Józefowiec, znany dawniej jako Josephsdorf, stanowi jedną z ciekawszych części Katowic. Położony w północnej części miasta, na malowniczych Wzgórzach Chorzowskich, znajduje się na terenie dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec. Historycznie, osada ta zaczęła swój rozwój w 1826 roku, a jej powstanie zawdzięczamy inicjatywie ks. Józefa Bedera, który zainicjował jej budowę na terytorium ówczesnej gminy Dąb.
Wraz z postępem przemysłowym w rejonie, zwłaszcza dzięki intensyfikacji działalności górnictwa węgla kamiennego oraz hutnictwa, Józefowiec w połowie XIX wieku przekształcił się w istotną osadę przemysłową. Rozwijał się głównie wzdłuż ulicy Józefowskiej, która do dziś odgrywa kluczową rolę jako główna oś komunikacyjna tej dzielnicy.
Warto również wspomnieć, że w 1951 roku, będąc częścią gminy miejskiej Wełnowiec, osada została oficjalnie włączona do struktur Katowic. Od czasów powojennych w Józefowcu miał miejsce znaczący rozwój przestrzenny, który wpłynął na charakter tej dzielnicy, która obecnie utrzymuje głównie funkcje mieszkaniowe.
Józefowiec nie tylko jest osiedlem, ale także miejscem, w którym znajdują się istotne instytucje o zasięgu ponadmiejskim, takie jak Archiwum Państwowe w Katowicach, oddział Instytutu Pamięci Narodowej, a także Śląski Urząd Celno-Skarbowy. Te elementy łączą bogaty kontekst historyczny z nowoczesnym życiem społecznym i kulturalnym, co czyni Józefowiec unikalnym miejscem na mapie Katowic.
Geografia
Józefowiec, zlokalizowany w województwie śląskim, administracyjnie wchodzi w skład dzielnicy Katowic, znanej jako Wełnowiec-Józefowiec. Miejscowość ta graniczy z Dębem oraz kolonią Agnieszki na południu i zachodzie, a na północy oraz wschodzie sąsiaduje z Wełnowcem. Z perspektywy fizycznogeograficznej, według klasyfikacji Jerzego Kondrackiego, Józefowiec znajduje się w mezoregionie Wyżyna Katowicka (341.13) oraz historycznie wchodzi w skład wschodniej części Górnego Śląska.
Na poziomie geologii, Józefowiec leży w zapadlisku górnośląskim, które zawiera utwory pochodzenia karbonowego, takie jak zlepieńce, piaskowce oraz łupki ilaste, w których znajdują się pokłady węgla kamiennego. W zachodniej i środkowej części tej dzielnicy występują powierzchniowe utwory karbonu górnego, a konkretnie warstwy grodzieckie, zlokalizowane na obszarze wzdłuż ulicy Józefowskiej. Z kolei wschodnią i południową część Józefowca charakteryzują eluwia piaszczyste oraz pylaste gliny zwałowej, które powstały w trakcie plejstocenu, szczególnie w wyniku zlodowaceń. Cały obszar jest usytuowany na Wzgórzach Chorzowskich, a najwyższy punkt, osiągający 305 m n.p.m., znajduje się w rejonie kolonii Agnieszka. Teren w tym rejonie opada w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim.
Klimat w rejonie Józefowca jest umiarkowany i przejściowy, nie odbiegający znacząco od klimatu całych Katowic, a jego specyfika jest wzbogacona przez lokalne czynniki, określane jako topoklimat. Obszar ten podlega wpływowi prądów oceanicznych, co sprawia, że dominuje tu klimat z przewagą tychże nad prądami kontynentalnymi. Teren dzielnicy znajduje się w zlewni Rawy, która należy do dorzecza Wisły. Należy dodać, że na obszarze Józefowca brakuje większych zbiorników wodnych.
