Bederowiec, znany również pod nazwą Bedersdorf, jest interesującą częścią miasta Katowice, która znajduje się na terenie dzielnicy Osiedle Tysiąclecia. Ta lokalizacja, usytuowana w pobliżu granicy z Chorzowem, w bezpośrednim sąsiedztwie parku Śląskiego, przyciąga uwagę nie tylko mieszkańców, ale także turystów.
Historia Bederowca sięga lat 20. XIX wieku, kiedy to obszar ten znany był jako przysiółek Dębu. W 1961 roku, w obrębie tej miejscowości, rozpoczęto realizację projektu budowy osiedla im. Tysiąclecia Państwa Polskiego, co znacząco wpłynęło na rozwój tego terenu. Osiedle to, z jego bogatą architekturą i infrastrukturą, stało się jednym z przykładów nowoczesnego urbanizmu w regionie.
Bederowiec to nie tylko miejsce z bogatą historią, ale także część społeczności, która współczesnością łączy tradycję z nowoczesnością.
Historia
Nazwa Bederowiec ma swoje korzenie w nazwisku proboszcza parafii w Chorzowie (Starym), którym był Józef Beder. To właśnie on, w latach 20. XIX wieku, założył tę osadę, zagospodarowując tereny dóbr Chorzów-Dąb. Z początku miejscowość ta była przysiółkiem Dębu, położonym wzdłuż drogi Katowice–Chorzów, obecnie znanej jako ulica Chorzowska, i obejmowała tereny, które dziś są częścią osiedla Tysiąclecia w Katowicach oraz parku Śląskiego w Chorzowie.
W okolicach rzeźby „Żyrafa”, przy wejściu do Śląskiego Ogrodu Zoologicznego, w 1825 roku mieszkało już 67 osób. Liczba ta wzrastała z roku na rok, w 1862 osiągając 165 mieszkańców, a w 1871 roku 231 osób. Kolejne dane wskazują, że w 1873 roku liczba ta spadła do 210. Przełom XIX wieku przyniósł rozwój przemysłowy regionu, w tym powstanie stolarni i młyna, które korzystały z silników parowych. W grudniu 1885 roku osada liczyła 247 mieszkańców.
W 1924 roku Bederowiec został administracyjnie przyłączony do Katowic, wcześniej podlegając Królewskiej Hucie. Niestety, okres wielkiego kryzysu w latach 1929-1933 przyniósł ze sobą wzrost bezrobocia i powstawanie osiedli biedoty, składających się z prymitywnych lepianek i baraków. Ta zaniedbana, nieoświetlona i pozbawiona kanalizacji dzielnica zyskała kpiarski przydomek „Maroko” lub „Egipt”. W 1934 roku zaczęto wprowadzać zmiany, budując domy dla bezdomnych na terenach wydzierżawionych od Skarbofermu.
W roku 1950 Bederowiec oddał część swoich terenów na rzecz Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku. W latach 50. XX wieku zapadła decyzja o realizacji projektu budowy nowego osiedla mieszkaniowego w tym obszarze. Przed jego realizacją, w okolicy istniał szyb wentylacyjny „Bederowiec”, zespół baraków nazywanych „Maroko”, a także pola uprawne i nieużytki. Ostatnie żniwa na tym terenie miały miejsce w 1960 roku, a już rok później rozpoczęto budowę osiedla Tysiąclecia.
Upamiętnienie i pozostałości
Nazwa Bederowiec została uhonorowana na terenie Katowic poprzez decyzję podjętą przez Radę Miasta Katowice. W dniu 28 listopada 2012 roku nadano ulicę Bederowiecką, która prowadzi od ulicy Brackiej w stronę cmentarza. Dodatkowo, 19 grudnia 2012 roku, ustanowiono park Bederowiec, obejmujący teren wokół stawu Maroko.
W miejscu Bederowca zachował się również kamienny krzyż z tablicą, który znajduje się w ogrodzie przy kościele Matki Boskiej Piekarskiej na osiedlu Tysiąclecia Górnym. Na tablicy umieszczono inskrypcję, która brzmi: Prosimy o pobożny Ojcze nasz i Zdrowaś Marya – Wioska Bedersdorf 1893.
Przypisy
- Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 03.04.2023 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 03.04.2023 r.]
- Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 03.04.2023 r.]
- a b The Genealogical Gazetteer: Bederowiec, Bedersdorf, Col. Bedersdorf. gov.genealogy.net. [dostęp 26.06.2021 r.]
- Urząd Miasta Katowice: ul. Bederowiecka. www.katowice.eu. [dostęp 26.06.2021 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Park Bederowiec. www.katowice.eu. [dostęp 26.06.2021 r.]
- a b c d Szaraniec 1996, s. 60.
- Rzewiczok 1999, s. 30-31.
- Borowy 1997, s. 68.
- a b c Krężel 2016.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Bagno (Katowice) | Cegielnia-Murcki | Brynów | Józefowiec | Janów (Katowice) | Koszutka | Muchowiec | Nowa Ligota (Katowice) | Panewniki | Pod Młynem | Zarzecze (Katowice) | Załęska Hałda | Wymysłów (Katowice) | Wełnowiec-Józefowiec | Załęże (Katowice) | Śródmieście (Katowice) | Stawiska (Katowice) | Stary Czekaj | Stare Panewniki | Pniaki (Katowice)Oceń: Bederowiec