Osiedle Odrodzenia, znane także pod nieformalną nazwą Manhattan, to obiekt mieszkaniowy zlokalizowany w Katowicach, w obrębie dzielnicy Piotrowice-Ochojec. Ośnieża się ono w pobliżu granicy z Kostuchną, w rejonie ulic M. Radockiego oraz S. Łętowskiego.
Budowa osiedla była częścią szerszego projektu architektoniczno-urbanistycznego i trwała przez długi okres od 1979 do 1993 roku. W skład osiedla wchodzi 134 budynków mieszkalnych, w których obecnie mieszka około 8 tysięcy osób. Zarządzaniem tym terenem zajmuje się Spółdzielnia Mieszkaniowa Silesia, która dba o wszelkie aspekty związane z administracją i obsługą mieszkańców.
Historia
Początek osiedla Odrodzenia nawiązuje do lat 70. XX wieku, kiedy to, na końcu tej dekady, zespół architektów z wrocławskiego Miastoprojektu pod przewodnictwem Witolda Molickiego stworzył nowoczesną koncepcję architektoniczną i urbanistyczną nowego kompleksu osiedli mieszkaniowych w południowych dzielnicach Katowic. Planowano, że osiedle to, wspólnie z osiedlem Targowisko, będzie mogło pomieścić od 100 do 120 tysięcy osób, lecz niestety, dalszy rozwój został znacznie spowolniony przez kryzys gospodarczy, co w rezultacie ograniczyło realizację ambitnych projektów budowlanych. Dnia 13 listopada 1979 roku miało miejsce zebranie założycieli Spółdzielni Mieszkaniowej Silesia w Katowicach, w którym wybrano władze statutowe, a wspomniana spółdzielnia przejęła zarządzanie osiedlem.
Na początku osiedle Odrodzenia nosiło nazwę Piotrowice i zostało zlokalizowane na obszarach rolniczych znanych jako Skotnica. W miarę postępującej budowy osiedla Targowisko, rozpoczął się także proces wysiedlania lokalnych mieszkańców oraz wyburzania starej prochowni. W okresie przełomu lat 1979 i 1980 ruszyła budowa budynków w rejonie ulic Spokojnej i Tyskiej. Pierwsze bloki mieszkalne zostały oddane do użytku w 1981 roku, a ostatnie budynki z wielkiej płyty ukończono w 1989 roku (ul. M. Radockiego 280). Do momentu zakończenia budowy zbudowano również pierwsze placówki usługowo-handlowe oraz edukacyjne.
Rok 1990 przyniósł zakończenie budowy pawilonu przy ul. M. Radockiego 70b, a lata 1992–1993 to czas powstania kompleksu budynków mieszkalnych przy ul. M. Radockiego 292-296 oraz Spokojnej 41-49. W przeciwieństwie do wcześniejszych bloków, te nowe budynki zostały pokryte czerwoną cegłą. Dodano także elementy, które miały na celu poprawę estetyki architektury osiedla.
Nauka w Szkole Podstawowej nr 27, która została utworzona na osiedlu, została zainaugurowana 1 września 1986 roku. Z kolei 18 grudnia 1988 roku powołano parafię rzymskokatolicką dla mieszkańców osiedla Odrodzenia pod wezwaniem Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, której projektanci to Jacek Leśko oraz Barbara Rowińska. W roku 2012 rozpoczęły się prace nad termomodernizacją bloków na osiedlu, w tym usunięciem azbestu; w tym czasie zmodernizowano pierwsze dziesięć budynków, które zyskały nową elewację utrzymaną w stonowanych barwach. W 2013 roku zrealizowano również budowę pawilonu położonego przy ul. M. Radockiego 284.
Charakterystyka
Osiedle Odrodzenia, zlokalizowane w południowej części Katowic, w obrębie dzielnicy Piotrowice-Ochojec, otoczone jest ulicami M. Radockiego, Tyską, S. Łętowskiego i Spokojną. Osiedle zarządzane jest przez Spółdzielnię Mieszkaniową Silesia, a jego administracja mieści się przy ulicy M. Radockiego 152.
W skład Osiedla Odrodzenia wchodzi głównie dziesięć bloków mieszkalnych z wielkiej płyty, których wysokość waha się od czterech do jedenastu kondygnacji. Z pośród tych, trzy największe budynki są wolnostojące. Łącznie, na terenie osiedla znajduje się 134 budynki mieszkalne, oferujące 2 990 mieszkań, gdzie żyje około 8 tysięcy mieszkańców. Do wzniesienia pierwszych budynków wykorzystano prefabrykaty z Katowickiego Kombinatu Budowlanego w Panewnikach, natomiast elewacja została wykonana w nowoczesnej technologii vitromozaiki.