W Józefowcu są trzy wyraźne obszary zieleni publicznej: plac Świętego Józefa Robotnika, który usytuowany jest przy skrzyżowaniu ulic Józefowskiej i prof. J. Mikusińskiego, oraz skwer Janusza Kalinowskiego, położony w rejonie ulic: T. Kotlarza i F. Nowowiejskiego. Dodatkowo, w okolicy ulicy prof. J. Mikusińskiego znajduje się kompleks rodzinnych ogrodów działkowych, noszący nazwę „Dobra Myśl”. W grudniu 2007 roku jego powierzchnia wynosiła 0,84 ha i składała się z 20 działek.
Historia
Józefowiec to miejscowość o bogatej historii, którą rozpoczęto w pierwszej połowie XIX wieku. W 1826 roku ksiądz Józef Beder, pełniący funkcję proboszcza chorzowskiejparafii św. Marii Magdaleny, nabył tereny leżące na zachód i północ od Dębu, które należały do księcia Franciszka Ludwika Hohenlohe. Tamże, ksiądz Beder postanowił założyć dwie kolonie: Bederowiec (dzisiaj na obszarze Osiedla Tysiąclecia) oraz Józefowiec, wówczas w obrębie gminy Dąb.
W Józefowcu szybko rozwijała się infrastruktura. Powstała karczma oraz trzydzieści chałup, z których każda miała przydzielone po dwie morgi ziemi. Osiedliły się tam nie tylko chłopi, lecz także karczmarz, trzej kupcy, handlarz oraz kilku rzemieślników. Z dokumentów wynika, że w 1845 roku we wsi było już 35 domów, a liczba mieszkańców wzrosła do 312. W 1865 roku Józefowiec zamieszkiwało 598 osób. Wtedy okoliczna osada uformowała się wzdłuż obecnej ulicy Józefowskiej.
Powstanie przemysłu w Józefowcu zapoczątkowały szyby kopalni węgla kamiennego, które zaczęły funkcjonować na przełomie XVIII i XIX wieku. Już w 1873 roku liczba mieszkańców wzrosła do 1000, a równocześnie rozpoczęła produkcję huta „Hohenlohe”, która mieściła się w pobliskim Wełnowcu. Wraz z rosnącym przemysłem powstawały nowe budynki mieszkalne oraz dwie szkoły, które dzisiaj znajdują się na ulicy Józefowskiej 32 i 52. W 1890 roku w Józefowcu mieszkało już 1300 osób.
Od 1875 do 1894 roku miejscowość była niezależną gminą, jednak 1 kwietnia 1894 roku stała się częścią gminy Dąb, funkcjonując jako gmina Dąb-Józefowiec. Przed pierwszym powstaniem śląskim w lokalnej gospodzie Polskiej Organizacji Wojskowej organizowano tajne zebrania. W nocy z 17 na 18 sierpnia 1919 roku powstańcy z Dębu i Józefowca zebrali się, aby zaatakować niemieckie posterunki w kolonii Agnieszka oraz w Wełnowcu. W plebiscycie, który odbył się w marcu 1921 roku, 54% mieszkańców gminy Dąb-Józefowiec zagłosowało za przynależnością do Polski. W czasie trzeciego powstania śląskiego mieszkańcy Józefowca wzięli udział w batalionie Rudolfa Niemczyka.
Pierwsze kroki w kierunku utworzenia nowej wspólnoty rzymskokatolickiej podjęto w 1895 roku, ale lokalna filia dębskiej parafii powstała dopiero w 1919 roku. Cmentarz parafialny, założony w latach 1921 lub 1923, aktualnie widnieje pod adresem cmentarza parafialnego. Z dniem 15 października 1924 roku Józefowiec włączono do nowo utworzonej gminy miejskiej Wełnowiec (gmina Dąb została wówczas włączona do Katowic), a 1 kwietnia 1951 roku cała gmina dołączyła do Katowic. W 1935 roku do użytku oddano kościół św. Józefa Robotnika, a pierwszym proboszczem tej parafii został ks. dr Paweł Michatz.
