Burowiec

---

Geografia

Burowiec, który znajduje się w województwie śląskim, jest częścią Katowic, a konkretniej dzielnicy Szopienice-Burowiec. Granice tej miejscowości od zachodu wyznacza Zawodzie, od północy sąsiaduje z Dąbrówką Małą oraz Borkami, natomiast od wschodu i południa przypiera do Roździenia, które jest częścią Szopienic. W podziale według Jerzego Kondrackiego, Burowiec należy do mezoregionu Wyżyna Katowicka (341.13), a z historycznego punktu widzenia staje się częścią wschodniego Górnego Śląska.

Pod względem geologicznym Burowiec leży w zapadlisku górnośląskim, w którym dominują utwory pochodzące z karbonu, głównie w postaci zlepieńców, piaskowców oraz łupków ilastych, w których znajdują się pokłady węgla kamiennego. W rejonie północnym, na obszarze przy ulicy Wandy, występują powierzchniowe utwory karbonu, a na pozostałym obszarze są one zazwyczaj przykryte warstwami z czwartorzędu, dominującymi eluwiami piaszczystymi i pylastymi glinami zwałowymi, które powstały w wyniku plejstoceńskich zlodowaceń.

Najwyższy punkt Burowca, usytuowany w okolicy ulic Letniej i Jesiennej, osiąga wysokość powyżej 270 m n.p.m. Teren ten należy do morfologicznej jednostki Wyżyna Siemianowicka, z kolei południowa część osady, przy skwerze H. Krzysztofiaka, znajduje się w Obniżeniu Rawy. W tym właśnie obszarze zlokalizowany jest najniżej położony punkt Burowca, z wysokością wynoszącą około 255 m n.p.m. Gleby w Burowcu w przeważającej mierze klasyfikowane są jako III klasa bonitacyjna, z mniejszym udziałem IV klasy.

Klimat regionu jest zbliżony do ogólnego klimatu Katowic, z wyjątkiem drobnych lokalnych modyfikacji, co nazywamy topoklimatem. Spotykamy tu klimat umiarkowany przejściowy, który jest zdominowany przez prądy oceaniczne. Wiatry zachodnie mają swoje duże znaczenie, stanowiąc około 60% ogólnej liczby, podczas gdy wschodnie i południowe występują w mniejszym stopniu. Przeciętna roczna temperatura w okresie 1961–2005 dla stacji leżącej na Muchowcu wynosiła 8,1 °C. Średnie roczne usłonecznienie w latach 1966–2005 sięgało 1474 godzin, a suma rocznych opadów w okresie 1951–2005 wynosiła 713,8 mm.

Na południe od Burowca, od zachodu na wschód, przepływa Rawa, która znajduje się w dorzeczu Wisły. Zlewnia Rawy obejmuje większość obszaru Burowca, przy czym północna część, zwłaszcza w okolicy osiedla przy ulicy Zimowej oraz jej bocznych odnóg, znajduje się w zlewni Brynicy.

Obszar Burowca charakteryzuje się znacznym udziałem terenów zielonych, szczególnie w miejscach, gdzie rolnictwo zanika oraz w rejonach nieużytków, rozmieszczonych głównie między Burowcem a Borkami. W sąsiedztwie Basenu Burowiec i osiedla przy gen. J. Hallera 28-32 zlokalizowane są obszary zadrzewione. Znajdują się tu także dwa uporządkowane tereny zieleni: skwer Hilarego Krzysztofiaka, który usytuowany jest na przecięciu ulic gen. J. Hallera oraz Obrońców Westerplatte, oraz skwer Janiny Klatt przy Miejskim Domu Kultury. Znajdziecie tutaj również Rodzinny Ogród Działkowy Bratek, położony przy ulicy Kuśnierskiej.

Historia

Początki Burowca mają swoje źródła w XVIII wieku, kiedy to obszar ten został zamieniony w kolonię rolniczą, mieszczącą się w okolicach wsi Dąbrówka Mała. Powstała ona przy trakcie łączącym Mysłowice z Siemianowicami, co odpowiada obecnej ulicy gen. J. Hallera, na terenach Myslowic. W ciągu kolejnych lat Burowiec nawiązał związki z wieloma rodami, do których należała ta osada, w tym z rodziną Salomonów i Mieroszewskich. Od 1839 roku osada została przekazana Marii i Franzowi Wincklerom, a następnie ich córce Valesce oraz mężowi Thiele-Wincklerowi.

