Ulica księdza Leopolda Markiefki w Katowicach stanowi jeden z cenniejszych i zabytkowych fragmentów katowickiej dzielnicy Bogucice. Jej początek znajduje się przy skrzyżowaniu z ulicą Leopolda, ulicą Ludwika oraz ulicą Katowicką. Następnie, trasa ulicy prowadzi przez historyczną część dzielnicy Bogucice w kierunku południowym, oferta architektoniczna której przyciąga wielu miłośników historii.
Ulica kończy swój bieg przy alei Walentego Roździeńskiego, która jest częścią kluczowych szlaków komunikacyjnych, takich jak DTŚ oraz DK 79. Nie tylko pełni funkcję komunikacyjną, ale także jest świadkiem wielu istotnych wydarzeń w historii miasta.
Ulica została nazwana na cześć księdza Leopolda Markiefki, który pełnił zaszczytną rolę proboszcza bogucickiej parafii przez wiele lat, między innymi w latach 1839–1882, z krótką przerwą, kiedy to pełnił obowiązki administratora tej parafii do 1843 roku.
Historia
W drugiej połowie XIX wieku obszary przy obecnej ulicy księdza Leopolda Markiefki zaczęły być intensywnie rozwijane z powodu rosnącego wydobycia węgla, co miało związek z działalnością kopalni „Ferdynand”. W okresie Rzeszy Niemieckiej, trwającym aż do 1922 roku, ulica była znana jako Kaiserin Augusta Straße. W latach międzywojennych od 1922 do 1939 roku, a także po zakończeniu II wojny światowej, nazywana była imieniem księdza Markiefki. W czasie niemieckiej okupacji Polski, od 1939 do 1945 roku, otrzymała nazwę Bogutschützer Straße.
W momencie, gdy Polacy odzyskali niepodległość, ulica powróciła do swojej historycznej nazwy. W dwudziestoleciu międzywojennym mieszkały tu znane lokale, takie jak Apteka oo. Bonifratów pod adresem 70 oraz restauracja prowadzona przez Michała Kozy pod numerem 40. Przed modernizacją i przekształceniem w drogę szybkiego ruchu alei Walentego Roździeńskiego w latach 60. XX wieku, ulica miała bezpośrednie połączenie z Zawodziem za pośrednictwem ulicy Bogucickiej.
Lata 70. przyniosły modernizację ulicy, co połączone było z budową nowoczesnego pawilonu handlowego. Ponadto, w domu mieszkalnym pod numerem 94, dnia 24 marca 1948 rok, urodził się znany polski himalaista, Jerzy Kukuczka. Pamiątkowa tablica umieszczona na fasadzie budynku w 1997 roku upamiętnia to ważne wydarzenie. W czasach PRL-u ulokowane było tu również kino „Millenium”.
W 2009 roku do Miejskiego Domu Kultury, znajdującego się pod adresem ul. ks. L. Markiefki 44a, dobudowano nowe pomieszczenia, co kosztowało aż 2 314 859,31 PLN. 21 maja 2011 roku zorganizowano Święto Ulicy Markiefki, które miało charakter plenerowego wydarzenia kulturalnego.
Obiekty zabytkowe
W południowo-wschodniej części Bogucic dostrzegamy interesującą zabudowę, która pochodzi z początku XX wieku, zwłaszcza w rejonie ulicy księdza Leopolda Markiefki oraz ulicy Walerego Wróblewskiego. Początkowo, te budynki były skierowane do pracowników kopalni „Ferdynand”.
