Ulica Ceglana w Katowicach

---

Przebieg

Ulica Ceglana zajmuje centralną część Katowic i przebiega przez obszar Brynów część wschodnia-Osiedle Zgrzebnioka, co stanowi jej pełną długość. Numeracja budynków wzdłuż ulicy rośnie od wschodu.

Na swojej trasie, ulica Ceglana krzyżuje się z ulicą Francuską, wyznaczając granicę pomiędzy Brynowem częścią wschodnią a Osiedlem Paderewskiego-Muchowiec. W kierunku zachodnim, street skręca na południowy zachód za budynkiem nr 8, co prowadzi ją przez obszary zabudowane oraz tereny ogródków działkowych.

Dalej, ulica krzyżuje się z ulicą Meteorologów, zmieniając kierunek na północny wschód. Do końca swojego przebiegu, na skrzyżowaniu z ulicą T. Kościuszki, Ceglana krzyżuje się także na rondzie z ulicą W. Stwosza. W trakcie swojego przebiegu, mija budynki szpitala, kompleksy mieszkalne oraz obiekty sportowo-rekreacyjne.

Przed samym skrzyżowaniem z ulicą T. Kościuszki, ulica Ceglana przekracza również linię tramwajową, co czyni ją ważnym punktem komunikacyjnym w katowickim krajobrazie.

Charakterystyka

Ulica Ceglana, znana jako droga powiatowa nr 6416S, charakteryzuje się klasą drogi zbiorczej, co czyni ją istotnym elementem komunikacyjnym regionu. Jej długość wynosi 1228 metrów, a na całej trasie zobaczyć można nawierzchnię mineralno-bitumiczną. Średnia szerokość jezdni na odcinku pomiędzy ulicami Francuską oraz Meteorologów wynosi 6,1 metra, a na fragmencie od Meteorologów do T. Kościuszki osiąga 6,8 metra.

Wzdłuż ulicy Ceglanej zainstalowano trzy sygnalizacje świetlne, które usprawniają ruch. Są to: Kościuszki / Ceglana z 2001 roku, Ceglana / Meteorologów z 2005 roku oraz Francuska / Ceglana, również z 2005 roku. W systemie TERYT ulica ta ma przypisany numer 02587, a dla adresów wzdłuż Ceglanej kod pocztowy to 40-514. Zarząd Miejskiego Użytkowania Ulic i Mostów w Katowicach sprawuje opiekę nad tą drogą.

Od 4 lutego 2021 roku część ulicy Ceglanej między budynkami 35 a 71 objęta jest Strefą Płatnego Parkowania (Strefa B). Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami w grudniu 2007 roku, średnie natężenie ruchu w godzinach szczytu popołudniowego wynosiło około 1432 pojazdy na godzinę na odcinku między T. Kościuszki a Meteorologów.

Ulica ta obsługiwana jest także przez autobusy miejskiego transportu zbiorowego, które kursują na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Na jej trasie, zgodnie z danymi z czerwca 2023 roku, znajduje się jeden przystanek – Katowice Ceglana Szpital Kliniczny, z którego można dojechać bezpośrednio do Śródmieścia, Koszutki oraz Zawodzia. Autobusy łączą również tę część miasta z miejscowościami na północ od Katowic, takimi jak Siemianowice Śląskie oraz Czeladź.

W sąsiedztwie ulicy Ceglanej, przy ulicy T. Kościuszki, przebiega linia tramwajowa, której najbliższe przystanki to Katowice Kościuszki Szpital oraz Katowice Kościuszki Basen. Przy skrzyżowaniu Ceglanej z T. Kościuszki zainstalowano stację wypożyczalni rowerów miejskich Metrorower nr 27697.

Wzdłuż całej długości Ceglanej przebiega niebieski szlak turystyczny, zwany Katowickim Szlakiem Spacerowym, o długości 24 km. Rejon ulic Ceglanej i Meteorologów doprowadza do Katowickiego Parku Leśnego, który w przeważającej części składa się z terenów zieleni i rodzinnych ogródków działkowych. Dodatkowo, w centralnej części tego obszaru, na południe od ulicy Krzemiennej, znajduje się staw Grünfeld.

W zachodniej części ulicy koncentruje się zabudowa mieszkalno-usługowa oraz obiekty opieki zdrowotnej. Cały obszar ulicy Ceglanej objęty jest miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, z uchwałą dotyczącą zachodniej części podjętą 4 lutego 2021 roku, a dla wschodniej części 14 września 2016 roku.