Po drugiej wojnie światowej, Józefowiec przeszedł przez istotną transformację, pojawiły się nowe osiedla z blokami mieszkalnymi. W 1968 roku zapoczątkowano znaczącą przebudowę dzielnicy związaną z realizacją pierwszego etapu osiedla Szczecińska-Nowotki. Do lat 80. XX wieku wzniesiono również budynki wielorodzinne, w tym placówki handlowe i usługowe w rejonie ulic: Józefowskiej, prof. J. Mikusińskiego oraz Słonecznej. Na skutek nowego podziału administracyjnego w 1991 roku, Józefowiec stał się częścią dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec.
Gospodarka, handel i instytucje
Na przełomie XVIII i XIX wieku rozpoczął się dynamiczny rozwój przemysłowy w regionie Józefowca. Powstały wówczas pierwsze szyby węgla kamiennego, z których najbardziej znane to kopalnie „Caroline”, „Maria”, „Alfred” oraz „Waterloo”. Te trzy ostatnie odgrywały znaczącą rolę, gdyż później weszły w skład kopalni „Hohenhole”. W początkach XIX wieku, w bliskim sąsiedztwie osady, zrealizowano uruchomienie huty żelaza „Hohenlohe”, natomiast w latach dwudziestych XIX stulecia zainstalowano huty cynku: „August” oraz „Helena”. W 1873 roku, w pobliskim Wełnowcu, ruszyła huta cynku o nazwie „Hohenlohe”. Warto zaznaczyć, że te zakłady przemysłowe były własnością książąt Hohenlohe.
Na początku 2021 roku w Józefowcu dominująca pozycję zajmują większe przedsiębiorstwa, w tym firma ZPUE, która zajmuje się branżą elektroenergetyczną. Posiada ona jeden zakład, który był wcześniej znany jako Elektromontaż, zakupiony w 2007 roku. Również producent elementów mechanicznych TRANSCOM ma tutaj swoje przedstawicielstwo, a w miejscu, gdzie funkcjonowały dawniej Zakłady Wytwórcze Urządzeń Sygnalizacyjnych, obecnie istnieją zakłady firmy Bombardier Transportation.
Rejon ulicy Józefowskiej, która rozciąga się pomiędzy ulicą M. Karłowicza a ulicą Rysia, oraz okolice ulic Szczecińskiej i prof. J. Mikusińskiego, tworzą lokalne centrum usługowe. Obejmuje ono podstawowe placówki usługowe, w tym handel oraz usługi finansowe. Na przykład w tej okolicy znajdują się sklepy spożywcze, w tym placówka Społem Katowice przy ul. Józefowskiej 90, a także placówki finansowe, takie jak Alior Bank i Credit Agricole oraz poczta Poczty Polskiej (UP Katowice 33, ul. Józefowska 100).
W obrębie Józefowca można także znaleźć szereg większych obiektów handlowych, takich jak market Moje Auchan (wcześniej Simply; ul. Szczecińska 18) oraz Stokrotka (wcześniej Carrefour; ul. Józefowska 108). Dodatkowo dostępne są dyskonty sieci Biedronka (ul. Strażacka 19) oraz Lidl (ul. Słoneczna 23).
W Józefowcu swoją siedzibę ulokowało Archiwum Państwowe w Katowicach (ul. Józefowska 104), a także Oddział Instytutu Pamięci Narodowej (ul. Józefowska 102) oraz Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego (ul. Modelarska 10).
Architektura i urbanistyka
Józefowiec, niewielka osada z bogatą historią, została założona w 1826 roku. Na początku istniała tu jedynie karczma oraz trzydzieści chałup. Zgodnie z mapą z 1827 roku, zabudowa chłopska ulokowana była po wschodniej stronie obecnej ulicy Józefowskiej, gdzie oznaczono 34 budynki. W tym początkowym okresie dominowały konstrukcje drewniane, a już w 1845 roku we wsi było odnotowanych 35 domów. W XIX wieku Józefowiec przekształcał się w osadę przemysłową, rozwijając się głównie wzdłuż wspomnianej ulicy Józefowskiej.
