Ulica Bolesława Prusa w Katowicach

---

Przebieg

Ulica Bolesława Prusa w Katowicach rozciąga się przez obszar dzielnicyPiotrowice-Ochojec, co jest widoczne na całej jej długości.

Początek ulicy znajduje się w pobliżu torów kolejowych linii nr 142. Stąd droga kieruje się w stronę wschodnią, mijając po swojej stronie południowej osiedle mieszkaniowe. Następnie przekracza ulicę Z. Waltera-Jankego, a w dalszej części, na skrzyżowaniu z bocznym odgałęzieniem prowadzącym do ulicy Olszynowej, zmienia kierunek na północno-wschodni.

Ulica B. Prusa kończy swój bieg w rejonie skrzyżowania z ulicą Jarzębinową, przed linią kolejową nr 142. Na trasie tej ulicy z lewej strony krzyżuje się ona kolejno z następującymi ulicami: gen. Z. Waltera-Jankego, Leśną, Jaśminową, Wesołą, Liliową, Legnicką, Pszenną, Glebową oraz Jarzębinową.

Natomiast z prawej strony, ulica ta przecina ulice: gen. Z. Waltera-Jankego, Leśną, Lawendową, Rumiankową oraz Macierzanki.

Charakterystyka

Ulica Bolesława Prusa, oznaczona jako droga gminna nr 100467S, stanowi część lokalnego systemu drogowego. Ma długość 1 421 metrów, a szerokość jezdni wynosi 6,1 metra, z nawierzchnią bitumiczną. W systemie TERYT ulica ta jest zarejestrowana pod numerem 17577, co pozwala na jej łatwe zidentyfikowanie w bazach danych.

Obszar związany z ulicą B. Prusa jest zróżnicowany pod względem kodów pocztowych. Numery od 1 do 53 po obu stronach przypisane są do kodu 40-619, natomiast dla numerów 58-84 po stronie parzystej oraz 55-73 po stronie nieparzystej przyznano kod 40-620. Dodatkowo, numery 75 i wyższe po stronie nieparzystej oraz 86 i wyższe po stronie parzystej mają swój indywidualny kod 40-631. Zarząd nad ulicą sprawuje Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Katowicach.

Na skrzyżowaniu z ulicą Z. Waltera-Jankego znajduje się czterowlotowa sygnalizacja świetlna o charakterze akomodacyjnym, co ma na celu poprawę płynności ruchu w tym rejonie.

Wzdłuż ulicy B. Prusa nie ma przystanków autobusowych, ponieważ transport publiczny obsługiwany przez ZTM kursuje głównie ulicą gen. Z. Waltera-Jankego. Najbliższe dostępne przystanki to Ochojec Sadowa oraz Ochojec Ziołowa.

Interesującym aspektem tej lokalizacji jest czarny szlak turystyczny, który przebiega od ulicy gen. Z. Waltera-Jankego do Rumiankowej – to Szlak Ochojski, natomiast dłuższy odcinek, aż do ulicy Macierzanki, to czarny szlak rowerowy nr 101, łączący Katowice z Lędzinami.

Wzdłuż ulic B. Prusa oraz gen. Z. Waltera-Jankego znajduje się starsza zabudowa Ochojca, w przeważającej mierze pochodząca z pierwszej ćwierćwy wiek XX. Przy ulicach odchodzących od B. Prusa można zaobserwować zabudowę z okresu międzywojennego, a także nowoczesne niskie domy, otoczone zielenią. W tym kontekście uwagę przykuwa kościół św. Jacka, który stanowi lokalną dominantę architektoniczną.

Od strony wschodniej ulica B. Prusa płynnie przechodzi w obszary leśne Lasów Murckowskich, tworząc tym samym przyjemną przestrzeń dla mieszkańców oraz turystów.

Historia

Ulica Bolesława Prusa, znana również jako dawny trakt komunikacyjny, została wytyczona na obszarze Ochojca. Ta osada ma swoje początki w XVIII wieku, kiedy to na miejscu nieistniejącego już folwarku zamieszkało trzech siodłaków. Ulica stanowiła istotny szlak łączący centrum Ochojca w rejonie dawnego folwarku z Zadolem na zachód oraz z traktem mysłowickim w kierunku wschodnim.

Na mapie opublikowanej w 1883 roku zaznaczono drogę, która przebiegała wzdłuż późniejszej ulicy B. Prusa. Wówczas zauważalna była też zabudowa koncentrująca się między ulicami gen. Z. Waltera-Jankego oraz H. Kołłątaja. Dalsze badania przewidują, że na mapie z 1914 roku dodatkowo uwidoczniono istniejące budynki w okolicach skrzyżowania, które później stały się częścią ulic gen. Z. Waltera-Jankego i B. Prusa.

