Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach

---

Charakterystyka

Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach stanowi istotną część samorządowej kultury tego miasta. Jego lokalizacja to ulica gen. J. Hallera 28, mieści się on w obrębie dzielnicy Szopienice-Burowiec. Jako jeden z pięciu domów kultury w Katowicach, MDK „Szopienice-Giszowiec” jest zarejestrowany w Miejskich Instytucjach Kultury (nr 5/D/93).

Instytucja ta składa się z trzech głównych placówek:

• Główna siedziba przy ulicy gen. J. Hallera 28 w Burowcu,
• Filia nr 1 przy ulicy Obrońców Westerplatte 10 w dzielnicy Szopienice,
• Filia nr 2 zlokalizowana przy placu Pod Lipami 1 w budynku gospody oraz 3/3a (Gawlikówka) w Giszowcu.

Na czele Miejskiego Domu Kultury stoi dyrektor Marek Augustyniak. W roku 2017 instytucja zatrudniała około 50 pracowników.

MDK „Szopienice-Giszowiec” pełni kluczową rolę w zaspokajaniu potrzeb kulturalnych lokalnej społeczności. Do jego podstawowych zadań należy propagowanie, rozwijanie i promowanie aktywności kulturalnej, jak również wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego. Oto niektóre z realizowanych działań:

• Organizowanie przeglądów oraz konkursów, w tym m.in. Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego dla Twórców Nieprofesjonalnych im. Pawła Wróbla, Festiwalu „Szopienicki Talent” oraz Międzynarodowego Festiwalu Kolęd i Pastorałek im. ks. Kazimierza Szwarlika,
• W realizacji działań kulturalno-edukacyjnych dla dzieci i młodzieży, takich jak akcje „Lato w mieście” i „Zima w mieście”, organizacja bali karnawałowych, lekcje regionalne, warsztaty plastyczne oraz muzyczne, prelekcje i gawędy,
• Przygotowywanie koncertów i imprez plenerowych, takich jak Święto Giszowca, Święto Burowca, Dni Szopienic, oraz Industriada. W ramach tych działań organizowane są koncerty, przedstawienia, zabawy taneczne oraz wycieczki rowerowe,
• Prowadzenie działalności sekcyjnej w poszczególnych filiach,
• Organizowanie działalności teatralnej i koncertowej w dwóch przestronnych salach teatralno-widowiskowych MDK oraz na muszli koncertowej znajdującej się w parku Giszowieckim,
• Realizowanie działań edukacyjnych, m.in. szkółki etnolektu śląskiego, Małej Akademii Jazzu, cykli spotkań literackich, warsztatów interdyscyplinarnych oraz lekcji muzealnych i historycznych w Gawlikówce, a także organizowanie happeningów plastycznych w parku Giszowieckim,
• Działalność wystawiennicza prowadzona w galerii Antrakt (główna siedziba MDK), galerii Motyw (Filia nr 1) oraz w Gawlikówce (Filia nr 2).

Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” aktywnie współpracuje z różnorodnymi lokalnymi stowarzyszeniami, fundacjami oraz organizacjami społecznymi, z których szczególnie intensywna współpraca odbywa się z Stowarzyszeniem Przyjaciół Dąbrówki Małej i Burowca, Stowarzyszeniem Giszowiec, Stowarzyszeniem Miłośników Folkloru, Stowarzyszeniem Mocni Razem oraz Fundacją Iskierka. Na rzecz regionu i jego mieszkańców, MDK współdziała także z placówkami edukacyjnymi i radami dzielnic, a także miejskimi oraz pozamiejskimi instytucjami, w tym z Galerią Szyb Wilson, katowickim MOSiR-em oraz Muzeum Historii Katowic.

Główna siedziba (Burowiec)

Główna siedziba Miejskiego Domu Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach znajduje się pod adresem przy ulicy gen. J. Hallera 28, w obszarze Szopienice-Burowiec. Obiekt ten dysponuje salą widowiskową, która pomieści 320 widzów, a także sceną oraz garderobami. Oprócz tego, na terenie kultury znajdują się: sala bankietowa mogąca pomieścić 180 osób, mała sala teatralna z miejscami dla 50 osób, szereg sal klubowych, dwie sale baletowe, pracownia ceramiki oraz galeria Antrakt.