W drugiej połowie XIX wieku oraz na początku XX wieku wzniesiono szereg budynków mieszkalnych dla rodzin pracowników zakładów „Hohenlohe”, z których znaczna część przetrwała do dzisiaj. W tym czasie po raz pierwszy zaczęto również budować obiekty z czerwonej cegły. Po przyłączeniu Józefowca do gminy Dąb w 1894 roku, wytyczono boczne szosy, które dziś noszą nazwy: ulica Rysia, Gnieźnieńska, M. Karłowicza oraz Modelarska, która powstała na przełomie XIX i XX wieku.
Na koniec XIX wieku zbudowano również restaurację Geislera, która obecnie została przekształcona w halę sportową znajdującą się przy ulicy Józefowskiej 40. Po II wojnie światowej, Józefowiec przeszedł znaczny rozwój przestrzenny. Na przełomie lat 40. XX wieku, w rejonie znajdującym się na granicy Dębu i Józefowca, w okolicach ulic Morelowej oraz ks. P. Ściegiennego, powstało osiedle domów fińskich przeznaczonych dla pracowników kopalni „Eminencja”, późniejszej „Gottwald”.
W latach 50. XX wieku, okolicach ulicy Szczecińskiej oraz ks. P. Ściegiennego zrealizowano dalsze inwestycje budowlane, stworzone z myślą o pracownikach huty „Silesia”. Następnie, w latach 70. XX wieku, w rejonie ulicy Jabłoniowej zbudowano większe osiedle kilkukondygnacyjnych bloków mieszkalnych.
Rok 1968 zaznaczył się w historii miasta jako moment rozpoczęcia budowy pierwszego etapu osiedla Szczecińska-Nowotki, zaprojektowanego dla czterech tysięcy ludzi. Wraz z tym projektem pojawiły się obiekty użyteczności publicznej, takie jak szkoła, przychodnia, żłobek oraz pawilon handlowo-usługowy. Na przełomie 1978 roku, zapoczątkowano drugi etap budowy, który związany był z wyburzaniem starych budynków w rejonie ulicy prof. J. Mikusińskiego oraz osady Dobra Myśl. W tym miejscu powstały jedenastokondygnacyjne bloki z wielkiej płyty.
W latach 70. XX wieku przy ulicy Słonecznej rozpoczęto budowę kolejnych bloków, które miały pomieścić 2,5 tysiąca mieszkańców, a ich realizacji towarzyszyły inwestycje w infrastrukturę społeczną, takie jak przedszkola czy pawilony handlowe.
Od 1989 roku w Józefowcu budynków powstało niewiele. Wśród większych projektów znalazły się między innymi budynek przy ulicy Józefowskiej 42 z 2004 roku oraz wybudowany w 2011 roku supermarket Lidl i siedziba Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego na ulicy Słonecznej 34. W czerwcu 2018 roku rozpoczęto budowę zespołu pięciu budynków mieszkalnych z 211 lokalami mieszkalnymi, które nazwano Osiedlem Nowa Słoneczna, a jego oddanie do użytku miało miejsce w listopadzie 2019 roku.
Zabytki i obiekty historyczne
Obszar Józefowca nie wydaje się obfitować w obiekty wpisane do rejestru zabytków, jednak można tu znaleźć liczne budynki o wartości historycznej. Niektóre z nich zostały ujęte w gminnej ewidencji zabytków. Do tej ewidencji należą przede wszystkim kamienice zlokalizowane przy ulicach M. Karłowicza oraz Rysia, kamienice przy ulicy Józefowskiej 39, 40, 97 i 111, a także budynek filii Szkoły Podstawowej nr 17 oraz kościół św. Józefa Robotnika oraz kapliczka na józefowieckim cmentarzu.
