Ulica Andrzeja w Katowicach

Ulice i place

Ulica Andrzeja, zlokalizowana w sercu Katowic, ma bogatą historię i znaczenie. Przez wiele lat, od 1922 roku oraz w okresie 1939-1945, znana była jako Andreasstraße. Obecnie ta malownicza ulica znajduje się w katowickiej dzielnicy Śródmieście.

Zdecydowanie warto przyjrzeć się, jak ulica ta komponuje się w kontekście całego miasta oraz jakie mają miejsce zmiany w jej charakterze na przestrzeni lat.

Przebieg

Ulica Andrzeja w Katowicach rozpoczyna swój przebieg od skrzyżowania z ulicą Tadeusza Kościuszki. Następnie, skręcając w lewo, krzyżuje się z ulicą Stefana Batorego. Wzdłuż trasy znajduje się również plac Oddziałów Młodzieży Powstańczej, jak i plac Andrzeja. Ulica Andrzeja kontynuuje swój bieg obok ulicy Marii Skłodowskiej-Curie oraz ulicy księdza Augustyna Kordeckiego, aż w końcu dociera do swojego zakończenia przy ulicy Mikołowskiej.

Historia

Nazwa ulicy Andrzeja w Katowicach prawdopodobnie ma swoje korzenie w imieniu kuźnika z Bogucic, który przyczynił się do założenia wieś zagrodniczej noszącej tę nazwę. Po raz pierwszy wieś została wspomniana w dokumentach datowanych na 1598 rok, w protokole wizytacyjnym parafii w Bogucicach.

Historia ulicy wpisuje się także w tragiczne wydarzenia. 22 lipca 1904 roku miało miejsce nieszczęście, kiedy to przy ulicy Andreasstraße wybuchł pożar. W jego wyniku spłonął namiot, w którym odbywały się pokazy kinematograficzne, co było istotnym elementem ówczesnej rozrywki.

W okresie międzywojennym przy ulicy Andrzeja działały liczne instytucje, które odzwierciedlają rozwój społeczny i gospodarczy tego miejsca. Na przykład, pod numerem 158 mieścił się Wydział Handlowy Sądu Okręgowego, a na ul. Andrzeja 2 znajdowało się Przedsiębiorstwo Techniczno-Handlowe „Spawa”. Warto także wspomnieć o składzie win Czesława Bojarskiego (numer 14), Polskim Towarzystwie Emigracyjnym oraz Polskim Czerwonym Krzyżu (pod numerem 9). Dodatkowo, Związek Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego miał swoją siedzibę pod numerem 21, podczas gdy dowództwo 23. Dywizji Piechoty znajdowało się pod numerem 4.

Na przestrzeni lat różne działalności medialne także zagościły na ulicy Andrzeja; należały do nich m.in. miesięcznik „Informator Śląski” (ul. Andrzeja 6) i redakcja gazety „Głos Górnego Śląska” (ul. Andrzeja 14). Restauracja „Strzecha Górnicza” znajdowała się do 1939 roku pod numerem 21, a pod numerem 31 funkcjonowała kawiarnia/cukiernia, prowadzona przez właściciela o nazwisku Majnusz.

Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii ulicy była inauguracja miejskiego pogotowia ratunkowego w Katowicach, która miała miejsce 22 lipca 1949 roku, pod adresem numer 9. Z kolei w budynku przy ul. Andrzeja 13 mieszkał od 1934 roku słynny artysta drzeworytnik Paweł Steller. W jego mieszkaniach powstało Muzeum Społeczne Pawła Stellera, które w 1976 roku stało się częścią Muzeum Historii Katowic, obecnie znajdującym się przy ul. T. Kościuszki 49.

Na koniec warto dodać, że w miejscu powojennego pawilonu dworcowego, znanego jako pl. Oddziałów Młodzieży Powstańczej, mieściła się niegdyś gospoda K. Gojnego.