W latach 1922–1939, zachodnia część ulicy nosiła miano ulicy Wolności, zaś jej wschodnia część była określana mianem ulicy Zielonej. W 1924 roku, pomiędzy ulicami B. Prusa a Fabryczną, zainaugurowała działalność Fabryka Kotłów Parowych, a obecnie znane są jako Zakłady Budowy Urządzeń Kotłowych. Wyróżniającym się wydarzeniem był również początek budowy kościoła pw. św. Jacka na obszarze, gdzie później znajdowały się ulice B. Prusa i Leśna, co miało miejsce w 1938 roku. W roku 1940 instytucja ta uzyskała status kościoła parafialnego.

Podczas niemieckiej okupacji w latach 1939–1945, ulica funkcjonowała pod nazwą Kirchstrasse. Po wojnie, w 1945 roku, przywrócono miano ulicy Wolności dla całego odcinka. W 1951 roku, rozporządzeniem władz, tereny gminy Piotrowice, w tym Ochojec, zostały włączone do Katowic, a nazwa ulicy została zmieniona na ulicę Lucjana Szenwalda.

Na mapie topograficznej z lat 1958–1961 można zauważyć, że droga ta prowadziła wzdłuż współczesnego przebiegu, chociaż pomiędzy ulicami Leśną a Wesołą wykonywała szerszy łuk, krzyżując się bezpośrednio z ulicą H. Kołłątaja. W tym okresie zabudowa ulice była już pełna z obu stron na całej jej długości. W latach 70. XX wieku w okolicy Ślepotki wybudowano osiedle im. L. Szenwalda, a w latach 1972–1975 odbyła się rozbudowa kościoła w Ochojcu.

W 2005 roku, na skrzyżowaniu ulic L. Szenwalda i gen. Z. Waltera-Jankego, zainstalowano nowoczesną sygnalizację świetlną, która w 2009 roku przeszła modernizację. W wyniku przyjęcia ustawy dekomunizacyjnej, 23 listopada 2017 roku, ulica Lucjana Szenwalda została oficjalnie przemianowana na ulicę Bolesława Prusa.

Obiekty zabytkowe i historyczne

W Katowicach, na ulicy Bolesława Prusa, znajdują się liczne obiekty zabytkowe i historyczne, które zachwycają swoją architekturą i unikalnym stylem. Każdy z tych budynków jest świadkiem minionej epoki i opowiada swoją historię. Oto kilka z nich:

• Kościół św. Jacka (róg ul. B. Prusa i ul. Leśnej) – został przebudowany w latach 70. XX wieku. Obiekt o żelbetowej konstrukcji prezentuje tynkowane, trójnawowe wnętrze. Fasada, eksponująca dwie wieże, w centralnej części posiada metalową konstrukcję, na której zawieszone są dzwony zwieńczone krzyżem. Elewacje zrytmizowane są wertykalnie przez czworokątne filary oraz prostokątne, głęboko osadzone okna,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 43) – pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, reprezentując styl historyzmu ceglanego. To wolnostojący, murowany budynek z cegły, wtórnie tynkowany, jednokondygnacyjny z poddaszem oraz podpiwniczeniem, zwieńczony dachem dwuspadowym z charakterystycznym okapem i facjatką,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 44) – z lat 30. XX wieku, również w stylu historyzmu ceglanego. Budynek murowany z cegły, dwukondygnacyjny z podpiwniczeniem, z dachem dwuspadowym. Po przeprowadzonych zmianach architektonicznych, zyskał nowy wygląd,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 45) – wybudowany na początku XX wieku, w stylu historyzmu ceglanego. Murowany z cegły, nietynkowany, jednokondygnacyjny z poddaszem. Efektownie zwieńczony dachem dwuspadowym pokrytym papą, z detalami architektonicznymi, takimi jak łęki okienne, ceglane gzymsy i nadproża. Budynek zachował oryginalną stolarkę drzwiową,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 46) – również z początków XX wieku. Murowany, nietynkowany, półtorakondygnacyjny, z dachem dwuspadowym krytym papą. Obejmujący pseudoryzalit, akcentuje swoją środkową oś dodatkowymi detalami architektonicznymi jak łęki okienne czy gzymsy,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 48) – z początku XX wieku, w stylu historyzmu ceglanego. Z murowanej cegły, nietynkowany, dwukondygnacyjny z mieszkalnym poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym krytym dachówką. Posiada podobne do kolegów architektoniczne detale, takie jak łęki okienne, gzymsy oraz ceglane nadproża,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 49) – z początków XX wieku, w stylu historyzmu ceglanego. Murowany z cegły, częściowo tynkowany na parterze, jednokondygnacyjny z poddaszem, z dachem dwuspadowym pokrytym papą, z charakterystycznymi detalami – ceglane gzymsy i nadproża okienne,
• Familok (ul. B. Prusa 51) – z przełomu XIX i XX wieku, nawiązujący do stylu historyzmu ceglanego. Obiekt murowany z cegły, tynkowany na parterze, dwukondygnacyjny, z dachem dwuspadowym krytym papą. Wyróżnia się łukami okiennymi oraz gzymsami,
• Kamienica (ul. B. Prusa 54) – z lat 30. XX wieku, w stylu funkcjonalizmu. Wolnostojący murowany obiekt z cegły, tynkowany, trójkondygnacyjny, z podpiwniczeniem. Dodatkowo, zwieńczona stropodachem krytym papą, prezentuje rozczłonkowaną bryłę z efektownym parterowym ryzalitem,
• Kamienica (ul. B. Prusa 60) – będąca wynikiem stylu historyzmu. Wolnostojący murowany z cegły, nietynkowany, trójkondygnacyjny budynek, z dachem jednospadowym krytym papą. Ma bogate detale architektoniczne, takie jak łęki odcinkowe i dekoracje wykonane z białej glazurowanej cegły,
• Kamienica (ul. B. Prusa 61) – z lat 30. XX wieku, wzorowana na funkcjonalizmie. Murowany z cegły, tynkowany, trójkondygnacyjny z podpiwniczeniem, z dachem jednospadowym. Cechuje się horyzontalnymi płycinami wokół okien,
• Kamienica (ul. B. Prusa 72) – z lat 30. XX wieku, łącząca funkcjonalizm z elementami historyzmu. Nietynkowany obiekt z cegły, trójkondygnacyjny. Dodatkowo, zwieńczony dachem krytym papą, z detalami architektonicznymijak gzymsy i nadproża okienne,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 73) – pochodzi z początków XX wieku, murowany z cegły, nietynkowany, jednokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym naczółkowym. Wyróżnia się detalami jak łuki okienne oraz gzymsy,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 77) – obiekt z początków XX wieku, murowany z cegły, po przebudowie,
• Willa (ul. B. Prusa 84) – z lat 30. XX wieku, nawiązująca do modernizmu z elementami historyzmu. Murowany budynek z cegły, nietynkowany, jednokondygnacyjny z poddaszem, z dachem dwuspadowym z facjatką. W osi środkowej widoczny pięcioboczny parterowy ryzalit z balkonem,
• Willa w ogrodzie (ul. B. Prusa 92) – z lat 30–40. XX wieku, w stylu modernizmu z elementami historyzmu. Murowany z cegły, tynkowany, dwukondygnacyjny z poddaszem, z ceglanym cokołem na parterze. Z dachem różnokątowym, odsłania pełne piękno tej architektury,
• Kamienica (ul. B. Prusa 93) – z lat 30. XX wieku, w stylu funkcjonalizmu z elementami historyzmu. Murowany z cegły, nietynkowany, trójkondygnacyjny z podpiwniczeniem oraz strychem. Wykończona dachem dwuspadowym krytym papą,
• Dom mieszkalny (ul. B. Prusa 106; róg z ul. Rumiankową) – z lat 30. XX wieku, murowany z cegły, dwukondygnacyjny, ze strychem. Obiekt po wtórnej przebudowie,
• Kamienica (ul. B. Prusa 109) – z lat 30. XX wieku, łącząca cechy funkcjonalizmu z modernizmem. Murowany z cegły, nietynkowany, trójkondygnacyjny, z dachem dwuspadowym. Gzymsy oraz nagrobki podkreślają urok tej budowli.

Każdy z wymienionych obiektów przyczynia się do bogatego dziedzictwa architektury Katowic oraz jest nieodłączną częścią historii tego miasta. Spacer ulicą Bolesława Prusa jest doskonałą okazją do podziwiania tych niezwykłych przykładów miejskiego budownictwa.

Gospodarka i instytucje

Na ulicy Bolesława Prusa, pod koniec listopada 2023 roku, zarejestrowano 71 aktywnych działalności gospodarczych w systemie REGON. Do najważniejszych z nich należą: hurtownia materiałów budowlanych, gabinety medyczne, warsztaty samochodowe oraz sklepy wielobranżowe. W tym samym rejonie działa przedsiębiorstwo budowlane, zakład fryzjerski, agencja reklamowa, a także inne przedsiębiorstwa wielobranżowe.

Na tej ulicy znajduje się również Klub Sportowy Bumeikan, umiejscowiony pod adresem ul. B. Prusa 38c/24, oraz Fundacja Ogrody Przyszłości, która mieści się przy ul. B. Prusa 54/3. Warto również wspomnieć, że swoje biuro ma związany z lokalnym rynkiem Urząd Pocztowy 26 Poczty Polskiej. Jego adres to ul. B. Prusa 42.

Dodatkowo, na ulicy Bolesława Prusa znajduje się Leśnictwo Ochojec, które jest częścią Nadleśnictwa Katowice. Siedziba tej instytucji usytuowana jest przy ul. B. Prusa 125.

Dla mieszkańców rzymskokatolickich, ulokowanych w tym rejonie, najbliższą wspólnotą religijną jest parafia św. Jacka.

---

Oceń: Ulica Bolesława Prusa w Katowicach

---