Na podstawie lokalnych wytycznych dotyczących planowania przestrzennego, w Józefowcu wydzielono strefy ochrony konserwatorskiej, które obejmują rejon ulic M. Karłowicza, J. Dekerta i Strażackiej, obszar w rejonie ulicy Gnieźnieńskiej, oraz cmentarz przy ulicy Józefowskiej. Do cenniejszych budynków historycznych w Józefowcu należą:
- zabytkowe budynki szkół oraz historyczna hala sportowa przy ulicy Józefowskiej,
- zespół dawnych koszar wojskowych (ul. Józefowska 104; obecnie Archiwum Państwowe w Katowicach), który został zbudowany w latach międzywojennych; zespół ten obejmuje dwa dwukondygnacyjne budynki murowane z cegły oraz elementy ziemne i kamienne, obmurowania terenowe oraz starodrzew.
Transport
Podstawową arterią komunikacyjną w Józefowcu jest ulica Józefowska, przy której rozwinęła się pierwsza zabudowa tej dzielnicy. Jej wybrukowanie miało miejsce w latach 1907-1909, a w późniejszych latach, w 2005 oraz 2018 roku, ulica ta przeszła gruntowną modernizację. Jest to droga powiatowa, zaklasyfikowana jako lokalna. Ulica ta biegnie w kierunku północ-południe; na północy łączy się z ulicą Bytkowską, prowadzącą w kierunku kolonii Agnieszki i dalej do Siemianowic Śląskich, a na południu skrzyżowuje się z ulicą Słoneczną.
Droga ta, także klasyfikowana jako powiatowa, biegnie równoleżnikowo. W kierunku zachodnim łączy Józefowiec z Dębem, natomiast wschodnia strona prowadzi do Wełnowca oraz Koszutki. Ulica ks. P. Ściegiennego, znajdująca się w zachodniej części, to jedyna droga zbiorcza w Józefowcu. Do pozostałych kluczowych ulic tej dzielnicy należą: Gnieźnieńska, prof. J. Mikusińskiego oraz Szczecińska.
Na terenie Józefowca nie znajduje się żadna linia kolejowa. Jednak w przeszłości, równolegle do granicy Józefowca z Wełnowcem, funkcjonowała bocznica, która łączyła Katowice z aktualną stacją techniczną Katowice Dąbrówka Mała, przebiegająca przez Wełnowiec. Linia ta biegła od południa w kierunku północnym, równolegle do ulicy J.N. Stęślickiego, na wschód od zakładów ZPUE oraz sklepu Lidl, a dalej w kierunku północnym, równolegle do ulicy C.K. Norwida. Ta normalnotorowa linia została uruchomiona 1 grudnia 1859 roku do transportu towarowego, a rozbiórka miała miejsce w 1992 roku.
Publiczny transport zbiorowy w formie połączeń autobusowych, które przebiegają przez Józefowiec, jest organizowany przez Zarząd Transportu Metropolitalnego. W obrębie dzielnicy zlokalizowane są sześć przystanków: Józefowiec Cmentarz, Józefowiec Jabłoniowa, Józefowiec Osiedle, Józefowiec Szczecińska, Józefowiec Szpital oraz Józefowiec Ściegiennego. Z przystanku Józefowiec Szczecińska, według danych z początku lutego 2021 roku, kursują 5 linii autobusowych, łączących Józefowiec z wieloma innymi dzielnicami Katowic, m.in. z Dąbrówką Małą, Dębem, Giszowcem, Koszutką, Szopienicami-Burowcem, Śródmieściem oraz osiedlem W. Witosa, a także z niektórymi sąsiednimi miastami Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, takimi jak Piekary Śląskie czy Siemianowice Śląskie.
W Józefowcu brak jest wydzielonych tras rowerowych oraz szlaków rowerowych. W lutym 2021 roku w dzielnicy znajdowały się jednak dwie stacje miejskich rowerów City by bike: Szczecińska-Nowowiejskiego oraz Ściegiennego-Krzyżowa.
