Ulica Józefa Hallera w Katowicach


Ulica generała Józefa Hallera w Katowicach to niezwykle ważna trasa, biegnąca przez wschodnią część miasta. Znajduje się na obszarze dwóch dzielnic: Dąbrówka Mała oraz Szopienice-Burowiec. Ulica łączy ulicę Obrońców Westerplatte na granicy Roździenia i Burowca na południu, z Dąbrówką Małą położoną na północy.

Ta trasa pełni kluczową rolę jako główna arteria komunikacyjna Burowca, co sprawia, że jest istotnym punktem w codziennym życiu mieszkańców. Wzdłuż ulicy znajdują się nie tylko historyczne i zabytkowe budynki, ale również wiele firm oraz instytucji publicznych.

To miejsce łączy w sobie zarówno aspekty historyczne, jak i nowoczesne, co czyni je niezastąpioną częścią tkanki miejskiej Katowic.

Przebieg

Ulica Józefa Hallera w Katowicach rozpoczęła swój bieg od skrzyżowania z ulicą Obrońców Westerplatte, tuż obok skweru Hilarego Krzysztofiaka. Jeszcze w latach 70. XX wieku w tej okolicy znajdowały się familoki, które miały służyć pracownikom Huty Metali Nieżelaznych Szopienice. Następnie, w swoim przebiegu, ulica krzyżuje się z ulicą Siewną, a nieco dalej z ulicą Wandy.

Trasa ulicy prowadzi również przez dawny przejazd kolejowo-drogowy, znajdujący się obok Miejskiego Domu Kultury Szopienice-Giszowiec w Katowicach. W tym rejonie można zaobserwować osiedle bloków, które zostały wybudowane dla pracowników huty. Po skrzyżowaniu z ulicą Konną, ul. gen. J. Hallera przechodzi w kierunku osiedla Przedwiośnie, które obejmuje ulice Kuśnierską oraz Pogodną.

Ulica ta kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Strzelców Bytomskich oraz aleją Niepodległości. W tej okolicy znajdują się również istotne miejsca, takie jak kościół św. Antoniego z Padwy oraz plac Żołnierzy Września. Całość kończy węzeł z al. Walentego Roździeńskiego, stanowiąc ważny punkt komunikacyjny w Katowicach.

Historia

Ulica, która łączy Roździenie i Dąbrówkę Małą, jest świadkiem bogatej historii, sięgającej XVIII wieku. Jej obecność została udokumentowana w Atlasie Silesiae, który zrealizowany został w Norymberdze w 1746 roku. W czasach Cesarstwa Niemieckiego, ulica funkcjonowała pod nazwą Viktoria-Luise-Straße.

W latach 1922–1939 oraz 1945–1950 ulicy nadano imię generała Józefa Hallera. W międzyczasie, w okresie 1939–1945, przyjęła nazwę Adolf-Hitler-Strasse, natomiast w latach 1950–1962 była znana jako ul. Juliana Marchlewskiego. W latach 1962–1972 przemianowana została na ul. Małej Dąbrówki, a od 1972 do 1991 nosiła nazwę ul. Zjednoczenia Partii. W okolicy dzisiejszego Skweru Hilarego Krzysztofiaka funkcjonowała dawniej kolonia robotnicza o imieniu Paweł.

Aż do lat 80. XX wieku część ulicy w rejonie Burowca była pokryta kostką brukową. W pobliżu współczesnej ulicy Kuśnierskiej istniała kolonia robotnicza Jerzy (niem. Georg), która powstała w drugiej połowie XIX wieku. Obecnie, wzdłuż ul. gen. Józefa Hallera znajdują się dwa osiedla mieszkalne: pierwsze przeznaczone dla pracowników kultywowanej Huty Szopienice na Burowcu, a drugie to osiedle Przedwiośnie, zbudowane w latach 60. XX wieku.

W 1978 roku rozpoczęto budowę węzła komunikacyjnego, który łączył drogę szybkiego ruchu nr 1 (obecnie aleja Walentego Roździeńskiego; DK86). Także do końca XX wieku pod adresem 71 była zlokalizowana scena Capitol Śląskiego Teatru Lalki i Aktora Ateneum, oferująca 210 miejsc. Od 2010 roku znajduje się tam restauracja Karczma Pod Młynem.

W około 1990 roku dokonano wyburzenia kamienicy przy ul. gen. J. Hallera 2. Z kolei w 2009 roku poprawiono skrzyżowanie z aleją Walentego Roździeńskiego, instalując sygnalizację świetlną. Natomiast w latach 2017–2020, w okolicach ulic gen. J. Hallera oraz Konnej, wzniesiono nowoczesny miejski basen, który został otwarty 17 czerwca 2020 roku.

