Kolonia robotnicza kopalni „Wujek”

---

Historia

„Kolonia robotnicza kopalni „Wujek” została stworzona z myślą o górnikach związanych z kopalnią węgla kamiennego „Oheim”, która później przyjęła nazwę „Wujek”. Zlecenie na budowę tej kolonii zrealizowała firma Hohenlohe Werke, a jej lokalizacja miała miejsce w pobliżu Załęskiej Hałdy oraz Katowickiej Hałdy. Projekt zabudowy, który przeszedł do historii, został opracowany przez architekta Brunona Tauta w 1915 roku. W tamtym okresie opublikował on swój plan dotyczący osiedla domów jednorodzinnych, które w przeważającej części miały formę zabudowy szeregowej. Powstanie kolonii zaplanowano na obszarze o powierzchni 36 ha.

Jednakże po przyłączeniu terenów Załęskiej Hałdy do Polski władze zdecydowały się na realizację jedynie niewielkiego sektora, składającego się z dwóch rzędów parterowych domów szeregowych. Budowa tego osiedla miała miejsce w latach 1918–1920. Warto zauważyć, że kolonia nie dysponowała jakimkolwiek zapleczem handlowo-usługowym, co ograniczało jej funkcjonalność. Osiedle to nazywano także „Werksiedlung Oheimgrube” lub „Kolonie Zalenderhalde”.

W okresie od lat 40. do 60. XX wieku, na osiedlu tej kolonii mieszkało wielu byłych powstańców śląskich oraz zapalonych hodowców gołębi pocztowych. W jednym z domów znajdowała się siedziba Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, co było symbolem aktywności społecznej mieszkańców w Załęskiej Hałdzie.

30 października 2023 roku kolonia została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego (nr rej. A/1284/23).

Charakterystyka

Osiedle, które przyciąga uwagę, składa się z 36 parterowych domów, rozmieszczonych w dwóch rzędach wzdłuż ulicy Przekopowej oraz Przodowników. Te domy mieszkalne oferują łącznie 72 mieszkania i są podzielone na cztery segmenty. Charakterystycznym elementem tych budynków jest dwuspadowy, wysoki dach, który w przeszłości ozdabiały wole oka, teraz pokryty tradycyjną dachówką karpiówką. Pod dachem znajdują się strychy, a każdy dom otacza własny przydomowy ogródek oraz pomieszczenia gospodarcze.

Warto zauważyć, że domy te prawdopodobnie były pomalowane w różnorodne kolory, co nadawało im unikalny charakter, a elewacje również się wyróżniają zróżnicowaną kolorystyką. Często można spotkać się z mylnym określeniem tego osiedla mianem kolonii Dwunastu Apostołów. W rzeczywistości, ta historyczna kolonia powstała w połowie XIX wieku i znajdowała się w rejonie obecnej ulicy Mikołowskiej, na granicy Brynowa i Katowic, w malowniczej Kamionce.

---

Oceń: Kolonia robotnicza kopalni „Wujek”

---