Historia

Ulica Ceglana znajduje się na styku trzech dzielnic Katowic: Brynowa, Karbowej oraz Muchowca. Jej obecność na mapach topograficznych datowanych na 1883 rok ukazuje szlak, który prowadził wschodnim odcinkiem tej ulicy oraz kontynuował wzdłuż ulicy Meteorologów. Na tej samej mapie można również dostrzec cegielnię, znajdującą się w okolicach współczesnego szpitala okulistycznego. W okresie na przełomie XIX i XX wieku w pobliżu przyszłych ulic Francuskiej i Ceglanej powstały pierwsze domy dla robotników zatrudnionych w lokalnych cegielniach oraz przemysłowych zakładach Katowic.

W 1895 roku Grünfeldowie zainwestowali w budowę nowoczesnej cegielni w Karbowej, gdzie produkowano nie tylko standardowe cegły, ale również specjalne wyroby, takie jak cegły glazurowane oraz ozdobne formy ceramiczne. Wzniesiono również warsztat stolarski i kowalski, a obszar ten był znany ze znalezienia gliny, potrzebnej w produkcji.

Na początku XX wieku obszar Karbowej był już zdominowany przez dwie czynne cegielnie. Na mapach z tamtego okresu zaznaczona była droga, której przebieg pokrywał się z przyszłym kształtem ulicy Ceglanej. Przy późniejszym skrzyżowaniu Ceglanej i Francuskiej, znajdował się kompleks zabudowy cegielni (niem. Ziegelei), a dodatkowe zakłady zlokalizowane były na zachód od tej lokalizacji.

W 1907 roku, nieopodal ulicy Ceglanej zaczęły powstawać pierwsze ogródki działkowe, które zyskały na popularności. W 1924 roku przyjęto statut Polskiego Stowarzyszenia Ogródków Działkowych im. Juliusza Ligonia, co spowodowało znaczący wzrost liczby działek, przekraczając 200.

Rok 1929 przyniósł otwarcie wąskotorowej linii kolejowej 785 mm, łączącej Giesche I (późniejsze Katowice Szopienice Wąskotorowe) z Kopalnią Wujek. Linia ta miała dojazd do cegielni, a ruch pociągów do tej kopalni zakończono w 1963 roku.

W 1934 roku cegielnia Grünfeldów uległa zniszczeniu w wyniku pożaru, co doprowadziło do powolnej likwidacji przedsiębiorstwa oraz sprzedaży jego nieruchomości. Teren zakładu miał być przekształcony w działki budowlane. Natomiast warsztat stolarski, nie dotknięty pożarem, kontynuował działalność. Cegielnia została zalana, co stworzyło akwen wodny znany jako staw Grünfeld, a ostatnie nieruchomości należące do Hugo Grünfeld sprzedano w sierpniu 1939 roku. Zmarł on niedługo później, 20 września, we Lwowie.

Rok 1938 to czas, kiedy ulicy nadano nazwę ulica Ceglana. W trakcie II wojny światowej jej nazwa zmieniła się na Hoher Weg. Z mapy topograficznej z lat 1958–1961 wynika, że ulica Ceglana była widoczna tylko w swoim wschodnim fragmencie z planowanym przedłużeniem do ulicy Meteorologów. Wzdłuż ulicy Ceglanej, w okolicy nowego szpitala okulistycznego, biegła linia kolejowa do dawnej cegielni, a obszar znajdował się w pobliżu Ogródków Działkowych im. Juliusza Ligonia.

W 1986 roku przedłużenie ulicy Ceglanej nazwano ulicą Tadeusza Dobrowolskiego. W 1989 roku, przy ulicy Ceglanej 35, zakończono budowę kompleksu budynków szpitala okulistycznego, a oficjalne otwarcie Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach miało miejsce 5 lutego 1990 roku. W 2016 roku Uniwersyteckie Centrum Okulistyki i Onkologii oraz Centralny Szpital Kliniczny połączyły się, tworząc Uniwersyteckie Centrum Kliniczne im. prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

W 1994 roku okolice ulic Ceglanej i Krzemiennej wypełniały różnorodne wolnostojące budynki mieszkalne, w tym na północy luźna zabudowa mieszkaniowa oraz na południu obiekty przemysłowe związane z nieczynną cegielnią Grünfeldów. Przy tej ulicy znajdowało się niewielkie założenie parkowe, a także przystosowany zespół dawnych zabudowań przemysłowych do celów rekreacyjnych. Jednak obszar pomiędzy nimi a Kliniką Okulistyki był zaniedbany, a teren naprzeciwko kliniki stał się miejscem dzikich wysypisk śmieci, zajmując obszar po dawnych wyrobiskach cegielni.