Historyczne obiekty

Na ulicy generała Józefa Hallera możemy odnaleźć szereg wyjątkowych obiektów historycznych, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wśród nich znajdują się:

  • obiekt mieszkalny z apteką, który mieści się pod adresem ul. J. Hallera 1,
  • narożna kamienica mieszkalna, która znajduje się przy ul. J. Hallera 4,
  • zabytkowa kamienica pod numerem 6, obecnie działająca jako piekarnia, kiedyś znana jako bar „Rzepicha”, wybudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu,
  • kamienica mieszkalna z oficyną, zbudowana na początku XX wieku i ulokowana pod adresem ul. J. Hallera 8,
  • kamienice mieszkalne znajdujące się pod adresami 12 i 13a, wybudowane na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu,
  • dom mieszkalny datowany na koniec XIX wieku, mieszczący się pod numerem ul. J. Hallera 13, który również wykazuje cechy stylu historyzmu,
  • kamienica mieszkalna przy ul. J. Hallera 17, wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu,
  • dom mieszkalny ulokowany pod adresem ul. J. Hallera 18, wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku w stylu ceglanego historyzmu,
  • budynek dawnej „organistówki”, który niestety został zburzony w dniach 13–16 grudnia 2019 roku,
  • budynek główny Domu Kultury Huty Metali Nieżelaznych (ul. J. Hallera 28), wzniesiony w 1900 roku w stylu historyzmu, który przeszedł przebudowy w 1930 roku (styl funkcjonalizmu) oraz w 1950 roku (styl socrealizmu); obecnie mieści się tu Miejski Dom Kultury Szopienice-Giszowiec, a swoje siedziby mają tutaj także Galeria Antrakt MDK Szopienice oraz Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 36 oraz klub szachowy HETMAN Katowice,
  • kamienica mieszkalna z ul. J. Hallera 32, której budowa miała miejsce na początku XX wieku i łączy w sobie elementy historyzmu oraz modernizmu,
  • budynek frontowy – dom z oficyną, zbudowany na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu, znajdujący się pod adresem ul. J. Hallera 34,
  • dom mieszkalny ul. J. Hallera 38, wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu, który przeszedł modernizację w latach 2018–2019,
  • kamienica mieszkalna przy ul. J. Hallera 40, wzniesiona na początku XX wieku w stylu ceglanego historyzmu,
  • kamienica – niegdyś piekarnia, znajdująca się pod adresem ul. J. Hallera 42, zbudowana w latach dwudziestych XX wieku, obecnie nieobjęta ochroną z powodu przeróbek,
  • kamienica mieszkalna pod numerem 44, wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu z elementami secesji,
  • kamienica mieszkalna z pierwszych lat XX wieku, będąca urokliwym przykładem stylu historyzmu, która znajduje się pod adresem ul. J. Hallera 54,
  • kamienice mieszkalne z końca XIX wieku z adresami ul. J. Hallera 56, 58 oraz 58a, charakteryzujące się bogatym wystrojem ceglanym w stylu historyzmu,
  • budynek szkoły (ul. J. Hallera 60), w stylu historyzmu, wzniesiony na początku XX wieku i przebudowany w 1935 roku,
  • krzyż na cokole, z figurą Ukrzyżowanego, pochodzący z trzeciej ćwierci XIX wieku, który znajduje się pod ul. J. Hallera 60; wyróżnia się neogotyckim stylem, posiada postument z niszą i figurką Matki Boskiej, z ornamentem neogotyckim oraz tablicą inskrypcyjną z lat 1871–1971,
  • dawna willa Augustyna Rzepki (ul. J. Hallera 70, róg z al. W. Roździeńskiego), zbudowana w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu; obiekt przez długi czas pełnił rolę Wojewódzkiej Przychodni Odwykowej; obecnie mieści Fundację Komandor, natomiast obiekt jest ujęty w gminnej ewidencji zabytków,
  • budynek dawnej sceny Capitol Śląskiego Teatru Lalki i Aktora Ateneum (ul. J. Hallera 71), zbudowany w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu, a po przebudowie w 1945 roku dziś jest siedzibą restauracji Karczma Pod Młynem,
  • budynek przedszkola (ul. J. Hallera 72), wybudowany w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu; obecny dostęp do przedszkola prowadzi przez dawny podworski park (pl. Żołnierzy Września); obiekt został wpisany do rejestru zabytków 28 lipca 2023 (nr rej. A/1234/23).