Na ulicy ks. Leopolda Markiefki możemy zobaczyć wiele zabytkowych obiektów historycznych, w tym:
- zespół dawnego Konwentu Ojców Bonifratrów oraz Szpitala Miejskiego nr 1 (ul. ks. L. Markiefki 85–87); kompleks został zbudowany w latach 1872-1874, a szpital w latach 1902-1903, charakteryzujący się stylem historyzmu z elementami neoromańskimi oraz neogotyckimi, które zostały wpisane do rejestru zabytków w dniu 1 lipca 1992 (nr rej.: A/1367/88, obecnie A/1367/24); budowa szpitala miała miejsce w miejscu, gdzie wcześniej znajdowała się chata Kazimierza Skiby, ostatniego polskiego sołtysa Katowic, przeniesionej z Katowic do Drajoka (dzisiejsza ul. Burowiecka),
- neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem świętego Szczepana (ul. ks. L. Markiefki 89); wpisany do rejestru zabytków 26 maja 1988 (nr rej.: A/1365/88); wzniesiony w latach 1892-1894 według projektu Pawła Jackischa, a ukończony przez Müllera, na miejscu wcześniejszego kościoła z 1854 roku, gdzie znajdowały się inne drewniane świątynie,
- zespół sześciu figur znajdujących się przed kościołem parafialnym świętego Szczepana: święty Paweł, święty Piotr, święty Szczepan, święty Józef z Dzieciątkiem, Najświętsza Maria Panna oraz święta Barbara; zespół figuralny został wpisany do rejestru zabytków 21 sierpnia 1992 (nr rej.: B/630/928),
- zespół plebanii oraz ochronki (ul. ks. L. Markiefki 89), powstały na końcu XIX wieku,
- budynki z ochroną konserwatorską znajdujące się przy ul. ks. L. Markiefki 29, 43, 45 i 47; wzniesione na koniec XIX i początek XX wieku w stylu historyzmu ceglanego, znane jako tzw. „familoki”:
- budynek mieszkalny – kamienica narożna (ul. ks. L. Markiefki 29), zbudowana w 1875 roku w stylu historyzmu, przebudowana w 1891 roku,
- budynek mieszkalny – kamienica (ul. ks. L. Markiefki 43),
- budynek mieszkalny – kamienica (ul. ks. L. Markiefki 45), wzniesiona w 1889 roku w stylu historyzmu,
- budynek mieszkalny – kamienica (ul. ks. L. Markiefki 47), wybudowana w 1889 roku w stylu historyzmu.
- kamienny krucyfiks na rogu ul. ks. L. Markiefki oraz ulicy Leopolda, wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku,
- dawny Dom Ludowy (ul. ks. L. Markiefki 44a), zbudowany w latach dwudziestych XX wieku,
- kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 49), powstała w latach osiemdziesiątych XX wieku w stylu historyzmu,
- narożna kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 50, róg z ul. Sztygarską), wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu ceglanego,
- kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 51), wzniesiona w osiemdziesiątych XIX wieku w stylu historyzmu,
- kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 52), zbudowana w 1890 roku w stylu historyzmu,
- kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 53), powstała w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku w stylu historyzmu,
- kamienice mieszkalne (ul. ks. L. Markiefki 55, 59, 63, 65, 79, 81/81a, 83),
- kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 56), wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu,
- kamienice mieszkalne (ul. ks. L. Markiefki 58, 60, 61, 62, 64, 66, 70, 72/74, 84, 86), wybudowane pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu,
- narożna kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 68, ul. B. Żogały 2), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
- dom mieszkalny (ul. ks. L. Markiefki 69), powstały w latach dwudziestych XX wieku w stylu modernizmu,
- kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 75), wzniesiona w 1894 roku w stylu historyzmu,
- kamienny krzyż na rogu ul. ks. L. Markiefki 76 oraz ul. Kowalskiej; na cokole umieszczony jest krucyfiks, a w wnęce cokołu figurka świętej; istnieje również tablica inskrypcyjna, a krzyż posiada żelazne kute ogrodzenie; w 2005 roku przeszedł renowację,
- dawna kuźnia oraz dom (ul. ks. L. Markiefki 76), pochodzące z XIX wieku, które nie zachowały się w całości,
- budynek dawnej szkoły (ul. ks. L. Markiefki 78), wzniesiony w 1875 roku w stylu historyzmu,
- dwa domy mieszkalne (ul. ks. L. Markiefki 80, 82), wybudowane pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu,
- dom mieszkalny oraz budynek dawnej piekarni (ul. ks. L. Markiefki 90), pochodzące z końca XIX wieku, wzniesione w stylu historyzmu, jednak piekarnia utraciła cechy zabytkowe na skutek przeróbek,
- dom mieszkalny (ul. ks. L. Markiefki 92), powstały w latach osiemdziesiątych XX wieku w stylu historyzmu,
- kamienica mieszkalna (ul. ks. L. Markiefki 94), zbudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu,
- kamienica mieszkalna z końca XIX wieku (ul. ks. L. Markiefki 96), zbudowana w stylu historyzmu ceglanego.
