Parafia katedralna Chrystusa Króla w Katowicach

---

Historia

Po przyłączeniu Katowic do Polski w 1922 roku, miasto stało się ważnym ośrodkiem administracyjnym. Wzrost liczby mieszkańców, szczególnie w jego południowej części, wymusił rozwój struktury społecznej i religijnej. W związku z tym, 28 października 1925 roku, powołano diecezję katowicką, której pierwszym biskupem był August Hlond. Decyzja ta zainicjowała potrzebę powstania kościoła katedralnego, pałacu biskupiego oraz budynków kurii diecezjalnej.

Budowę katedry Chrystusa Króla rozpoczęto 5 czerwca 1927 roku, w dniu Zesłania Ducha Świętego. Był to moment symboliczny, który zainaugurował wielką misję budowlaną. Do roku 1934, katedra osiągnęła wysokość ośmiu metrów, a 6 czerwca 1938 roku nastąpiło poświęcenie jej prezbiterium.

30 maja 1938 roku kapituła katedralna zadecydowała o utworzeniu nowej placówki duszpasterskiej, zwanej lokalią. Erygowana 1 września tego samego roku, wydzielono ją z zakresu parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny oraz parafii śś. Apostołów Piotra i Pawła. Do nowej lokalii przyłączyło się ponad 2,7 tys. wiernych z pierwszej wspólnoty, a z drugiej niespełna 3 tys. Parafianie powierzyli duszpasterstwo ks. kanonikowi Karolowi Skupinowi, któremu przydzielono dwóch wikariuszy: ks. Jana Klyczkę oraz ks. Edwarda Twardzika. Działała wówczas kancelaria parafialna, która mieściła się w budynku kurii.

W pierwotnym założeniu, projekt budowlany katedry nie przewidywał, aby pełniła ona funkcję kościoła parafialnego; miały ją spełniać osobne kaplice. Miejsce na jedną z nich planowano po wschodniej stronie katedry, tam, gdzie później ulokowano budynek mieszczący m.in. kancelarię parafialną.

Oficjalne wznowienie prac budowlanych nad katedrą miało miejsce 3 czerwca 1947 roku, a kierownikiem budowy został ks. Rudolf Adamczyk. Dekada lat 50. była trudnym okresem dla diecezji; w obliczu represji ze strony władzy komunistycznej, biskupi zostali wysiedleni, a ks. Adamczyk uwięziony. Przy budowie katedry z woli rządu komunistycznego kierownictwo objął wikariusz kapitulny, ks. Jan Piskorz.

Budowa, z licznymi przerwami, trwała aż do lat 50. XX wieku. Ostatecznie, 30 października 1955 roku, biskup częstochowski Zdzisław Goliński przeprowadził konsekrację świątyni. W związku z tym, że prezbiterium nie mogło pełnić swojej tymczasowej roli, nowym kościołem parafialnym stała się krypta katedry. Na mocy dekretu bpa Stanisława Adamskiego z 20 grudnia 1957 roku, lokalię podniesiono do rangi parafii Chrystusa Króla, a jej proboszczem został ks. Rudolf Adamczyk. W 1968 roku krypta uzyskała status kościoła akademickiego, a właściwym kościołem parafialnym stała się katedra oraz jej kaplice.

Proboszczowie

Historia proboszczów w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach jest niezwykle bogata i zróżnicowana. Od momentu utworzenia parafii przez kolejne lata, w świątyni pełnili swoje posługi liczni duchowni, którzy wnieśli swoje wartości i zaangażowanie w życie lokalnej wspólnoty. Poniżej przedstawiamy krótki przegląd proboszczów oraz ich okresy posługi:

• ks. prał. kan. Karol Skupin (kuratus 1938–1939; bądź administrator),
• ks. prał. Stefan Szwajnoch (kuratus 1939–1945; bądź tylko w 1939),
• ks. prał. kan. Karol Skupin (substytut 1939),
• ks. Rudolf Adamczyk (substytut 1939–1941),
• ks. Franciszek Woźnica (1941),
• ks. Wilhelm Lisura (1941–1945),
• ks. prał. kan. Rudolf Adamczyk (substytut 1945–1946, administrator 1946–1958, proboszcz 1958–1973),
• ks. Franciszek Pisulla (1952–1953; w czasie uwięzienia ks. Adamczyka),
• ks. Józef Koterla (substytut 1953–1956; w czasie uwięzienia ks. Adamczyka),
• ks. Jerzy Matysik (tymczasowy wikariusz ekonom 1973),
• ks. prał kan. Henryk Zganiacz (1973–1998),
• ks. Stanisław Puchała (1998–2013),
• ks. Andrzej Marcak (2013–2015),
• ks. Łukasz Gaweł (od 2015).

Każdy z wymienionych kapłanów wniósł swoje wyjątkowe doświadczenia i osobiste zaangażowanie, odgrywając kluczowe role zarówno w sprawach duchowych, jak i społecznych parafii. Dzięki ich działalności katedra zyskała niezwykłe znaczenie i stała się miejscem głębokiej modlitwy oraz wspólnotowego działania.