Oświata
Historia oświaty w Józefowcu sięga początków XX wieku. W roku 1901 powstał budynek szkoły przy ówczesnej ulicy Bedera, dzisiaj znanej jako Józefowska. Autorem projektu tej placówki był Eugen Vogt, a obiekt ten obecnie pełni rolę filii Szkoły Podstawowej nr 17. W kolejnych latach, w 1910 roku zainaugurowano działalność drugiej szkoły, która obecnie jest siedzibą XIV Liceum Ogólnokształcącego im. mjr. Henryka Sucharskiego.
Rok 1912 przyniósł powołanie Szkoły Gospodarstwa Domowego, w której organizowano kursy dla dziewcząt trwające kilka miesięcy. W okresie międzywojennym funkcjonowała tam także czteroletnia Szkoła Podstawowa im. Karola Miarki. W 1959 roku, w tym samym budynku utworzono Zespół Szkół Zawodowych, a w 1963 roku rozpoczęło działalność Technikum Elektryczne. To właśnie 11 września 1978 roku szkole nadano imię mjr. Henryka Sucharskiego, a jednocześnie powstał Zespół Szkół Elektrycznych. W 1991 roku do systemu edukacji dołączyło Technikum Elektryczno-Mechaniczne.
W roku szkolnym 1993/1994 budynek pierwszej szkoły józefowskiej zyskał status filii Szkoły Podstawowej nr 17, oferując wtedy nauczanie dla klas I–IV. Obecnie w tym obiekcie uczą się dzieci z klas I–III, a do dyspozycji uczniów są zarówno sala zabaw, sala gimnastyczna, jak i biblioteka. Dodatkowo znajdują się tam świetlice, szatnia oraz gabinety. Teren wokół szkoły jest wyposażony w boisko i plac zabaw, co zapewnia uczniom odpowiednie warunki do zabawy i nauki.
XIV Liceum Ogólnokształcące zostało formalnie utworzone 1 lipca 1998 roku. Druga szkoła podstawowa działająca w Józefowcu, czyli Szkoła Podstawowa nr 19, powstała w Dębie jako „szkoła nr 2” i w 2017 roku przeniosła się do nowej siedziby przy ulicy Krzyżowej 12. W roku 2019 szkoła ta miała 409 uczniów podzielonych na 18 oddziałów klasowych, a w kadrze nauczycielskiej było 44 pedagogów.
Z danych na luty 2021 roku wynika, że w Józefowcu działają różnorodne placówki edukacyjne, takie jak:
- Centrum Rozwoju Dzieci Bardziej Kreatywne (ul. Józefowska 5),
- Żłobek Kraina Odkrywcy (ul. T. Kotlarza 6),
- Żłobek Miejski w Katowicach. Oddział (ul. Bytomska 8a),
- Miejskie Przedszkole nr 47 z Oddziałami Integracyjnymi (ul. Słoneczna 60),
- Miejskie Przedszkole Nr 73 im. Misia Uszatka (ul. Słoneczna 77a),
- Miejskie Przedszkole nr 82 im. Dzieci z Leszczynowej (ul. Bytomska 8b),
- Filia Szkoły Podstawowej Nr 17 im. Tadeusza Kościuszki (ul. Józefowska 52),
- Szkoła Podstawowa nr 19 im. Wojciecha Korfantego (ul. Krzyżowa 12),
- XIV Liceum Ogólnokształcące im. mjr. H. Sucharskiego (ul. Józefowska 32).
Kultura, sport i rekreacja
W Józefowcu, pierwsze zorganizowane grupy kulturalne pojawiły się na początku XX stulecia. Wśród nich można wyróżnić chór mieszany „Harmonia”, który zainaugurował swoją działalność w 1908 roku. W okresie międzywojennym ten chór liczył około stu członków. Najbliższym przybytkiem kultury, w którym odbywają się różnorodne działalności kulturalne, jest Miejski Dom Kultury „Koszutka”, którego filia, znana jako „Dąb”, znajduje się przy ulicy Krzyżowej 1. Dom Kultury oferuje szeroki zakres zajęć dla dzieci, młodzieży i dorosłych, obejmujących m.in. muzykowanie (nauka gry na pianinie/keyboardzie i gitarze), plastyczne warsztaty, fotografię, chór welakcyjny (w tym także chór Anima Canto), kursy tańca oraz aktywności sportowe, takie jak gimnastyka dla seniorów, a także szachy i brydż.