Infrastruktura

Ulica gen. J. Hallera stanowi ważny element infrastruktury publicznej w Katowicach, klasyfikowaną jako główną trasę komunikacyjną. Na tej ulicy, tuż obok, znajduje się Skwer Hilarego Krzysztofiaka, który został zaplanowany przez władze miejskie jako przestrzeń zielona. Jego celem jest nie tylko wzbogacenie estetyki okolicy, ale także integracja społeczna mieszkańców w ramach urbanistycznego założenia dzielnicy Burowiec.

Warto zauważyć, że ulica ta jest dobrze skomunikowana. Przez nią kursują autobusy Zarządu Transportu Metropolitalnego, w tym linie: 70, 72, 74, 108, 109 oraz 906N. Pojazdy te zatrzymują się w dwóch kluczowych punktach oznaczonych jako Burowiec oraz Burowiec Szkoła, co sprzyja mobilności mieszkańców i uczniów w tej części miasta.

Instytucje

Ulica gen. J. Hallera w Katowicach jest miejscem, w którym zlokalizowanych jest wiele ważnych instytucji. Wśród nich znajdują się Miejskie Przedszkole nr 38 oraz Miejskie Przedszkole nr 60, które oferują edukację najmłodszym mieszkańcom. Ponadto, w tej okolicy obecne są przedsiębiorstwa wielobranżowe, co sprzyja rozwojowi lokalnej gospodarki.

Na tej ulicy mieści się również Zespół Szkół Handlowych im. Bolesława Prusa, w którego skład wchodzi Technikum nr 5 oraz Branżowa Szkoła I Stopnia nr 3. Dzięki tym instytucjom, ulica gen. J. Hallera odgrywa istotną rolę w kształtowaniu edukacji zawodowej w regionie.

Przypisy

  1. WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (A/1234/23) wkz.katowice.pl [dostęp 25.08.2023 r.]
  2. Michał Bulsa: Co z terenem po wyburzonej tzw. organistówce przy ul. Hallera?. www.infokatowice.pl, [dostęp 24.10.2020 r.]
  3. Wodociągi Katowice: OTWARCIE BASENU BUROWIEC JUŻ W TĄ ŚRODĘ 17 CZERWCA - ZAPRASZAMY!. burowiec.wodociagi.katowice.pl, 15.06.2020 r. [dostęp 24.10.2020 r.]
  4. Croissant Piekarnia na Hallera. www.facebook.com, [dostęp 24.10.2020 r.]
  5. Restauracja "Piąta Strona Świata" (d. bar "Rzepicha") (Katowice). wikimapia.org, [dostęp 24.10.2020 r.]
  6. Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach: Galeria ANTRAKT. mdk.katowice.pl, [dostęp 24.10.2020 r.]
  7. Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach: Filia nr 36. mbp.katowice.pl, [dostęp 24.10.2020 r.]
  8. Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach: Klub szachowy HETMAN. mdk.katowice.pl, [dostęp 24.10.2020 r.]
  9. Kamienica na Hallera. www.facebook.com, [dostęp 24.10.2020 r.]
  10. Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl, [dostęp 23.10.2020 r.]
  11. OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org, [dostęp 23.10.2020 r.]
  12. Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl, [dostęp 23.10.2020 r.]
  13. Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023, ISBN 978-83-64356-57-5, s. 348.
  14. Michał Bulsa, Michał Malina. Zapomniana „organistówka” przy ul. Hallera. „Roździeń”. 11/220, s. 12, listopad 2013 r.
  15. Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: Gen. Józefa Hallera i Janusza Korczaka w dzielnicy Szopienice w Katowicach. www.bip.katowice.eu, [dostęp 18.09.2011 r.]
  16. Historia szkolnictwa w Dąbrówce Małej. www.gim11.katowice.pl, [dostęp 18.09.2011 r.]
  17. Urząd Miasta Katowice: Katowice - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl, [dostęp 18.09.2011 r.]
  18. MDK Szopienice-Giszowiec. www.katowice.naszemiasto.pl, [dostęp 18.09.2011 r.]
  19. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 100. ISBN 83-913341-0-4.
  20. Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 166-169. ISBN 978-83-933-665-8-3.
  21. Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 16, 17. ISBN 83-905115-0-9.
  22. Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: „Śląsk”, 1980, s. 42. ISBN 83-216-0147-2.

Oceń: Ulica Józefa Hallera w Katowicach

Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:21