układ w kształcie ośmioramiennej gwiazdy. Taki projekt pozwalał na skonstruowanie większej liczby lokali mieszkalnych w porównaniu do klasycznych budynków prostokątnych, przy czym zminimalizowano straty ciepła o 30%.

Na każdym piętrze zaplanowano dwie loggie, oddzielone czterema narożnikami, co zwiększa komfort mieszkańców. Elewacje „Gwiazd”, po przeprowadzeniu termomodernizacji, przybrały odcienie szarości w harmonijnym połączeniu z stonowanymi kolorami: wrzosowym, bladożółtym, oliwkowym oraz niebieskim. Od strony ruchliwych dróg osiedle otoczone jest ekranami akustycznymi. Udział zabudowy w całym terenie osiedla wynosi 12%, a wskaźnik intensywności zabudowy netto to 1,96 WIZ. Warto również zauważyć, że średnia liczba kondygnacji dla całego osiedla to 16,3, co czyni je jednym z najbardziej intensywnie zabudowanych miejsc w Katowicach.

Osiedle zostało zaprojektowane przez grupę architektów, w skład której wchodziły takie osobistości jak Henryk Buszko, Aleksander Franta oraz Tadeusz Szewczyk. Konstrukcją zajął się natomiast Jaromir Bohoniuk. Jest to miejsce, gdzie „Gwiazdy” 3, 4, 5 i 7 mają mieszkańców jedynie na 23 kondygnacjach, a na pierwszym piętrze znajdują się lokale usługowe. Dodatkowo, mieszkańcy drugiego piętra korzystają z przestronnych tarasów, co zwiększa atrakcyjność oferty mieszkań.

Budynki zostały wyposażone w trzy windy osobowe oraz jedną osobowo-towarową, a także klatkę schodową, wszystko zgrupowane w centralnym szybie o prostokątnym przekroju, wokół którego rozciągają się korytarze. Zamiast piwnic, osiedle oferuje komórki lokatorskie przynależne do każdego z mieszkań. Na dachach umieszczono oświetlenie lotnicze, co podnosi również ich bezpieczeństwo. Całość zarządzana przez KSM obejmuje również systemy ochrony, takie jak monitoring przeciwpożarowy współpracujący ze Strażą Pożarną, czujniki wykrywające nieszczelności gazu czy system awaryjnego oświetlenia dróg ewakuacyjnych.

Zarządem czterech budynków osiedla W. Roździeńskiego zajmuje się Administracja Osiedla Gwiazdy, która mieści się przy alei W. Roździeńskiego 86a. W skład zarządzanych przez nich zasobów wchodzi również 1 077 mieszkań, w których w kwietniu 2020 roku mieszkało 1 937 osób. Ponadto KSM dysponuje 35 lokalami użytkowymi o łącznej powierzchni 3176 m² oraz garażami zarówno wbudowanymi, jak i wolnostojącymi. Wysokościowce przy ulicy Uniwersyteckiej 25 oraz 29, które są 15-kondygnacyjne, osiągają wysokość przekraczającą 40 metrów. Budynek przy alei W. Roździeńskiego 96 jest częścią Spółdzielni Mieszkaniowej SM „Gwiazda”, natomiast wieżowce przy alei W. Roździeńskiego 98 i 100 są zarządzane przez wspólnotę mieszkaniową.

Instytucje i komunikacja

Na osiedlu W. Roździeńskiego rozwija się zróżnicowana infrastruktura usługowa. Wzniesione zostały samodzielne budynki, które obejmują różnorodne placówki handlowo-usługowe, zlokalizowane także wewnątrz kompleksu znanego jako „Gwiazdami”. W 2021 roku dostępne były m.in. poradnia ortopedyczna, z siedzibą pod adresem aleja W. Roździeńskiego 86a, gabinety stomatologiczne (nr 88a i 90), a także filia Poczty Polskiej nr 11, mieści się w budynku nr 88a. Osiedle oferuje także różnorodne sklepy oraz inne placówki usługowe. Co więcej, zlokalizowane są tu instytucje oświatowe, w tym dwa przedszkola oraz szkoła podstawowa. W bezpośrednim sąsiedztwie osiedla znajdują się również kampusy górnośląskich uczelni, takich jak Uniwersytet Śląski oraz Uniwersytet Ekonomiczny.

Oto przykłady placówek edukacyjnych działających na terenie osiedla:

• Miejskie Przedszkole nr 67 z Oddziałami Integracyjnymi (al. W. Roździeńskiego 88) – utworzone w 1981 roku, a od 1993 roku prowadzi pierwsze grupy specjalne dla dzieci potrzebujących wsparcia; w roku 2020 w placówce funkcjonowało 7 oddziałów, w tym 4 integracyjne oraz 3 specjalne,
• Miejskie Przedszkole nr 74 (al. W. Roździeńskiego 96) – do przedszkola, które zajmuje powierzchnię 730 m² w parterze wieżowca, uczęszczało średnio 100 dzieci; w placówce znajdują się 4 sale zabaw oraz sala rekreacyjna,
• Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 5 (al. W. Roździeńskiego 82) – w skład tego zespołu wchodzą Miejskie Przedszkole nr 6 oraz Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana III Sobieskiego; w czerwcu 2020 roku do przedszkola uczęszczało 79 dzieci, a szkoła podstawowa składała się z 16 oddziałów, w których się uczyło łącznie 333 dzieci.

W obrębie osiedla W. Roździeńskiego działa Klub Spółdzielczy KSM „Pod Gwiazdami”, zarządzany przez Katowicką Spółdzielnię Mieszkaniową. Siedziba klubu znajduje się w Gwieździe przy alei W Roździeńskiego 86a. Klub oferuje różnorodne zajęcia dla osób w każdym wieku. Ponadto, przy alei W. Roździeńskiego 88a umiejscowiona jest Filia nr 24 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach, która oferuje wypożyczalnie książek dla dzieci oraz dorosłych, a także organizuje lekcje biblioteczne, cykle spotkań i zajęcia plastyczne dla najmłodszych. Na północ od osiedla W. Roździeńskiego znajduje się także siedziba Muzeum Śląskiego.

Osiedle W. Roździeńskiego ma dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną, z której korzystają autobusy obsługujące Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM). Przy osiedlu znajduje się przystanek Katowice Strefa Kultury, skąd odjeżdżają zarówno linie zwykłe, jak i przyspieszone do różnych dzielnic Katowic oraz innych miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. W 2022 roku w okolicy boiska została uruchomiona stacja miejskiej wypożyczalni rowerów City by bike, oznaczona jako stacja nr 7274 Os. Gwiazdy, a system ten został później zastąpiony przez Metrorower.

---

Oceń: Osiedle Walentego Roździeńskiego

---