Ulica Zamkowa w Katowicach stanowi istotny element architektoniczny oraz komunikacyjny w katowickiej dzielnicy Janów-Nikiszowiec. To właśnie ta ulica łączy nie tylko obydwa obszary, ale też bogatą historię tarnobrzeskiego osiedla robotniczego Nikiszowiec z Janowem.
Ulica Zamkowa jest przedłużeniem ul. Teofila Ociepki, co czyni ją istotnym szlakiem komunikacyjnym, który rozpoczyna swój bieg od zakrętu ulicy T. Ociepki. Jest to ważnym punktem na mapie miasta, w pobliżu którego znajduje się centralna część Nikiszowca.
Trasa ulicy prowadzi wzdłuż ścisłej zabudowy, obok drogi do głównej części Nikiszowca, kontynuując bieg pod wiaduktem kolejowym, co dodatkowo podkreśla znaczenie tego miejsca. Na jej końcu następuje skrzyżowanie z ulicą Grodową, co tworzy ważny węzeł komunikacyjny w tej części Katowic.
Opis
Historia ulicy Zamkowej sięga XIX wieku; wówczas istniała droga, która była zaznaczona na mapach z 1904 roku. Około 1912 roku, przy tym samym odcinku, w Nikiszowcu powstał barak, służący jako miejsce dla osób chorych na zakaźne choroby, co zyskało popularne miano „szpitala”. Dziś w tym miejscu funkcjonuje Zespół Szkół Specjalnych nr 7.
W 1918 roku, nieruchomość przy ul. Zamkowej 10 została przekazana siostrom jadwiżankom, które wykorzystywały ją do prowadzenia ochronki oraz kuchni mlecznej dla dzieci. Obecnie w tym samym budynku znajduje się przedszkole. W okresie międzywojennym owa ochronka przekształciła się w dwa publiczne przedszkola. W przedszkolu nr 1 wychowawczynią była s. Ignacja Amalia Skupin, natomiast w przedszkolu nr 2 – s. Irena Niesporek. W 1940 roku, pod presją sytuacji politycznej, siostry zostały zmuszone do opuszczenia obiektu; budynek został przejęty przez członkinie NSV (Nationalsozialistische Volkswohlfahrt). Siostry przeniosły się do mieszkania przy ul. Leśnego Potoku.
Po zakończeniu II wojny światowej, władze odebrały siostrom prowadzenie przedszkoli, a w 1953 roku przekształciły budynek w Przedszkole Miejskie nr 63, które od tego czasu funkcjonuje jako przedszkole zakładowe KWK „Wieczorek”. W 1974 roku obiekt przeszedł budowlaną modernizację, a od 1983 roku zarządza nim Wydział Oświaty i Wychowania w Katowicach.
W 1962 roku do budynku przy ul. Zamkowej przeniesiono świetlicę zakładową, która prowadziła działalność kulturalną oraz oświatową. Wcześniej obiekt ten był wykorzystywany jako izolatka i ośrodek zdrowia. Później przemianowano go na Klub Górniczy Związku Zawodowego Górników. W czasach PRL-u, ulica nosiła nazwę ul. Iwana Miczurina.
Na skwerze, znajdującym się obok ul. Zamkowej, umiejscowiono pomnik poświęcony bohaterom Powstań Śląskich. Warto zauważyć, że współczesna lokalizacja pomnika różni się od pierwotnej, gdzie w 1922 roku ustawiono jego pierwszy egzemplarz naprzeciwko urzędu gminy (obecnie szpital przy ul. Szopienickiej); został on zniszczony przez hitlerowców we wrześniu 1939 roku. W 2012 roku teren, na którym stoi obecny pomnik, nazwano skwerem Artystów Grupy Janowskiej.
Na temat pomnika znajduje się osobny artykuł: Pomnik Powstańców Śląskich w Nikiszowcu. Przy ulicy pozostaje także historyczny budynek z 1936 roku, który był dawniej kinem „Słońce”; obecnie funkcjonuje tam sklep.
W rejonie ul. Zamkowej oraz ul. Grodowej zbudowano osiedle wielorodzinne w latach pięćdziesiątych XX wieku. W okolicy znajduje się także boisko sportowe o nawierzchni asfaltowej. Na całej długości ulicy kursują autobusy organizowane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM). Wzdłuż ul. Zamkowej swoje siedziby mają: pracownia konserwacji zabytków, różne firmy handlowo-usługowe, Administracja Osiedla Janów Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Klub Młody Gwarek kopalni „Wieczorek”, Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach – Filia nr 21, Miejskie Przedszkole nr 63 im. Pluszowego Misia oraz Szkoła Podstawowa Nr 6 Specjalna.
Przypisy
- Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 23.10.2020 r.]
- Pracownia Konserwacji Zabytków ANTIQUE-STYLE S.C.. mojekatowice.pl. [dostęp 02.11.2020 r.]
- OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 02.11.2020 r.]
- Katowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa: Administracja Osiedla Janów. www.ksm.katowice.pl. [dostęp 02.11.2020 r.]
- Panorama Firm: Katowicki Holding Węglowy S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego "Wieczorek" Klub "Młody Gwarek". panoramafirm.pl. [dostęp 02.11.2020 r.]
- Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach: Filia nr 21. mbp.katowice.pl. [dostęp 02.11.2020 r.]
- Miejskie Przedszkole nr 63 im. Pluszowego Misia: Kontakt. mp63katowice.szkolnastrona.pl. [dostęp 02.11.2020 r.]
- Szkoła Podstawowa Nr 6 Specjalna w Katowicach: Kontakt. www.zss7katowice.pl. [dostęp 02.11.2020 r.]
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 170. ISBN 978-83-7164-636-2.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 171. ISBN 978-83-7164-636-2.
- Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 34 Sect.Janow www.mapywig.org [dostęp 17.09.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Raport o stanie miasta Katowice 2005. Urząd Miasta Katowice. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 13. ISBN 978-83-87727-68-0.
- Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 25. ISBN 978-83-87727-68-0.
- Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 55. ISBN 978-83-87727-68-0.
- Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 74. ISBN 978-83-87727-68-0.
- Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 104. ISBN 978-83-87727-68-0.
- Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 111. ISBN 978-83-87727-68-0.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Plac Miast Partnerskich w Katowicach | Ulica Zygmunta Waltera-Jankego w Katowicach | Ulica Żwirki i Wigury w Katowicach | Ulica 1 Maja w Katowicach | Ulica Andrzeja w Katowicach | Ulica Barbary w Katowicach | Ulica Bolesława Prusa w Katowicach | Ulica Ceglana w Katowicach | Plac Przyjaciół z Miszkolca w Katowicach | Plac Alfreda w Katowicach | Rondo Henryka Sławika w Katowicach | Ulica Wolności w Katowicach | Ulica Wojska Polskiego w Katowicach | Ulica Wojewódzka w Katowicach | Ulica Wincentego Janasa w Katowicach | Ulica Siemianowicka w Katowicach | Ulica Sądowa w Katowicach | Ulica Przyjazna w Katowicach | Ulica Pawła Stalmacha w Katowicach | Ulica Oswobodzenia w KatowicachOceń: Ulica Zamkowa w Katowicach