Kościół parafialny i inne obiekty

W obrębie parafii katedralnej znajduje się archikatedra pw. Chrystusa Króla, która pełni funkcję kościoła biskupa diecezjalnego. Jest to monumentalny obiekt, zaprojektowany przez Zygmunta Gawlika oraz Franciszka Mączyńskiego. Artykuł poświęcony archikatedrze można znaleźć pod tym linkiem: archikatedra pw. Chrystusa Króla.

Oprócz katedry, w obrębie parafii można znaleźć szereg innych ważnych obiektów, które są istotne dla społeczności lokalnej. Do tych obiektów należą:

• Kościół akademicki pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego, umiejscowiony w krypcie archikatedry,
• Kaplica Matki Bożej Nieustającej Pomocy znajdująca się w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym przy ul. Ceglanej 35,
• Kaplica św. Jana Pawła II, mieszcząca się w szpitalu EuroMedic przy ul. T. Kościuszki 92,
• Kaplica w domu arcybiskupa katowickiego,
• Kaplica w domu arcybiskupa seniora, która znajduje się przy ul. Francuskiej 47,
• Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w gmachu Kurii Metropolitalnej,
• Kaplice św. Stanisława Kostki oraz Podwyższenia Krzyża Świętego zlokalizowane w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Katowicach,
• Kaplica św. Jana Sarkanda z siedzibą w Drukarni Archidiecezjalnej,
• Kaplica św. Józefa w Domu Księży Emerytów,
• Kaplica Stygmatów św. Franciszka oraz kaplica św. Elżbiety Węgierskiej, zlokalizowane w domach zakonnych sióstr elżbietanek,
• Kaplica św. Brata Alberta usytuowana w centrali Caritas Archidiecezji Katowickiej,
• Kaplica św. Teresy od Dzieciątka Jezus, która znajduje się w budynku Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na terenie parafii Chrystusa Króla zlokalizowany jest również cmentarz parafii śś. Apostołów Piotra i Pawła, który pełni istotną rolę w życiu lokalnej społeczności.

Działalność duszpasterska

Parafia katedralna Chrystusa Króla, znajdująca się przy ulicy Plebiscytowej 49a w Katowicach, leży na obszarze dzielnicy Śródmieście. Tego rodzaju wspólnota jest integralną częścią dekanatu Katowice-Śródmieście w archidiecezji katowickiej. W roku 2005 liczba wiernych w parafii wynosiła około 9 250, natomiast w 2014 roku spadła do około 7 590.

Odpust parafialny ku czci Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata, przypada na specjalną uroczystość. Z kolei w kościele akademickim odpust ten obchodzony jest w niedzielę następującą po 17 października. Każdego dnia odprawiane są tutaj aż pięć mszy świętych, zarówno w dni robocze, jak i w niedziele. Oprócz tego, odbywają się różnorodne nabożeństwa, które wzbogacają duchowe życie parafii.

W parafialnej społeczności działają różne grupy, które wspierają działalność duszpasterską. Należą do nich: Grupa Młodych, Katedralny Klub Seniora, Bractwo Żywego Różańca, Krąg Biblijny, zespół liturgiczny, Oaza Młodzieżowa, schola dziecięca, ministranci, Dzieci Maryi, Akcja Katolicka oraz Stowarzyszenie Rodzin Katolickich. Nie można zapomnieć również o zespole charytatywnym oraz chórze katedralnym, które pełnią istotną rolę w życiu tej wspólnoty.

Na terenie parafii swoje domy zakonne mają różne zgromadzenia, w tym: siostry boromeuszki (ul. Francuska 47; ul. H. Jordana 39), siostry elżbietanki (cieśzyńskie przy ul. ks. J. Czempiela 1 i katowickie przy ul. W. Stwosza 17) oraz służebniczki NMP (ul. W. Stwosza 11).

Zasięg parafii

Parafia Chrystusa Króla obejmuje wiernych zamieszkujących różne ulice i place Katowic. Wśród nich znajdziemy takie ulice jak: Astrów, Bazaltowa, Bratków, Ceglana, ks. J. Czempiela, H. Dąbrowskiego (nr. 1-9), Fiołków, Francuska (od nr. 31), Jagiellońska (od nr. 27), H. Jordana (od nr. 14), J. Kochanowskiego, Konckiego, Królowej Jadwigi, Krzemienna, J. Ligonia, J. Lompy (od nr. 7), Lotnisko oraz pl. K. Miarki.

Kolejne ulice to: Muchowiec, Narcyzów, Plebiscytowa, Podchorążych, Porfirowa, Powstańców, a także W. Reymonta (od nr. 14), Różana, Rybnicka, H. Sienkiewicza (od nr. 12), M. Szeligiewicza, jak i W. Stwosza.

---

Oceń: Parafia katedralna Chrystusa Króla w Katowicach

---