Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach stanowi istotny element wschodniej części miasta. Jest to istotna arteria komunikacyjna, która łączy dzielnice Szopienice-Burowiec oraz Zawodzie. Jej lokalizacja sprawia, że jest to kluczowy odcinek, wykorzystywany przez mieszkańców oraz przedsiębiorców w tym rejonie.
Wzdłuż ulicy znajdują się liczne przedsiębiorstwa, co czyni ją wielofunkcyjną przestrzenią, w której odbywa się życie handlowe i społeczne. Ponadto, ulica Obrońców Westerplatte to również miejsce z bogatą historią – można tu spotkać zabytkowe i historyczne kamienice, które nadają temu miejscu szczególny charakter. Współczesne budynki dobrze komponują się z architekturą dawnych lat, co przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.
W pobliżu ulicy znajduje się także Roździen, część Szopienic, która wzbogaca ofertę tej lokalizacji. Warto zwrócić uwagę na to, jak ulica Obrońców Westerplatte służy jako ważny węzeł komunikacyjny oraz przestrzeń społeczno-gospodarcza, przyczyniając się do dynamicznego rozwoju Katowic.
Przebieg
Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z innymi ważnymi ulicami: ks. bpa. Herberta Bednorza, Wiosny Ludów (dawniej znaną jako 3 Maja) oraz Lwowską, które znajdują się w pobliżu placu Powstańców Śląskich w dzielnicy Szopienice. Ulica ta biegnie dalej obok zabudowań starego browaru, gdzie krzyżuje się z ul. H. Bednorza oraz ul. Morawa.
Następnie ta droga prowadzi przez Burowiec, gdzie następuje krzyżowanie z ul. Janusza Korczaka, ul. gen. Józefa Hallera oraz z skwerem im. Hilarego Krzysztofiaka. W tym rejonie mieszczą się kluczowe budynki, takie jak HMN Szopienice oraz spółka Baterpol.
Ulica Obrońców Westerplatte kończy swój bieg za oczyszczalnią i na skrzyżowaniu z ul. Roździeńską, gdzie łączy się z ul. 1 Maja oraz tworzy węzeł z ul. Bagienną (DK79), która znajduje się w jednostce pomocniczej Zawodzie.
Opis
W okresie do 1830 roku na terenie dzisiejszej ulicy Obrońców Westerplatte funkcjonowała kuźnica roździeńska, która znajdowała się w zakolu Rawy oraz drogi prowadzącej z Mysłowic do Dąbrówki Małej. Po upływie tego czasu w niedalekiej okolicy utworzono szpital hutniczy, który działał w drugiej połowie XIX wieku. W pierwszej połowie XIX wieku w Roździeniu zainaugurowano działalność huty żelaza Dietrich, która powstała na miejscu byłej kuźnicy, w bliskim sąsiedztwie obecnego skrzyżowania ulic: Obrońców Westerplatte, Bednarskiej oraz ul. Morawa.
Obecnie ulica ta pełni rolę głównej drogi klasy G i na jej terenie znajduje się pamiątkowa tablica upamiętniająca Walentego Roździeńskiego. W 1897 roku, obok kolonii Bagno, pomiędzy dzisiejszą ul. Krakowską, ul. Roździeńską a ul. Obrońców Westerplatte, zbudowano hutę „Bernhardi”. W czasach Rzeszy Niemieckiej, do roku 1922, ulica nosiła różne nazwy: Chaussee Straße (wschodnia część − dawne śródmieście Roździenia) oraz Hüttenstraße (część zachodnia, w kierunku Burowca). W latach 1939−1945, podczas niemieckiej okupacji Polski, była znana jako Adolf-Hitler-Straße. Do roku 1962 funkcjonowała pod nazwą ul. Oświęcimska.
W latach 1995–2017, przy ul. Obrońców Westerplatte 30, miała miejsce redakcja miesięcznika „Roździeń”. Ponadto, uchwałą z dnia 24 października 2019 roku, Rada Miasta Katowice postanowiła nadać placowi znajdującemu się w rejonie ul. Obrońców Westerplatte 13 i 15 nazwę Skwer Ernesta Prittwitza.
Obiekty zabytkowe
Na ulicy Obrońców Westerplatte w Katowicach można odkryć różnorodne obiekty historyczne, które wyróżniają się swoim stylem architektonicznym oraz bogatą historią. Warto zwrócić uwagę na następujące budynki:
- narożna kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 1, róg z ul. ks. bpa H. Bednorza),
- dwie kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 2, 3), które powstały w 1906 roku w stylu modernizmu,
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 4), zbudowana w okresie międzywojennym, charakteryzująca się stylem późnego modernizmu/neoklasycyzmu,
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 5), datowana na 1894 rok w stylu historyzmu,
- kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 7, 8, 32, 52 i 54), które powstały pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
- historyczny budynek (ul. Obr. Westerplatte 9),
- kamienice mieszkalne z rejonu centralnej części Szopienic i Burowca,
- budynek poczty (ul. Obr. Westerplatte 17), wzniesiony w 1930 roku w stylu funkcjonalizmu,
- domy mieszkalne w pierzejach (ul. Obr. Westerplatte 24, 26, 30 i 50),
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 37), zbudowana w 1937 roku w stylu funkcjonalistycznym,
- kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 38, 40), które powstały na początku XX wieku, łączy cechy stylu modernistycznego oraz historyzmu. Budynek pod adresem Obr. Westerplatte 40, stworzony w latach 1900-1915, był zarówno domem mieszkalnym, jak i miejscem z funkcją usługową, w tym sklepem rzeźniczym. Wnętrza zdobi ceramiczna boazeria z roślinymi wzorami (m.in. bratki, bukiety), a także głowami zwierząt (byk, świnia, baran), oraz scenami z trzodą,
- hala sportowa Hutniczego Klubu Sportowego Szopienice, która pochodzi z początków XX wieku (ul. Obr. Westerplatte 44), była niegdyś własnością Freund; w 2012 roku budynek został rozebrany, a na jego miejscu wzniesiono trzy obiekty mieszkalne,
- kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 56, 59), wybudowane w latach 30. XX wieku w stylu funkcjonalizmu,
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 62), datowana na początek XX wieku, łączy cechy stylu modernistycznego i prostego historyzmu ceglanego,
- budynek firmy GAL-LUX (ul. Obr. Westerplatte 67), zbudowany na początku XX wieku w stylu historyzmu/modernizmu, stracił swoje cechy zabytkowe przez przebudowy,
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 73), powstała na początku XX wieku, reprezentuje cechy stylu modernistycznego,
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 100), zbudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu.