W pierwszej połowie XIX wieku Burowiec przekształcił się w prężnie rozwijającą się osadę przemysłową, w której rozwijały się dwa kluczowe sektory: hutnictwo oraz górnictwo węgla kamiennego. W 1836 roku, na zlecenie Franza von Wincklera, zbudowano w rejonie ul. Dytrycha potężne piece dla huty żelaza „Dietrich”. Z kolei w 1847 roku powstała huta cynku „Paul”, znana później jako „Paweł”, która została zakupiona przez Löbbecke w 1861 roku, a następnie przez koncern Georg von Giesches Erben. Naturalnym krokiem naprzód w rozwoju przemysłu było uruchomienie wydobycia w kopalni węgla kamiennego „Abendstern” (czyli „Gwiazda Wieczorna”), która później przeszła w ręce tej samej spółki.

Rok 1864 przyniósł kolejne zmiany, gdyż właśnie wtedy świętować można było rozpoczęcie produkcji w hucie srebra i ołowiu „Walther-Croneck”. 15 listopada 1868 roku zrealizowano pierwszy odcinek linii kolejowej przebiegającej na zachód od Burowca, będący częścią Kolei Prawego Brzegu Odry. Równocześnie z rozwojem zakładów przemysłowych wzrastała liczba mieszkańców, a także powierzchnia zabudowy osady, która w drugiej połowie XIX wieku sięgnęła obszaru Roździeń. W czasie tego dynamicznego rozwoju powstały też dwie kolonie robotnicze: Jerzy (Georg), znajdująca się w rejonie ulicy Kuśnierskiej oraz Paweł (Pauls), mieszcząca się na wysokości ulicy Wandy.

W latach 1876–1877 został wzniesiony na rogu ulic gen. J. Hallera oraz Deszczowej nowy budynek szkolny, który w 1899 roku przyjął 312 uczniów. 31 października 1900 roku Burowiec zdobył połączenie tramwajowe z Mysłowicami poprzez Szopienice oraz z Królewską Hutą (Chorzowem) przez Katowice i Załęże. W początkach XX wieku Burowiec znalazł się w obrębie gminy Dąbrówka Mała. W okresie międzywojennym obie osady zaczęły się ze sobą coraz bardziej integrować, co jednak zmieniło się w latach 60. XX wieku, kiedy to powstała droga szybkiego ruchu – aleja Walentego Roździeńskiego, która zdefiniowała granice między nimi.

W 1951 roku, Burowiec wraz z Dąbrówką Małą, zyskał status części nowego miasta Szopienice, które ostatecznie, 31 grudnia 1959 roku, dołączyło do Katowic. 16 września 1991 roku powołano w Katowicach 22 pomocnicze jednostki samorządowe. Wówczas okolice Dąbrówki Małej weszły do nowo utworzonej dzielnicy o tej samej nazwie, podczas gdy Burowiec znalazł się w dzielnicy Szopienice-Burowiec.

Po 1989 roku w Burowcu nastąpił szereg znaczących inwestycji. W dniu 17 czerwca 2020 roku otwarto lokalny Basen Burowiec, a na początku 2022 roku, przy ulicy J. Korczaka, ruszyła budowa drugiego osiedla w Katowicach po Nowym Nikiszowcu, które realizowane jest przez spółkę PFR Nieruchomości.

Gospodarka

Do połowy XIX wieku Burowiec pełnił rolę typowej osady rolniczej. W tym okresie rozpoczęła się rewolucja przemysłowa, przyczyniając się do dynamicznego rozwoju hutnictwa i górnictwa węgla kamiennego w regionie. Zakłady hutnicze powstawały na granicy Burowca oraz Roździenia, gdzie obecnie znajduje się trasa ulicy Obrońców Westerplatte.

W 1847 roku zainaugurowano działalność huty cynku „Paul”, która w 1861 roku przeszła w ręce koncernu Georg von Giesches Erben. W sąsiedztwie huty „Paul” ta sama firma podjęła decyzję o budowie huty „Walther Croneck” przeznaczonej do przetwarzania ołowiu wydobywanego w pobliskiej kopalni Biały Szarlej w Piekarach Śląskich. Realizacja nowego zakładu rozpoczęła się w 1863 roku, a pierwszy piec płomienny uruchomiono 21 października 1864 roku. Już w następnym roku huta wyprodukowała około 1 450 ton ołowiu, 260 ton glejty i 1 098 kg srebra, zatrudniając wówczas 50 pracowników.

Na skutek niewielkiego kryzysu, 15 września 1932 roku wstrzymano prace w hucie. Po minionej II wojnie światowej huty cynku zostały znacjonalizowane i połączone w jedną jednostkę, która od 1972 roku funkcjonowała jako Huta Metali Nieżelaznych „Szopienice”. W 2001 roku powstała spółka Baterpol, zlokalizowana przy ulicy Obrońców Westerplatte 108, w miejscu dawnej huty „Walther Croneck”, zajmująca się utylizacją złomu akumulatorowego oraz produkcją rafinowanego ołowiu i stopów ołowiu.

W 1856 roku uruchomiono również kopalnię węgla kamiennego „Abendstern” (znaną później jako „Jutrzenka”). Do 1866 roku połowę udziałów w tej kopalni posiadała spółka Schlesische AG für Bergbau und Zinkhüttenbetrieb, która z czasem przekazała je koncernowi Georg von Giesches Erben. Wydobycie trwało tam do 1890 roku, aż do zamknięcia kopalni z powodu wyczerpania górnych pokładów. W 1910 roku na licytacji zakupił ją restaurator Piotr Cieślik oraz rzeźnik Konrad Kozioł z Dąbrówki Małej. Eksploatacja kopalni została wznowiona w 1935 roku i była prowadzona przez spółkę Jutrzenka, aż do 2 grudnia 1941 roku, kiedy to szyb został zalany, co doprowadziło do zamknięcia zakładu.

Pomiędzy Dąbrówką Małą a Burowcem w 1844 roku rozpoczęła działalność kopalnia węgla kamiennego „Georg” (później znana jako „Jerzy”). Ta kopalnia miała wielu właścicieli, a od 1905 roku była w rękach Zakładów Hohenlohego, eksploatacja trwała z przerwami do 1928 roku.

Działalność gospodarcza w Burowcu obok ulicy Obrońców Westerplatte koncentruje się także przy ulicy Wandy. Stanowi ona centrum lokalnego biznesu, w którym, według stanu na wrzesień 2020 roku, znajdują się m.in.: centrala firmy taksówkarskiej, drukarnia, firmy budowlane, agencja eventowa, skład materiałów budowlanych i elektrycznych oraz hurtownia alkoholi.

Drugi punkt gospodarczy Burowca zlokalizowany jest w rejonie ulicy Miedzianej, gdzie funkcjonuje wytwórnia mas bitumicznych oraz wiele mniejszych przedsiębiorstw, takich jak: producent artykułów dla zwierząt, dealerzy samochodów: BMW, Mini oraz Hyundai, motocykli YAMAHA, komis samochodów używanych, stacja paliw Shell, restauracja McDonald’s, a także dystrybutor materiałów klinkierowych oraz hurtownia materiałów budowlanych.

Fragment ulic gen. J. Hallera oraz Obrońców Westerplatte, aż do skrzyżowania z ulicą J. Korczaka, a także obszar skrzyżowania ulic: Wandy, Siewna i J. Korczaka, stanowi lokalny ośrodek handlowo-usługowy dzielnicy. W tym miejscu znajdują się niezbędne placówki, takie jak sklepy spożywcze, piekarnie (w tym jedna na osiedlu Przedwiośnie), apteki, oddział PKO Banku Polskiego oraz różnorodne lokale gastronomiczne, które zapewniają wygodę mieszkańcom.

Transport

Na granicy Burowca i Dąbrówki Małej znajduje się jedno z kluczowych połączeń komunikacyjnych Katowic, jakim jest droga ekspresowa S86. Ta arteria drogowa łączy węzeł z aleją Murckowską i prowadzi do Sosnowca. Dzięki niej mieszkańcy Burowca mają zapewnione wygodne połączenia z drogą ekspresową S1 w Tychach w kierunku południowym oraz z Sosnowcem, Będzinem i portem lotniczym Katowice-Pyrzowice na północ. Ulica ta charakteryzuje się bezkolizyjnymi pasami ruchu jednokierunkowego, które dostępne są wyłącznie w węzłach, w tym w rejonie Burowca przy ulicy gen. J. Hallera. Jej podstawową funkcją jest umożliwienie szybkich tras do różnych części Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

W lokalnym ruchu drogowym kluczowym elementem jest ulica gen. Józefa Hallera, która pełni rolę drogi zbiorczej. W kierunku północno-zachodnim łączy się z aleją W. Roździeńskiego, a stamtąd prowadzi do Dąbrówki Małej. Natomiast w kierunku południowo-wschodnim krzyżuje się z ulicą Obrońców Westerplatte, co umożliwia dojazd do Szopienic i Zawodia. Ulica Obrońców Westerplatte, z kolei, również pełni rolę drogi zbiorczej na terenie Burowca, rozszerzając możliwości komunikacyjne wzdłuż jego granicy z Roździeniem. Istotnym elementem lokalnej infrastruktury jest także ulica Wandy, drogi dojazdowej, która zaczyna się na skrzyżowaniu z ulicą gen. J. Hallera i łączy z ulicą J. Korczaka w kierunku wschodnim.

Trasa kolejowa nr 161 przebiega przez Burowiec wzdłuż osi północ-południe, znajdując się pomiędzy osiedlem Przedwiośnie a ulicami J. Popiełuszki i J. Mackiewicza. Owa linia, będąca w zarządzie PKP Polskich Linii Kolejowych, obecnie obsługuje tylko ruch towarowy. Najbliższy punkt ruchu pasażerskiego znajduje się w Dąbrówce Małej, gdzie mieści się stacja techniczna Katowice Dąbrówka Mała. Historia tej linii sięga roku 1868, kiedy to została uruchomiona przez Towarzystwo Kolei Prawego Brzegu Odry, które zainaugurowało działalność na trasie Bytom Zachodni – Chorzów – Siemianowice Śląskie – Burowiec – Szopienice Północne 15 listopada 1868 roku.

Tramwaje na granicy Roździenia i Burowca kursują od 1900 roku wzdłuż ulicy Obrońców Westerplatte, jako część trasy łączącej Królewską Hutę z Hajdukami (Chorzów-Batory), Katowicami, Szopienicami i Mysłowicami. Pierwszą koncesję na budowę linii uzyskała spółka Górnośląskie Tramwaje Parowe, która w 31 października 1900 roku oddała ją do użytku. Publiczny transport zbiorowy w Burowcu koordynuje Zarząd Transportu Metropolitalnego. Na terenie Burowca kursują autobusy i tramwaje, które zatrzymują się na trzech podstawowych przystankach, tj. Dąbrówka Mała Skrzyżowanie, Burowiec Szkoła oraz Burowiec, a także na przystanku Burowiec Szpital przy ulicy J. Korczaka, na granicy z Roździeniem.

Według danych z września 2020 roku, z przystanku Burowiec, który ma sześć stanowisk (cztery przy ul. Obrońców Westerplatte oraz dwa przy ul. gen. J. Hallera), znajdującego się blisko skweru H. Krzysztofiaka, odjeżdżają regularne 3 linie tramwajowe oraz 7 linii autobusowych, w tym jedna nocna. Tramwaje łączą Burowiec z Mysłowicami przez Szopienice, a także z Sosnowcem oraz Chorzowem przez Zawodzie, Śródmieście i Załęże. Linia autobusowa zapewnia bezpośrednie połączenia Burowca z większością dzielnic w Katowicach oraz z sąsiednimi miastami, takimi jak Mysłowice, Siemianowice Śląskie i Chorzów.

Architektura i urbanistyka

Zabudowa, która tworzy charakter Burowca, w większości zrealizowana została w latach powojennych. Wzdłuż głównej ulicy, gen. J. Hallera, oraz w południowej części, można dostrzec elementy historycznej architektury z okresu 1900–1922. Najstarsze budynki znajdują się przy ulicach Kuśnierskiej 4, 5 i 6, które są pozostałością po kolonii robotniczej Jerzy (Georg), datowanej na 1840 rok. W 1880 roku zbudowano kamienicę przy ulicy gen. J. Hallera 19. W sumie, przed rokiem 1922, powstała znaczna część zabudowy, obejmująca kamienice znajdujące się przy: gen. J. Hallera 1, 4-8, 18, 13-13a oraz 32-50, Deszczowej 4-6, Kuśnierskiej 6a i Wandy.

W latach 50. XX wieku zrealizowano budynek, który obecnie służy jako Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach, usytuowany przy ulicy gen. J. Hallera. Natomiast prawdziwy rozwój urbanistyczny Burowca zainicjował się w latach 60. XX wieku. W latach 1959-1963, na zlecenie Huty Metali Nieżelaznych „Szopienice”, zbudowano osiedle przy ulicach Wiosennej i Letniej, a między 1960 a 1970 zrealizowano osiedle Przedwiośnie. Dalsza ekspansja Burowca miała miejsce w pierwszej połowie lat 80. XX wieku, kiedy to powstało duże osiedle domów jednorodzinnych wzdłuż ulic Szronowej, Chłodnej, Lodowej oraz Śniegowej.

W 1971 roku otwarto budynek, który obecnie działa jako Szkoła Podstawowa dla Chłopców „Kuźnica” przy ulicy Deszczowej 14. W przeciągu lat 1973-1983 zbudowano osiedle przy ulicy gen. J. Hallera 28-32. Po 1989 roku nastąpił kolejny etap rozbudowy Burowca, z intensywnym rozwojem zwłaszcza w okolicach ulicy Mroźnej. W 1990 roku ukończono kompleks domów szeregowych przy ulicy Mroźnej 2-42. Następnie, w latach 1992-1995, zrealizowano kompleks bliźniaków przy ulicy Mroźnej oraz Zimowej, a także domy jednorodzinne we wschodniej części osiedla.

Na przełomie XX i XXI wieku rozbudowa Burowca sięgnęła już rejonów alei W. Roździeńskiego. W 2013 roku na granicy Burowca i Borków powstało osiedle znajdujące się przy ulicy gen. W. Andersa. W początkach 2022 roku, przy ulicy J. Korczaka, spółka PFR Nieruchomości, we współpracy z TBS Katowice, rozpoczęła budowę osiedla mieszkaniowego w ramach projektu Mieszkanie Plus. W nowym osiedlu zaplanowano 26 budynków, które pomieszczą 523 mieszkania oraz lokale usługowe.

Oświata

Początki edukacji w Dąbrówce Małej oraz Burowcu sięgają czasów, gdy miejscowości te były częścią Związku Szkolnego w Bogucicach. W tym okresie dzieci uczęszczały na zajęcia dwa razy w tygodniu, a język polski był używany w nauczaniu. W 1860 roku założono komitet, który zainicjował proces stworzenia lokalnej szkoły w Burowcu.

Rok później, w 1861, do szkoły w Dąbrówce Małej uczęszczało aż 113 dzieci z Burowca. Od 1 lipca 1867 roku zajęcia odbywały się w wynajętym pomieszczeniu, które znajdowało się w okolicy obecnego gmachu szkoły przy ulicy gen. J. Hallera 60. Ostatecznie, budynek szkoły został wzniesiony w latach 1876–1877, w miejscu, które obecnie odpowiada skrzyżowaniu ulic: gen. J. Hallera oraz Deszczowej.

W 1877 roku wprowadzono drugą klasę, a już w 1899 roku do instytucji uczęszczało 312 uczniów. Na początku XX wieku placówka nosiła nazwę Katolickiej Szkoły Ludowej nr II (niem. Katholische Voklsschule II). Po otwarciu nowego gmachu w Dąbrówce Małej, zmieniono numer na III. W 1907 roku zarejestrowano 497 uczniów uczących się w siedmiu klasach.

W 1913 roku liczba oddziałów wzrosła do ośmiu, a liczba uczniów wyniosła 350, przy czym zajęcia odbywały się w języku niemieckim. W okresie międzywojennym szkoła przyjęła nazwę Publicznej Szkoły Powszechnej nr 3 w Małej Dąbrówce. W latach 1931-1932 budynek przeszedł gruntowną modernizację, dobudowując dodatkowe piętro, a rok później szkoła dysponowała dziesięcioma salami lekcyjnymi. W tym czasie patronem placówki został Adam Mickiewicz.

Po zakończeniu II wojny światowej, od 1960 roku funkcjonowała jako Szkoła Podstawowa nr 46 im. Adama Mickiewicza. W związku z rosnącą liczbą ludności Burowca decyzją władz podjęto budowę nowego gmachu przy ulicy Deszczowej 14, który został oddany do użytku 11 października 1971 roku. Stary budynek, choć początkowo planowany do wyburzenia, od 1975 roku stał się siedzibą obecnego Miejskiego Przedszkola nr 60, a od 1983 roku także Zespołu Szkół Handlowych.

W 1999 roku Szkoła Podstawowa nr 46 przekształciła się w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 12, w ramach którego powołano Gimnazjum nr 11. Zgodnie z planami, szkoła podstawowa miała być stopniowo wygaszana, co się zrealizowało 31 sierpnia 2005 roku. 1 września 2017 roku Gimnazjum nr 11 zostało zamknięte, a placówka włączona do Szkoły Podstawowej nr 45 im. Kornela Makuszyńskiego. Ostatecznie, w czerwcu 2019 roku filia została zlikwidowana, a w budynku na ulicy Deszczowej 14 rozpoczęła działalność Szkoła Podstawowa dla Chłopców „Kuźnica”.

Na dzień września 2020 roku, w Burowcu funkcjonują następujące instytucje edukacyjne:

• Miejskie Przedszkole nr 60 w Katowicach (ul. gen. J. Hallera 60),
• Szkoła Podstawowa dla Chłopców „Kuźnica” (ul. Deszczowa 14),
• Zespół Szkół Handlowych im. Bolesława Prusa w Katowicach (ul. gen. J. Hallera 60) – na zespół składają się: Technikum nr 5, Szkoła Branżowa I stopnia i Szkoła Branżowa II stopnia.

Kultura, sport i rekreacja

W sercu Burowca, przy ulicy gen. J. Hallera 28, znajduje się siedziba Miejskiego Domu Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach. To miejsce tętni życiem, oferując różnorodne zajęcia dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Dla młodszych uczestników przygotowano szereg aktywności, takich jak Klub Malucha, który oferuje zajęcia plastyczno-ruchowe, a także kółko plastyczne „Kolorek” oraz lekcje gry na gitarze.

Dorośli mogą skorzystać z takich propozycji jak aerobik, pilates, joga czy zajęcia artystyczne. Dom Kultury dba także o seniorów, organizując Klub Seniora oraz wiele innych inicjatyw, w tym przedsięwzięcia teatralne, które realizuje Grupa Teatralna Teoria Szarości, powołana w 2014 roku. Z zyskuje również popularność zespół muzyczny Koniec Świata i inne grupy, w tym team breakdance The Kids Team, który powstał w 2008 roku.

Klub szachowy Hetman Katowice, utworzony w maju 1975 roku, jest jednym z wielu przedsięwzięć, które do dziś cieszą się uznaniem. Jego pierwsze spotkania ligowe miały miejsce w 1976 roku, a od tego czasu klub zdobył liczne nagrody w szachowych zmaganiach. Dodatkowo, w 2002 roku w Domu Kultury powołano sekcję skata sportowego „4 Korony”, która regularnie przyciąga graczy.

Na terenie Burowca znajdują się również przestrzenie rekreacyjne. Przykładem jest Skwer H. Krzysztofiaka, który dysponuje Skate Pointem, który oddano do użytku w 2015 roku oraz placem zabaw. Na skwerze J. Klatt mieszkańcy mogą korzystać z siłowni plenerowej, zrealizowanej w ramach budżetu obywatelskiego. Dodatkowe place zabaw są dostępne w okolicy ulicy gen. J. Hallera oraz na osiedlu Przedwiośnie.

Warto także wspomnieć o nowoczesnym obiekcie, jakim jest kompleks pływalni Basen Burowiec, który został otwarty 17 czerwca 2020 roku przy ulicy Konnej 2. Obiekt ten oferuje 25-metrowy basen sportowy z sześcioma torami do pływania, basen rekreacyjny z brodzikiem oraz zjeżdżalnią. W kompleksie znajduje się również hala sportowa, sauny fińska i turecka, a także inne udogodnienia, które sprzyjają aktywnemu wypoczynkowi.

---

Oceń: Burowiec

---