Wszystkie te obiekty są nie tylko świadectwem dawnych czasów, ale również istotnymi elementami krajobrazu architektonicznego Bogucic, które odzwierciedlają historię oraz dziedzictwo kulturowe tej część Katowic.
Opis
Ulica księdza Leopolda Markiefki w Katowicach to droga klasy L, która pełni ważną rolę w komunikacji miejskiej. Na tej ulicy przewozy realizowane są przez autobusy, a zleceniodawcą tych usług jest Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM).
Wzdłuż ulicy można znaleźć różne placówki oraz instytucje. Wśród nich znajdują się niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, jak również Miejski Dom Kultury „Bogucice” – Filia. Ponadto, na tym terenie działa „Boni Fratres Catoviensis” Sp. z o.o., która prowadzi Szpital Zakonu Bonifratrów pw. Aniołów Stróżów w Katowicach.
Warto również zwrócić uwagę na różne firmy handlowo-usługowe oraz przedsiębiorstwa inwestycyjno-budowlane obecne w tym miejscu. Dodatkowo, administracja Osiedla „Ścigały” oraz Zakładowy Dom Kultury „Katowice” również mają swoje biura przy tej ulicy.
Nieopodal znajduje się także Miejska Biblioteka Publiczna – Filia nr 33, która jest popularnym punktem dla mieszkańców. W okolicy działa także Przedszkole Publiczne prowadzone przez parafię rzymskokatolicką św. Szczepana, a samą parafię można znaleźć pod adresem parafia św. Szczepana w Katowicach.
Przypisy
- Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
- Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk: Domy i gmachy Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2013, s. 28-31. ISBN 978-83-63780-00-5.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 75. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 100. ISBN 978-83-7164-636-2.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 68. ISBN 83-905115-0-9.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 64. ISBN 83-905115-0-9.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 63. ISBN 83-905115-0-9.
- Urząd Miasta Katowice: Dobudowa nowych pomieszczeń do budynku Miejskiego Domu Kultury przy ul. L. Markiefki 44a w Katowicach-Bogucicach. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Święto Ulicy Markiefki www.katowice.eu [dostęp 17.09.2011 r.]
- Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 26 Sect. Kattowitz. www.mapywig.org. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Niemiecka mapa Katowic z 1939 www.mapywig.org [dostęp 17.09.2011 r.]
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 28.03.2024 r.]
- Spis firm na ulicy Markiefki w mieście Katowice. www.katalog.pf.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Broszkiewicz Jacek; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, s. 5.
- Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 77.
- Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 17.09.2011 r.]
- Straßenverzeichnis aller Straßen von Kattowitz. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 17.09.2011 r.] [zarchiwizowane z tego adresu]
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Ligocka w Katowicach | Ulica Lwowska w Katowicach | Ulica Mariacka w Katowicach | Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach | Ulica Oswobodzenia w Katowicach | Ulica Pawła Stalmacha w Katowicach | Ulica Przyjazna w Katowicach | Ulica Sądowa w Katowicach | Ulica Siemianowicka w Katowicach | Ulica Wincentego Janasa w Katowicach | Ulica Kosmiczna w Katowicach | Ulica Kazimierza Przerwy-Tetmajera w Katowicach | Ulica Karola Darwina w Katowicach | Ulica Jana Nepomucena Stęślickiego w Katowicach | Ulica Henryka Sienkiewicza w Katowicach | Ulica Henryka Le Ronda w Katowicach | Ulica Graniczna w Katowicach | Ulica Górniczego Stanu w Katowicach | Ulica Gliwicka w Katowicach | Ulica Franciszkańska w KatowicachOceń: Ulica księdza Leopolda Markiefki w Katowicach