W sąsiedztwie, przy ulicy Józefowskiej 100, znajduje się Klub Spółdzielczy KSM „Józefinka”, zarządzany przez Katowicką Spółdzielnię Mieszkaniową. Dodatkowo, Józefowiec ma Filie nr 6 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach, która mieści się przy ulicy Bytomskiej 8a. Biblioteka ta nie tylko zapewnia wypożyczalnię i dostęp do Internetu, ale również organizuje lekcje biblioteczne oraz różnorodne spotkania i zajęcia literackie, mające na celu promocję czytelnictwa w lokalnej społeczności.
Przejdźmy teraz do aktywności sportowych, które zagościły w Józefowcu już na początku XX wieku. W 1905 roku z inicjatywy mieszkańców powstało Towarzystwo Sportowe „Turnverein”, które wkrótce objęło całą gminę Dąb, przekładając tę nazwę na „Menner Turn Verein Domb”. Niedługo potem, powstał także „Spielverein”, który był specjalnie dedykowany dla Dębu oraz Józefowca. Kolejnym istotnym krokiem było powołanie 12 lutego 1912 roku gniazda Dąb-Józefowiec Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które w roku 1920 liczyło już 113 członków. W tym okresie w Józefowcu zarejestrowano również Klub Sportowy „Orzeł”, a po przyłączeniu do Wełnowca stworzono odrębne gniazdo „Sokoła”. W hali sportowej MOSiR, znajdującej się w budynku dawnej restauracji Geislera przy ulicy Józefowskiej 40, pod okiem Jana Czaji trenowali zapaśnicy GKS-u Katowice, którzy odnosili liczne sukcesy, w tym zdobywali medale na trzech igrzyskach olimpijskich.
Oprócz działalności kulturalnej i sportowej, Józefowiec dysponuje również szeroką ofertą rekreacyjną. Znajdują się tu ogólnodostępne place zabaw oraz tereny do aktywnego spędzania czasu. Miejsca zabawinfrastruktura zlokalizowane są m.in. przy ulicy prof. J. Mikusińskiego, która dysponuje domkiem ze zjeżdżalnią i innymi urządzeniami zabawowymi, a także przy ulicy F. Nowowiejskiego, gdzie znajduje się siłownia na wolnym powietrzu, wyposażona w 11 urządzeń do ćwiczeń. Dodatkowo, z budżetu obywatelskiego w rejonie ulic: F. Nowowiejskiego, Szczecińskiej i T. Kotlarza zrealizowano projekt budowy wybiegu dla psów, który jest wyposażony w przeszkody, śluzy, trawniki i piaskownice. W ramach tego samego budżetu w 2017 roku stworzono strefę street workoutu, oferującą jeszcze więcej możliwości aktywności fizycznej na świeżym powietrzu.
Religia
W Józefowcu najważniejszą wspólnotą religijną stanowi rzymskokatolicka parafia św. Józefa Robotnika, zlokalizowana przy ulicy prof. J. Mikusińskiego 8. Ta parafia jest częścią dekanatu Katowice-Załęże w archidiecezji katowickiej i w 2015 roku była związana z około 12 tysiącami wiernych, obejmując zasięgiem całą społeczność Józefowca.
Początki działań w kierunku utworzenia samodzielnej parafii rzymskokatolickiej w Józefowcu sięgają 1895 roku. Dopiero jednak w 1919 roku, z dębskiej parafii, ustanowiono lokalię, co rozpoczęło budowę tymczasowej świątyni. W początkowych latach nabożeństwa odbywały się w kościele przez duchownych z Dębu. W 1921 roku mianowano także pierwszego księdza kuratusa, którym był ks. Paweł Michatz.
