Bagno (Katowice)

---

Geografia

Bagno znajduje się w unikalnej lokalizacji, granicząc od północy z Burowcem oraz Roździeniem. Od wschodniej strony sąsiaduje z Roździeniem i Szopienicami, a od południa z dzielnicą Janów-Nikiszowiec. Zachodnią granicę stanowi Zawodzie. Obszar osady leży w mezoregionie Wyżyna Katowicka (341.13), który jest częścią Płaskowyżu Katowickiego, zbudowanego z utworów karbońskich.

Dolina Rawy przecina ten obszar, a jej osady glacjalne tworzą interesujący krajobraz. Bagno zlokalizowane jest w zlewni Rawy, która płynie z zachodu na wschód, na północ od zabudowy osiedla. Cały odcinek rzeki został uregulowany oraz obwałowany, co wpływa na ukształtowanie terenu i stan wód w tym regionie.

Historia i architektura

Bagno, znane jako kolonia robotnicza, zrodziło się w pierwszej połowie XIX wieku w obszarze mokradeł, które obecnie nazywamy Roździeniem, blisko granicy z Zawodziem. Od tych terenów wywodzi się współczesna nazwa tej osady. Początkowo była ona zamieszkana przez górników, którzy wydobywali węgiel w pobliżu kopalń „Elfriede” i „Vitus”. Z czasem do grona mieszkańców dołączyli hutnicy z powstałej w 1897 roku huty cynku „Bernhardi”.

Osiedle charakteryzowało się zabudową składającą się zarówno z parterowych, jak i piętrowych domów robotniczych, znanych jako familoki. Niestety, te budynki były pozbawione takich udogodnień jak wodociąg czy kanalizacja. W 1885 roku liczba mieszkańców koloni wynosiła 472 osoby. W czasie od 1929 do 1930 roku działała tu biblioteka należąca do towarzystwa Nasza Czytelnia, udostępniająca książki robotnikom oraz ich rodzinom. Jednak według danych z 17 maja 1939 roku, w kolonii zostało zaledwie 9 mieszkańców.

W 1926 roku, Bagno stało się częścią gminy Szopienice-Roździeń, a 31 grudnia 1959 roku, wraz z całym obszarem gminy, zostało przyłączone do Katowic. W 1978 roku na terenie Bagna zakończono budowę węzła drogowego, co doprowadziło do zburzenia istniejącej zabudowy. Dziś dawne tereny kolonii znajdują się w rejonie ulicy Bagiennej, wzdłuż odcinka zaczynającego się przy końcu ul. 1 Maja, oraz pomiędzy ul. Roździeńską a linią kolejową nr 1.

Obecnie, Bagno to obszar wzdłuż ul. Roździeńskiej, gdzie przeważa zabudowa przemysłowo-usługowa, powstała w różnych epokach. W mniejszym udziale znajdują się obiekty mieszkalne przy ul. Roździeńskiej 20-20c, 22-26, 29, 31 oraz 39. Do istotnych budowli w tej okolicy należy gmach Zespołu Szkół Gastronomicznych, wybudowany około 1910 roku, którego adres to ul. Roździeńska 25.

W 1904 roku w tej okolicy uruchomiono walcownię cynku, która działała przez około 110 lat. Warto zaznaczyć, że została ona wpisana do rejestru zabytków 23 czerwca 2010 roku pod numerem A/308/10. W jej wnętrzach znajduje się obecnie Muzeum Hutnictwa Cynku, które gromadzi i prezentuje dziedzictwo przemysłowe regionu.

Gospodarka i transport

Bagno, jako obszar o intensywnej koncentracji różnorodnych przedsiębiorstw, odgrywa istotną rolę w gospodarce regionu. Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2006 roku, na tym terenie wytyczono jeden z kompleksów Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, którego powierzchnia wynosi około 4,97 ha. Zlokalizowany jest on w okolicy ul. Roździeńskiej i Obrońców Westerplatte. Przy ul. Roździeńskiej 49 działa zakład amerykańskiej firmy z sektora maszynowego – Rockwell Automation.

W bezpośrednim sąsiedztwie tego zakładu swoje siedziby mają przedsiębiorstwa związane z branżą transportową, w tym firmy spedycyjne oraz serwisy samochodów ciężarowych. Kolejnym ważnym punktem na mapie Bagna jest pracownia artystyczno-projektowa znajdująca się przy ul. Roździeńskiej 40, natomiast w rejonie Walcowni swoją działalność prowadzi firma budowlana specjalizująca się w branży drogowej oraz oddział przedsiębiorstwa zajmującego się ochroną osób i mienia.

