Ulica Janusza Korczaka w Katowicach to nie tylko ważna arteria komunikacyjna, ale także element bogatej historii tego regionu. Zlokalizowana w katowickiej dzielnicy Szopienice-Burowiec, łączy on jednocześnie Burowiec z Roździem na południu oraz z Borkami na północy. Jej początek ma miejsce przy ulicy Obrońców Westerplatte, co czyni ją istotnym punktem w mieście.
Ulica ta krzyżuje się kolejno z ulicami Siewną oraz Wandy, co sprawia, że jest to istotny szlak komunikacyjny w tej części Katowic. Skończona jest na skrzyżowaniu z ulicą Borki, tworząc spójną siatkę połączeń dla mieszkańców.
Na tej trasie nie sposób nie wspomnieć o Januszu Korczaku, którego osobę ta ulica nosi. Jego życie i działalność pozostają ważnym punktem w historii Warszawy i w Polsce, a nadanie jego imienia ulicy w Katowicach podkreśla znaczenie edukacji i opieki nad dziećmi.
Infrastruktura
Ulica Janusza Korczaka w Katowicach to przykład drogi klasy ulicy zbiorczej. Warto podkreślić, że jej charakter oraz minimalne obciążenie ruchem samochodowym sprzyjają migracji lokalnej fauny i flory. W roku 2005 przeprowadzono renowację, podczas której położono nową nawierzchnię asfaltową.
Okolice istniejącej wieży wodnej, które wcześniej należały do Zakładów Metali Kolorowych, zyskują na atrakcyjności dzięki rosnącej roślinności. Jedynymi śladami po dawnych budynkach są kontury ich fundamentów oraz niskie murki, które zdobią zadrzewione tereny.
Rejon ulic Borki oraz Janusza Korczaka znajduje się pod wpływem płytkiej eksploatacji górniczej. Ważnym aspektem infrastrukturalnym jest również obecność wodociągu o średnicy 300 mm pod nawierzchnią drogi.
Warto również zauważyć, że ulicą Janusza Korczaka przebiega linia autobusowa ZTM nr 70, co zapewnia dobre połączenia komunikacyjne.
Na uwagę zasługuje fakt, że przy tej ulicy znajduje się teren inwestycyjny o powierzchni 8,4 ha, który jest własnością miasta Katowice. Planowane jest przeznaczenie tej przestrzeni pod zabudowę mieszkaniową, co może przyczynić się do dalszego rozwoju tej okolicy.
Droga ta położona jest w dzielnicy Szopienice-Burowiec, co dodatkowo podkreśla jej lokalne znaczenie.
Obiekty zabytkowe
Ulica Janusza Korczaka kryje w sobie wiele zabytków, które przyciągają uwagę miłośników historii oraz architektury. Szczególnie wyróżnia się zabytkowa secesyjna wieża wodna, która została wzniesiona w 1912 roku z myślą o jej wyjątkowym projekcie opracowanym przez Jerzego i Emila Zillmannów w 1907 roku. Obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków 29 października 1990 roku (nr rej.: A/1418/90, obecnie A/894/2021).
Nieopodal, przy ulicy Janusza Korczaka 11, znajduje się zabytkowa Szkoła Podstawowa nr 45 nosząca imię Kornela Makuszyńskiego. Budowla, która służyła jako szkoła ludowa, została wzniesiona w latach 1898–1902 na rogu ulicy Siewnej oraz Korczaka, a nowy obiekt powstał w latach 1908–1909. W 1969 roku dodano salę gimnastyczną, a w 2001 roku szkoła przeszła poważne zniszczenia spowodowane tąpnięciem związanym z działalnością górniczą, co doprowadziło do uszkodzenia ścian i fundamentów budynków. W latach 2009–2010 przeprowadzono kompleksowy remont oraz rozbudowę szkoły, łącząc dwa budynki szkolne i rozbudowując zaplecze dydaktyczne, na co wydano 5 130 510,94 zł.