W 1997 roku zmieniono nazwy ulicy Tadeusza Dobrowolskiego oraz ulicy Ceglanej na jednolitą nazwę – ulica Ceglana. W 2018 roku zrealizowano remont ulica Ceglanej na odcinku od ulicy T. Kościuszki do Meteorologów oraz fragmentu ulicy W. Stwosza do zjazdu na aleję Górnośląską (autostrady A4). W ramach tego projektu zwiększono liczbę miejsc parkingowych z około 100 do 218, zmodernizowano sieć kanalizacyjną, nawierzchnię oraz chodniki, a także powstało rondo na skrzyżowaniu. Koszt przebudowy ulicy Ceglanej wyniósł 2,97 mln złotych, a remont ulicy W. Stwosza 1,35 mln złotych.

Ostatnie lata przyniosły dynamiczny rozwój w obszarze ulicy Ceglanej, która stała się atrakcyjnym miejscem dla nowych inwestycji mieszkaniowych. W latach 2019–2021 na skrzyżowaniu ulic Ceglanej i W. Stwosza zrealizowano osiedle Zdrowe Stylove składające się z czterech budynków mieszkalnych. Następnie, w I kwartale 2023 roku, otwarto Rondo Ceglana, nowoczesny budynek liczący siedem kondygnacji i 119 mieszkań. W kwietniu 2019 roku rozpoczęto również prace nad osiedlem Ceglana Park, które powstaje pomiędzy ulicami Ceglaną a Meteorologów, a w jego skład wchodzi planowanych 780 mieszkań.

Obiekty zabytkowe i historyczne

Na ulicy Ceglanej w Katowicach znajduje się kilka istotnych obiektów, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis wybranych zabytków i historycznych struktur, które stanowią ważny element lokalnej architektury.

• Budynek cegielni (ul. Ceglana 8) – pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Jest to jedną z charakterystycznych konstrukcji w stylu historyzmu ceglanego, która wyróżnia się nietynkowaną elewacją. Budynek ma od 1 do 2 kondygnacji, co świadczy o jego funkcjonalności i harmonijnym dopasowaniu do otoczenia.
• Dwie dawne hale cegielni kopalni „Wujek” (ul. Ceglana 67a i 67b) – te budowle pochodzą z początku XX wieku i są doskonałym przykładem stylu modernistycznego. Hale murowane z cegły, tynkowane oraz wyposażone w stropodachy, prezentują interesujące elementy architektoniczne, takie jak łuki odcinkowe przy oknach szczytowych oraz wykusze, które nadają im lekkości i estetyki.

Obiekty te nie tylko dokumentują historię przemysłową Katowic, ale również przyczyniają się do kształtowania tożsamości tego miasta. Ich zachowanie oraz docenienie stanowi ważny krok w kierunku ochrony dziedzictwa kulturowego.

Gospodarka i instytucje

Na dzień 2 listopada 2023 roku, w rejestrze REGON przy ulicy Ceglanej odnotowano 205 aktywnych przedsiębiorstw. Wśród nich można znaleźć między innymi Uniwersyteckie Centrum Kliniczne im. prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, które znajduje się pod adresem ul. Ceglana 35. Oprócz tego, na tej samej ulicy działają różne firmy z sektora opieki zdrowotnej, jak również Śląskie Towarzystwo Sportowe z siedzibą przy ul. Ceglanej 67.

Warto wspomnieć, że w tej okolicy praktykują również kancelarie prawne, przedsiębiorstwa consultingowe, a także centra szkoleniowe i informatyczne. W ofercie usługowej znajdują się także warsztaty samochodowe, wspólnoty mieszkaniowe, przedsiębiorstwa wielobranżowe oraz klub fitness, który ma swój adres przy ul. Ceglanej 67c.

Mieszkańcy ulicy Ceglanej, którzy są wiernymi rzymskokatolickimi, przynależą do parafii katedralnej Chrystusa Króla, co dodatkowo podkreśla związek tej lokalizacji z lokalnym życiem religijnym i społecznym.

---

Oceń: Ulica Ceglana w Katowicach

---