Ostateczne ustanowienie samodzielnej parafii nastąpiło 1 sierpnia 1925 roku, a do niej przydzielono wiernych również z kolonii Agnieszki. W 1946 roku, w domu przy ulicy Józefowskiej 108, rozpoczęły swoją działalność siostry zakonne ze Zgromadzenia Córek Bożej Miłości, które później przeniosły się najpierw na ulicę Strażacką, a następnie na ulicę Bytomską 15.
Przypisy
- Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 16.04.2023 r.]
- Wybieg dla psów Katowice Józefowiec Dog Park. psipark.pl, 21.01.2018 r. [dostęp 01.02.2021 r.]
- Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XLVI/449/97 z dnia 29.09.1997 r. w sprawie nazw i granic obszarów działania jednostek pomocniczych samorządu na terenie miasta Katowic, Katowice, 29.09.1997 r.
- Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XXI/472/12 z dnia 25.04.2012 r. w sprawie nadania nazwy placowi "Plac Świętego Józefa Robotnika", Katowice, 25.04.2012 r.
- Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XVI/257/15 z dnia 16.09.2015 r. w sprawie nadania placowi nazwy "Skwer Janusza Kalinowskiego", Katowice, 16.09.2015 r.
- Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice – Katowice Dąbrówka Mała. www.bazakolejowa.pl. [dostęp 16.09.2020 r.]
- Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 14.11.2020 r.]
- Miejski Dom Kultury „Koszutka” Filia „Dąb”: Przestrzenie Aktywności. www.mdkkoszutka.pl. [dostęp 28.08.2020 r.]
- Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice: DOG PARK Józefowiec - Wełnowiec Dzielnica przyjazna psom. bo.katowice.eu. [dostęp 01.02.2021 r.]
- Szkoła Podstawowa nr 19 im. Wojciecha Korfantego w Katowicach: Biuletyn Informacji Publicznej. sp19s1.nazwa.pl. [dostęp 01.02.2021 r.]
- Katowickie budynki. katowickiebudynki.eu. [dostęp 01.02.2021 r.]
- Szkoła Podstawowa Nr 17 im. Tadeusza Kościuszki: Budynek "Małej szkoły" mieści się przy ulicy Józefowskiej 52 w Katowicach. www.sp17.katowice.pl. [dostęp 01.02.2021 r.]
- Rzewiczok 1999, s. 30.
- Rzewiczok 1999, s. 41.
- Rzewiczok 1999, s. 42.
- Rzewiczok 1999, s. 50.
- Rzewiczok 1999, s. 51.
- Rzewiczok 1999, s. 58.
- Rzewiczok 1999, s. 65.
- Biedronka Katowice ul. Strażacka 19 [online], www.biedronka.pl. [dostęp 05.05.2021 r.]
- Stokrotka Market - Katowice, ul. Józefowska 108 [online], stokrotka.pl. [dostęp 05.05.2021 r.]
- Lidl Polska: Znajdź sklep. www.lidl.pl. [dostęp 05.05.2021 r.]
- Parafia św. Józefa Robotnika w Katowicach-Józefowcu: Kancelaria. jozefrobotnik.katowice.pl. [dostęp 01.02.2021 r.]
- Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach: Filia nr 6. mbp.katowice.pl. [dostęp 01.02.2021 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Janów (Katowice) | Koszutka | Muchowiec | Nowa Ligota (Katowice) | Panewniki | Pod Młynem | Podlesie (Katowice) | Roździeń | Wełnowiec | Morawa (Katowice) | Brynów | Cegielnia-Murcki | Bagno (Katowice) | Bederowiec | Zarzecze (Katowice) | Załęska Hałda | Wymysłów (Katowice) | Wełnowiec-Józefowiec | Załęże (Katowice) | Śródmieście (Katowice)Oceń: Józefowiec