Charakterystyka urbanistyczna tego osiedla wyróżnia się specyficznym układem budynków, które tworzą szeregi w formie półokręgów, znanych jako podkowy. Bloki rozmieszczone są głównie wzdłuż ulicy M. Radockiego, natomiast ulica S. Łętowskiego pełni rolę centralnej osi osiedla, z dodatkowymi budynkami przy Tyskiej. W bliskim sąsiedztwie z główną osią znajdują się kluczowe obiekty użyteczności publicznej, takie jak żłobek, przedszkole, szkoła podstawowa oraz administracja osiedla. Na obrzeżach osiedla ustawione są pawilony, a pomiędzy blokami znajdują się również domy jednorodzinne, istniejące już przed powstaniem osiedla. Najnowsze budynki umiejscowione są przy ulicy Spokojnej, charakteryzujące się użyciem eleganckiej cegły.
Na terenie Osiedla Odrodzenia funkcjonują różnorodne placówki edukacyjne, które są kluczowym elementem lokalnej społeczności. Wśród nich znajdują się: Żłobek Tęczowa Kraina Ochojec (ul. S. Łętowskiego 32b; czynny od września 2019 roku z 50 miejscami), Miejskie Przedszkole nr 78 (ul. M. Radockiego 62), Miejskie Przedszkole nr 93 (ul. S. Łętowskiego 24), Oddział Odrodzenie Śląskiego Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski i Osobom z Upośledzeniem Umysłowym (ul. M. Radockiego 280), oraz Szkoła Podstawowa nr 27 im. prof. W. Szafera (ul. S. Łętowskiego 18).
Dojazd do osiedla z zachodu zapewniają ulice: A. Kostki-Napierskiego, a od północy: Szewska, Tyska oraz M. Radockiego. Od strony południowej do osiedla prowadzi ulica Bażantów. Transport autobusowy jest realizowany w ramach zlecenia ZTM-u, a w obrębie osiedla znajduje się pięć przystanków: Osiedle Odrodzenia Bażantów, Osiedle Odrodzenia Kościół, Osiedle Odrodzenia Łętowskiego, Osiedle Odrodzenia Radockiego oraz Osiedle Odrodzenia Szewska. Z tych przystanków kursują trzy linie autobusowe, w tym jedna nocna: 138, 297 oraz 297N, które zapewniają wygodny dostęp do innych dzielnic Katowic.
Przypisy
- a b c Katowickie budynki. katowickiebudynki.eu. [dostęp 25.07.2021 r.]
- a b Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 25.07.2021 r.]
- a b Spółdzielnia Mieszkaniowa "Silesia" w Katowicach: Osiedle "Odrodzenie". www.smsilesia.katowice.pl. [dostęp 25.07.2021 r.]
- Marko: TĘCZOWA KRAINA KATOWICE. O nas. marko-bajkowakraina.pl. [dostęp 25.07.2021 r.]
- Miejskie Przedszkole nr 78 w Katowicach. mp78katowice.szkolnastrona.pl. [dostęp 25.07.2021 r.]
- Miejskie Przedszkole nr 93 w Katowicach: BIP. mp93katowice.edupage.org. [dostęp 25.07.2021 r.]
- Śląskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski i Osobom z Upośledzeniem Umysłowym oddział „ODRODZENIE”: Kontakt. www.odrodzenie.org. [dostęp 25.07.2021 r.]
- SZKOŁA PODSTAWOWA NR 27 IM. PROF.WŁADYSŁAWA SZAFERA: Biuletyn Informacji Publicznej. sp27katowice.bip.gov.pl. [dostęp 25.07.2021 r.]
- Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 25.07.2021 r.]
- Studium... 2012 r., s. 10.
- Gierlotka 2005 r., s. 164.
- Gierlotka 2005 r., s. 170.
- Gierlotka 2005 r., s. 171.
- Gierlotka 2002 r., s. 109.
- Gierlotka 2002 r., s. 110.
- Gierlotka 2002 r., s. 112.
- Szaraniec 1996 r., s. 176.
- Szaraniec 1996 r., s. 178.
- 40 lat minęło... 2020 r., s. 2.
- a b c d e f g h Przybytek 2013 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Osiedle Paderewskiego-Muchowiec | Osiedle Ścigały | Osiedle Witosa (Katowice) | Kolonia robotnicza kopalni „Wujek” | Kolonia św. Huberta | Norma (Katowice) | Osiedle Bohdanowicza | Osiedle Konstantego Michalskiego | Dębowe Tarasy | Helgoland (Katowice) | Nowy Nikiszowiec | Kolonia robotnicza kopalni „Kleofas” | Pierwsza Dzielnica | Osiedle Tysiąclecia (Katowice) | Osiedle Książęce (Katowice) | Osiedle Kopalniana | Nikiszowiec | Osiedle Przedwiośnie (Katowice) | Osiedle Ducha | Osiedle ZgrzebniokaOceń: Osiedle Odrodzenia (Katowice)