Instytucje
Ulica Obrońców Westerplatte to miejsce, gdzie można znaleźć wiele istotnych instytucji i obiektów użyteczności publicznej. W roku 2020 zlokalizowane są tu m.in. MDK „Szopienice-Giszowiec”, Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach (filia nr 19), oraz Urząd Pocztowy Katowice 14.
Ponadto, w okolicy znajdują się Katowickie Wodociągi, firma Baterpol, księgarnia, Alfa-Elektro, Zakład Szkolenia Psów oraz siedziba fundacji PRO-EKO Szopienice. Dzięki różnorodności dostępnych instytucji, mieszkańcy oraz odwiedzający mają szereg opcji na każdym kroku ulicy.
Między ulicą Obrońców Westerplatte a ul. ks. bp. Herberta Bednorza znajduje się natomiast kościół ewangelicki pw. Zbawiciela, który jest ważnym miejscem na mapie kulturalnej tej okolicy.
Komunikacja
Na Obrońców Westerplatte w Katowicach regularnie kursują zarówno autobusy, jak i tramwaje, które działają na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego.
Wzdłuż tej ważnej arterii komunikacyjnej umieszczono pięć przystanków: Szopienice Kościół, który obsługuje tramwaje w kierunku Mysłowic oraz Sosnowca, Szopienice Poczta, Burowiec, Szopienice Wodociągi, a także Szopienice Roździeńska.
Warto zaznaczyć, że historia tramwajów na tej ulicy sięga 1900 roku, co czyni ją częścią bogatej tradycji komunikacyjnej regionu.
Przypisy
- Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023 r., ISBN 978-83-64356-57-5, s. 349.
- Parafia Ewangelicko-Augsburska Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach. szopienice.luteranie.pl. [dostęp 24.10.2020 r.]
- Gimnazjum nr 13 w Katowicach - Nasza dzielnica. www.easy0693.easyisp.pl. [dostęp 24.10.2020 r.]
- Poczta Polska: Wyszukiwarka placówek Poczty Polskiej. placowki.poczta-polska.pl. [dostęp 24.10.2020 r.]
- OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 24.10.2020 r.]
- Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 23.10.2020 r.]
- Dariusz Falecki: Następny przystanek: historia tramwajów. szopienice.org, 24.02.2015 r. [dostęp 24.10.2020 r.]
- MichałM. Bulsa MichałM., Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018 r., s. 164, ISBN 978-83-63780-28-9.
- MichałM. Bulsa MichałM., BarbaraB. Szmatloch BarbaraB., Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019 r., s. 86, ISBN 978-83-7729-502-1.
- Justyna Przybytek: Trwa rozbiórka hali sportowej w Szopienicach. katowice.naszemiasto.pl, 19.03.2012 r. [dostęp 24.10.2020 r.]
- Ewa Pokorska: Piękno użyteczne. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2011 r., s. 69–73, ISBN 978-83-85871-60-6.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010 r., s. 324, ISBN 978-83-7164-636-2.
- Michał Bulsa, Michał Malina. Pierwszy szpital hutniczy w Roździeniu. „Roździeń”. 11/220, s. 12, listopad 2013 r.
- Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 07.09.2011 r.] [zarchiwizowane z tego adresu 10.12.2017 r.]
- Uchwała w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer Ernesta Pritwittza". bip.katowice.eu [dostęp 03.11.2019 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 07.09.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr VII/93/07 Rady Miasta Katowice z dnia 26.02.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru południowo-zachodniej części dzielnicy Szopienice w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 07.09.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 07.09.2011 r.]
- Urzęd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 07.09.2011 r.]
- Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 27 Sect. Rosdzin. www.mapywig.org. [dostęp 07.09.2011 r.]
- Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003 r., s. 46, ISBN 83-918152-3-4.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Oswobodzenia w Katowicach | Ulica Pawła Stalmacha w Katowicach | Ulica Przyjazna w Katowicach | Ulica Sądowa w Katowicach | Ulica Siemianowicka w Katowicach | Ulica Wincentego Janasa w Katowicach | Ulica Wojewódzka w Katowicach | Ulica Wojska Polskiego w Katowicach | Ulica Wolności w Katowicach | Rondo Henryka Sławika w Katowicach | Ulica Mariacka w Katowicach | Ulica Lwowska w Katowicach | Ulica Ligocka w Katowicach | Ulica księdza Leopolda Markiefki w Katowicach | Ulica Kosmiczna w Katowicach | Ulica Kazimierza Przerwy-Tetmajera w Katowicach | Ulica Karola Darwina w Katowicach | Ulica Jana Nepomucena Stęślickiego w Katowicach | Ulica Henryka Sienkiewicza w Katowicach | Ulica Henryka Le Ronda w KatowicachOceń: Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach