Ulica Oswobodzenia w Katowicach

---

Charakterystyka

Ulica Oswobodzenia to ciekawy odcinek drogowy, który rozpoczyna swój bieg w punkcie, gdzie krzyżują się ulice: Szopienicka oraz Transportowców. Jej trasa prowadzi przez kolejne skrzyżowania z innymi ulicami, między innymi: Teofila Ociepki, Lwowską, Cmentarną, Leśnego Potoku, Grodową oraz Hodowców. Ulica kończy swój bieg na skrzyżowaniu z Obrzeżną Zachodnią, w rejonie połączenia z ulicą Janowską oraz ul. Łączną, które znajdują się w granicach administracyjnych Mysłowic. W tej miejscowości, kontynuacją ulicy Oswobodzenia jest ulica ks. Norberta Bończyka.

Według danych z badania, które zostało przeprowadzone dla Urzędu Miasta Katowice w roku 2007, natężenie ruchu na ulicy Oswobodzenia w godzinach popołudniowego szczytu zamyka się na poziomie 1 055 samochodów. Ulicą tą regularnie kursują autobusy ZTM, co czyni ją ważnym punktem komunikacyjnym.

Wzdłuż ulicy Oswobodzenia, w momencie badania w listopadzie 2020 roku, swoją siedzibę miały między innymi: firmy handlowo-usługowe,Galeria Szyb Wilson, Fundacja Eko-Art Silesia, a także instytucje edukacyjne takie jak Szkoła Podstawowa nr 53 im. Stefana Żeromskiego (która ma jedną z trzech siedzib przy ul. Oswobodzenia 47) oraz Przedszkole Miejskie nr 62 (ul. Oswobodzenia 61). Dodatkowo, w okolicy znajduje się Sala Królestwa Świadków Jehowy (ul. Oswobodzenia 4a; zrzeszająca zbory: Katowice–Angielski, Katowice–Giszowiec, Katowice–Wschód, Katowice–Zawodzie) oraz Środowiskowy Dom Samopomocy przy Śląskim Stowarzyszeniu Ad Vitam Dignam (ul. Oswobodzenia 92).

Historia

Ulica Oswobodzenia ma bogatą historię, która sięga XIX wieku. Już na mapach z 1904 roku widnieje jako istotny element urbanistyczny. W latach 1908 i 1913 wzdłuż tej ulicy wzniesiono budynki szkół podstawowych, co podkreśla jej rolę w życiu lokalnej społeczności.

Warto zaznaczyć, że przy ulicy Oswobodzenia 59 znajdował się historyczny budynek stolarni z zapleczem, jednak niestety nie przetrwał on do dzisiejszych czasów. Do końca lat 20. XX wieku w rejonie budynku nr 55 mieściła się siedziba urzędu gminy Janów, co również świadczy o znaczeniu tej lokalizacji w historii regionu.

W 2001 roku, w dawnych budynkach szybu „Wilson”, czyli cechowni i markowni, powstała Galeria Szyb Wilson. Inicjatywa ta została zrealizowana przez Johanna Brose i Monikę Pacę, którzy przyczynili się do ożywienia tego miejsca i nadania mu nowego charakteru.

Obiekty zabytkowe

Ulica Oswobodzenia w Katowicach jest miejscem, które skrywa wiele historycznych obiektów. Oto kilka z nich:

• dawny szyb „Wilson” z 1918 roku – obecnie Galeria Szyb Wilson (ul. Oswobodzenia 1); w skład tego zespołu wchodzą dawne budynki biurowe, łaźnia oraz cechownia, które charakteryzują się stylami historyzmu oraz secesji. Autorem projektu jest znana pracownia Emila i Georga Zillmannów; obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego 20 maja 2019 roku (nr rej. A/516/2019),
• dwa budynki zespołu szybu Wilson (ul. Oswobodzenia 1), wybudowane w dwudziestoleciu międzywojennym w stylu historyzmu,
• wolnostojąca kamienica mieszkalna (ul. Oswobodzenia 2), która powstała na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
• dom mieszkalny, będący dawnymi pomieszczeniami biurowymi oraz cechownią szybu Kaiser „Wilhelm” (od 1935 roku pol. „Ligoń”) przy ul. Oswobodzenia 4, zbudowany około 1870 roku w stylu historyzmu,
• tradycyjne budynki mieszkalne (ul. Oswobodzenia 16, 112/114, 113, 115, 117, 118, 119/121, 120, 123, 125, 127, 137 i 139),
• kamienica mieszkalna w pierzei (ul. Oswobodzenia 20), pochodząca z przełomu XIX i XX wieku, z cechami stylu historyzmu ceglanego,
• kamienice mieszkalne (ul. Oswobodzenia 22 i 40),
• wolnostojąca kamienica mieszkalna z początku XX wieku (ul. Oswobodzenia 24), mająca cechy historyzmu ceglanego prostego oraz secesji,
• kamienica z oficyną (ul. Oswobodzenia 27), powstała pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego,
• bezstylowy dom wiejski z zagrodą (ul. Oswobodzenia 28), pochodzący z połowy XIX wieku,
• kamienica z oficyną w pierzei (ul. Oswobodzenia 31, 31a), wybudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
• kamienica mieszkalna w pierzei (ul. Oswobodzenia 35), stworzona na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
• narożna kamienica mieszkalna (ul. Oswobodzenia 42; róg z ul. T. Ociepki), wybudowana pod koniec XIX wieku, z cechami historyzmu ceglanego,
• kamienica mieszkalna z końca XIX wieku (ul. Oswobodzenia 54), która również, jak poprzednie, wykazuje cechy historyzmu ceglanego,
• domy mieszkalne (ul. Oswobodzenia 56, 58 i 62),
• bezstylowy dom wiejski z zagrodą (ul. Oswobodzenia 60), zbudowany pod koniec XIX wieku,
• budynek dawnej szkoły żeńskiej (ul. Oswobodzenia 61), wzniesiony na początku XX wieku; obecnie pełni funkcję przedszkola,
• dom mieszkalny z końca XIX wieku (ul. Oswobodzenia 65), który posiada cechy zarówno stylu historyzmu, jak i neogotyku,
• dom mieszkalny z oficyną (ul. Oswobodzenia 67), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu/modernizmu,
• kamienica mieszkalna z końca XIX wieku (ul. Oswobodzenia 73), wyraźnie stylu historyzmu,
• kamienica mieszkalna z początku XX wieku (ul. Oswobodzenia 75), która łączy elementy modernizmu i historyzmu,
• dom mieszkalny (ul. Oswobodzenia 77), wzniesiony w połowie XIX wieku w stylu historyzmu,
• kamienica mieszkalna z końca XIX wieku (ul. Oswobodzenia 80), również posiadająca cechy historyzmu,
• domy mieszkalne (ul. Oswobodzenia 79 i 86), które powstały w 2. połowie XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego,
• kamienica mieszkalna (ul. Oswobodzenia 81), wybudowana w 2. połowie XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego,
• kamienica mieszkalna z oficyną (ul. Oswobodzenia 85), która ewoluowała w 2. połowie XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego,
• narożna kamienica mieszkalna (ul. Oswobodzenia 88; róg z ul. Leśnego Potoku), powstała w 2. połowie XIX wieku, kontynuująca tradycję stylu historyzmu,
• domy mieszkalne w pierzejach (ul. Oswobodzenia 90 i 96),
• wolnostojąca kamienica mieszkalna z początku XX wieku (ul. Oswobodzenia 91), mająca cechy historyzmu oraz modernizmu,
• budynek dawnej szkoły męskiej (ul. Oswobodzenia 92), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu, obecnie jest siedzibą Środowiskowego Domu Samopomocy,
• dom mieszkalny (ul. Oswobodzenia 93), zbudowany pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
• dom mieszkalny (ul. Oswobodzenia 95), pochodzący z 2. połowy XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego,
• budynek, który miał swój początek w 2. połowie XIX wieku (ul. Oswobodzenia 102),
• wolnostojąca kamienica mieszkalna (ul. Oswobodzenia 104), zbudowana w 2. połowie XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego,
• drewniany dom wiejski ze starodrzewem (ul. Oswobodzenia 105), wzniesiony w 2. połowie XIX wieku, obecnie przekształcony na bar,
• dawny budynek pomp (ul. Oswobodzenia 122), datowany na początku XX wieku, z cechami stylu historyzmu; współczesne przeznaczenie to budynek mieszkalny.

---

Oceń: Ulica Oswobodzenia w Katowicach

---