Opis

Ulica Andrzeja w Katowicach jest miejscem, które kryje w sobie wiele historycznych i architektonicznych klejnotów. Wzdłuż tej ulicy można odkryć wiele interesujących obiektów, w tym:

  • zespół budynków Sądu Wojewódzkiego z siedzibą przy ulicach Andrzeja 16 oraz 18, który został wpisany do rejestru zabytków 15 listopada 1997 roku (numer rejestru: A/1663/97). Ten zespół składa się z dwóch budynków: starego gmachu sądu (ulica Andrzeja 18), wybudowanego w 1889 roku w stylu neorenesansu niemieckiego, oraz nowego budynku sądu (ulica Andrzeja 16), wzniesionego w 1913 roku w stylu neobarokowym; oba budynki są połączone przewiązką. Granice ochrony obejmują cały zespół,
  • narożna kamienica mieszkalna przy ulicy Andrzeja 1, w sąsiedztwie ul. T. Kościuszki 7,
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 2, ul. T. Kościuszki 9),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 3),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 4),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 5),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 6),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 7),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 9),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 10),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 11),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 12),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 13), wzniesiona pod koniec XIX wieku; wyróżnia się loggiami balkonowymi oraz kutymi balustradami; w tej kamienicy mieszkał Paweł Steller,
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 14, ul. M. Skłodowskiej-Curie 10),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 17, pl. Oddziałów Młodzieży Powstańczej 1),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 19/21),
  • dawna fabryka w oficynie (ul. Andrzeja 21a),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 23),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 25),
  • kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 27),
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Andrzeja 29, róg z ul. ks. A. Kordeckiego).

Wzdłuż ulicy Andrzeja znajdują się również różnorodne miejskie instytucje i organizacje, w tym kancelarie adwokackie, Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży „Dom Aniołów Stróżów”, firmy świadczące różne usługi, a także Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (Punkt Terenowy nr 1). Na tym obszarze swoją siedzibę ma także Polski Związek Niewidomych (Zarząd Koła Miejskiego), biuro obsługi PKP Intercity oraz Sąd Okręgowy.

Na budynku pod numerem 21 umieszczono pamiątkową tablicę, upamiętniającą miejsce zamieszkania Konstantego Emanuela lmieli. Ulica ta jest również obsługiwana przez autobusy, które kursują na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM), umożliwiając mieszkańcom i turystom sprawne poruszanie się po mieście.

Przypisy

  1. MichałM. Bulsa MichałM., BarbaraB. Szmatloch BarbaraB., Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 7, ISBN 978-83-7729-502-1.
  2. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
  3. Biznes Finder. [dostęp 18.01.2017 r.]
  4. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 21.07.2011 r.]
  5. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 21.07.2011 r.]
  6. Wojewódzkie Pogotowie Ratunkowe w Katowicach: 60 lat Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach. www.wpr.pl. [dostęp 21.07.2011 r.]
  7. Plan Katowic z 1942 roku. grytzka-genealogie.de. www.grytzka-genealogie.de [dostęp 21.07.2011 r.]
  8. Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 21.07.2011 r.]
  9. Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 214. ISBN 978-83-933-665-8-3.
  10. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 92. ISBN 978-83-7729-021-7.
  11. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 69. ISBN 978-83-7729-021-7.
  12. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 95. ISBN 978-83-7729-021-7.
  13. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 96. ISBN 978-83-7729-021-7.
  14. Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 17. ISBN 83-85831-35-5.
  15. Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, ss. 52, 53.
  16. Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 34. ISBN 83-905115-0-9.
  17. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 158. ISBN 83-913341-0-4.
  18. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 159. ISBN 83-913341-0-4.
  19. Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 21.07.2011 r.]
  20. Zabytkowa kamienica przy ul. Andrzeja w Katowicach czeka na remont www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 21.07.2011 r.]
  21. Spis firm na ulicy Andrzeja w mieście Katowice. www.katalog.pf.pl. [dostęp 21.07.2011 r.]

Oceń: Ulica Andrzeja w Katowicach

★★★★★
Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:12