Mimo bogatej struktury przemysłowej, obszar Bagna charakteryzuje się brakiem podstawowych punktów usługowo-handlowych, co może stanowić istotny problem dla mieszkańców tej lokalizacji. Główna arteria komunikacyjna, ul. Bagienna, przebiega przez południowy pas Bagna w kierunku wschód-zachód, stanowiąc alternatywne połączenie z autostradą A4. Umożliwia ona transport w kierunku zachodnim do Chorzowa i Bytomia oraz wschodnim, gdzie znajdują się Mysłowice, Jaworzno, Chrzanów i Kraków.

W zakresie ruchu lokalnego kluczową rolę odgrywa ulica Roździeńska – lokalna droga łącząca Bagno z innymi rejonami. Od zachodniej strony łączy się z ul. Obrońców Westerplatte, natomiast od wschodu z ul. ks. bp. Herberta Bednorza.

W obrębie Bagna biegną dwie linie kolejowe, nr 1 i 161, które zapewniają transport kolejowy. Linia nr 1 przemieszcza się po południowej stronie osady, a linia 161 północną stroną, docierając do rejonu Walcowni. Na ul. Roździeńskiej zlokalizowana jest nastawnia wykonawcza KSz-1 stacji Katowice Szopienice Północne.

Niżej wymienione przystanki transportu miejskiego znajdują się w pobliżu Bagna. Najbliższy to przystanek autobusowo-tramwajowy, zlokalizowany przy skrzyżowaniu ul. Roździeńskiej i Obrońców Westerplatte (Szopienice Roździeńska; po stronie zachodniej) oraz przystanek autobusowy przy ul. ks. bp. Herberta Bednorza (Szopienice Bednorza; po stronie wschodniej). Te przystanki umożliwiają mieszkańcom komunikację z sąsiednimi miastami oraz dzielnicami Katowic, przy czym ich kursy są realizowane na zlecenie ZTM.

Kultura i społeczeństwo

Na przełomie wieków XXI wieku w Bagnie zainicjowano działania mające na celu integrację społeczności lokalnej. W październiku 2007 roku powstała kronika zatytułowana Wyjście z Bagna, w której mieszkańcy zwrócili uwagę na liczne problemy osiedla, takie jak niedostateczne poczucie bezpieczeństwa, nadmierne spożycie alkoholu, brak odpowiednich przestrzeni publicznych do wspólnego spędzania czasu, a także złym stan budynków.

W 2008 roku, w ramach poprawy warunków życia, mieszkańcy zbudowali na osiedlu plac zabaw, który później odnowiono w 2010 roku. Rok 2009 przyniósł powstanie grupy muzycznej Szopienickie Perły, tworzonej głównie przez matki z dziećmi, które nie tylko ćwiczyły, ale także występowały na okolicznych festynach oraz na katowickim jarmarku.

Integracyjną atmosferę podkreślił piknik, który odbył się 27 sierpnia 2010 roku z inicjatywy mieszkańców oraz grupy muzycznej Szopienickie Perły, zaangażowanej w Program Centrum Aktywności Lokalnej w Szopienicach. Z czasem, społeczność lokalna zaangażowała się w kolejne działania mające na celu polepszenie warunków życia na osiedlu.

Mieszkańcy Bagna podjęli się następujących prac: malowanie okien w klatkach schodowych, remont urządzeń na placu zabaw, naprawa ogrodzenia wokół placu zabaw, a także sadzenie kwiatów. Udało się stworzyć miejsce spotkań dla dorosłych, wyposażone w ławę, miejsce do grillowania oraz mini fontannę. 22 marca 2013 roku mieszkańcy uroczyście obchodzili pięciolecie metamorfozy ich osiedla, powołując w tym dniu Klub Mieszkańca, który z pomocą Hutniczo-Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej uzyskał wyremontowany lokal. W tym klubie organizowane są cotygodniowe spotkania dla dzieci oraz warsztaty artystyczne dla dorosłych.

W 2019 roku na ścianie budynku przy ul. Roździeńskiej 22 powstał mural autorstwa Mony Tusz, przedstawiający Florę jako symbol natury oraz Floriana, patrona hutników i strażaków. Praca ta została zrealizowana w ramach Festiwalu Murali, organizowanego przez Muzeum Hutnictwa Cynku Walcownia.

---

Oceń: Bagno (Katowice)

---