Warto również zwrócić uwagę na inne cenne obiekty, które znalazły się pod ochroną zabytków:
- willa w ogrodzie (ul. J. Korczaka 2), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu; obecnie znajduje się tam Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia,
- dom w ogrodzie (ul. J. Korczaka 10, róg z ul. Siewną), zbudowany na początku XX wieku w stylu modernizmu,
- zespół trzech familoków (ul. J. Korczaka 14, 16, 18 i 20), datowany na początek XX wieku, reprezentujący styl historyzmu ceglanego prostego/modernizmu,
- kamienica mieszkalna (ul. J. Korczaka 17), wybudowana w stylu historyzmu ceglanego na początku XX wieku,
- zespół budynków dawnego szpitala hutniczego spółki „Giesche” (ul. J. Korczaka 27); budynek szpitala (obecnie nieużywany), portiernia, park z różnorodnymi gatunkami drzew, w tym topolami, brzozami oraz kasztanowcami; był to dawny szpital koncernu Georg von Giesches Erben, zbudowany na 110 łóżek na jubileusz 200-lecia istnienia firmy,
- dom mieszkalny wielorodzinny z początku XX wieku (ul. J. Korczaka 37), zrealizowany w stylu historyzmu ceglanego z elementami modernizmu dla koncernu Georg von Giesches Erben,
- dawne jednorodzinne domy robotnicze – część osiedla Borki (ul. J. Korczaka 78, 80, 82, 84, 86, 88, 90, 92 i 94), które powstały w latach siedemdziesiątych XIX wieku w stylu tradycji miejscowej,
- domy robotnicze połączone od frontu murem (ul. J. Korczaka 87, 89, 91 i 93); wybudowane w prostym stylu historyzmu ceglanego w latach osiemdziesiątych XIX wieku, następnie przebudowane,
- dawny budynek szkoły osiedla robotniczego (ul. J. Korczaka 95; róg ul. Borki), wzniesiony w stylu historyzmu ceglanego z elementami neogotyku w latach osiemdziesiątych XIX wieku, także przebudowany.
Instytucje
Na ulicy Janusza Korczaka mają swoją siedzibę różne instytucje oraz obiekty. Do najważniejszych z nich należą:
- Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, mieszcząca się pod adresem ul. J. Korczaka 2,
- Centrum Psychiatrii, które znajduje się na ul. J. Korczaka 27,
- przedsiębiorstwa handlowo-usługowe,
- hostel zlokalizowany na ul. J. Korczaka 95.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 27.06.2011 r.]
- Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022 r., s. 53-56.
- Michał Bulsa, Kim był?... Edmund Leon Gryglewicz, „Miesięcznik Roździeński” 2018 r., nr 1, s. 7.
- Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 22.12.2021 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 25.12.2021 r.]
- Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 23.10.2020 r.]
- Katowice City Hall: Korczaka Street. invest.katowice.eu. [dostęp 23.10.2020 r.]
- Centrum Psychiatrii w Katowicach im. dr. Krzysztofa Czumy: O NAS. centrumpsychiatrii.eu. [dostęp 23.10.2020 r.]
- Hostel Katowice: KORCZAKA. hostelkatowice24.pl. [dostęp 23.10.2020 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. bip.um.katowice.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: Gen. Józefa Hallera i Janusza Korczaka w dzielnicy Szopienice w Katowicach. bip.katowice.eu. [dostęp 27.06.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Prognoza oddziaływania na środowisko dla miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: gen. Józefa Hallera i Janusza Korczaka w dzielnicy Szopienice w Katowicach. bip.um.katowice.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Pełnienie nadzoru inwestorskiego przy remontach ulic: ul. Korczaka, Strzelców Bytomskich, Wojewódzkiej i W. Pola. bip.um.katowice.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 27.06.2011 r.]
- Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. wkz.katowice.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996 r., s. 69. ISBN 83-905115-0-9.
- Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003 r., s. 62. ISBN 83-918152-3-4.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996 r., s. 222. ISBN 83-905115-0-9.
- Urząd Miasta Katowice: Rozbudowa Szkoły Podstawowej nr 45 o salę gimnastyczną i przewiązkę łączącą budynki przy ul. Korczaka 11 w Katowicach na działce nr 721/28. bip.katowice.eu. [dostęp 27.06.2011 r.]
- Informacje pochodzą z kronik Szkoły Podstawowej nr 45 w Katowicach
- Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). bip.um.katowice.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Józefa Lompy w Katowicach | Ulica Józefa Hallera w Katowicach | Ulica Juliusza Słowackiego w Katowicach | Ulica Józefa Poniatowskiego w Katowicach | Ulica Józefowska w Katowicach | Ulica Józefy Kantorówny w Katowicach | Ulica Juliusza Ligonia w Katowicach | Ulica Juliusza Zarębskiego w Katowicach | Ulica Kazimiery Iłłakowiczówny w Katowicach | Ulica Kijowska w Katowicach | Ulica Jana Matejki w Katowicach | Ulica Jana III Sobieskiego w Katowicach | Ulica Hetmańska w Katowicach | Ulica Herberta Bednorza w Katowicach | Ulica Tadeusza Kościuszki w Katowicach | Ulica Henryka Dąbrowskiego w Katowicach | Ulica św. Stanisława w Katowicach | Ulica św. Jana w Katowicach | Ulica Grodowa w Katowicach | Ulica Gnieźnieńska w KatowicachOceń: Ulica Janusza Korczaka w Katowicach