W ramach głównej siedziby MDK „Szopienice-Giszowiec” funkcjonuje szereg sekcji i działań, w tym m.in.: Grupa Janowska skupiająca malarzy amatorów, Klub Malucha, kółko plastyczne, kursy gry na instrumentach, zespół breakdance The Kids Team, a także klub szachowy Hetman Katowice. Oferowane są również zajęcia takie jak aerobik, pilates i joga. Uczestnicy mogą także prowadzić rywalizację w skacie sportowym 4 Korony. Dodatkowo działa tu Klub Seniora oraz zespoły muzyczne, do których należą między innymi Koniec Świata, Bottom, Brain Surgery, Abnormal Sickness, Deviation oraz Underule. Na terenie obiektu znajduje się także Filia nr 36 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach.

Początki działalności placówki w Burowcu, który w przeszłości był częścią Dąbrówki Małej, sięgają czasów międzywojennych. To właśnie wtedy, w 1938 roku, zaczęła się budowa Domu Ludowego Gminy Dąbrówka Mała. Budowa została ukończona dopiero po II wojnie światowej, kiedy to obiekt nazywano Zakładowym Domem Kultury Huty Metali Nieżelaznych „Szopienice”, który wcześniej znajdował się w Szopienicach, w miejscu późniejszej Filii nr 1 MDK „Szopienice-Giszowiec”. Prace budowlane trwały w latach 1949–1952, a w niektórych źródłach wskazuje się, że wykorzystano istniejącą wcześniej infrastrukturę gazthausu.

W okresie od 1955 do 1992 roku Zakładowym Domem Kultury zarządzał Józef Jesionek, który znacząco rozwijał ofertę kulturalną i edukacyjną miejsca. W tym okresie powstał zespół teatralny Młodego Widza, organizowane były wykłady na uniwersytetach ludowych, filmowe seanse, koncerty oraz autorskie spotkania w bibliotece, która posiadała 25 tysięcy woluminów. Działały też różne koła zainteresowań, takie jak filatelistyka, brydż, szachy, skat czy hodowla gołębi pocztowych.

W 1991 roku Zakładowy Dom Kultury przeszedł w ręce miasta, a z dniem 1 stycznia 1992 roku, na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Katowicach z 16 grudnia 1991 roku, powołano Miejski Dom Kultury „Szopienice” w Katowicach. 7 listopada 2005 roku zmieniono statut instytucji, nadając jej nową nazwę – Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach. Od 2000 roku w obiekcie funkcjonuje Grupa Janowska, która prowadzi swoją działalność artystyczną.

Filia nr 1 (Szopienice)

Filia nr 1 znajduje się w Katowicach, przy ulicy Obrońców Westerplatte 10, w dzielnicy Szopienice-Burowiec. Budynek filii to niewielki obiekt, w którym mieści się wielofunkcyjna sala widowiskowa na 80 miejsc oraz kilka sal klubowych, co umożliwia organizację różnorodnych wydarzeń.

W roku 2017, w Filii nr 1 funkcjonowały różne sekcje i aktywności, w tym Klub Seniora, klub gry w karty, a także warsztaty rękodzielnicze dla dorosłych. Uczestnicy mogli także korzystać z zajęć z języka angielskiego, plastyki dla dzieci oraz zajęć z języka polskiego. W obrębie placówki dostępna jest również Filia nr 19 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach, co dodatkowo wzbogaca ofertę kulturalną dla lokalnej społeczności.

Historia tego miejsca sięga czasów przed II wojną światową, kiedy to działało tu kino „Coloseum” oraz restauracja. Początki działalności placówki sięgają 1 maja 1948 roku, kiedy to zakłady hutnicze w Szopienicach utworzyły świetlicę zakładową w przekształconej restauracji przy ulicy Oświęcimskiej. Wtedy zorganizowano klub sportowy, czy też orkiestrę dętą, a także podejmowano działania edukacyjne, oferując kursy dla analfabetów. Na scenie sali widowiskowej organizowano przedstawienia teatralne, które przyciągały lokalną społeczność.

Biorąc pod uwagę różnorodność organizowanych wydarzeń, szybko zaczęto dążyć do budowy nowego obiektu, którego inauguracja miała miejsce na terenie Burowca. W 1986 roku powstał tutaj klub „Natasza”, a w 1993 roku Dzielnicowy Dom Kultury przy ulicy Obrońców Westerplatte został włączony do Miejskiego Domu Kultury „Szopienice” w Katowicach jako jednostka filii. Należy również zauważyć, że w 2019 roku przeprowadzono gruntowny remont placówki, który obejmował termomodernizację fasady oraz likwidację kotłowni centralnego ogrzewania.

Filia nr 2 (Giszowiec)

Filia nr 2 znajduje się w malowniczej dzielnicy Giszowiec, usytuowana przy placu Pod Lipami pod numerem 1 oraz 3/3a, w budynku gospody i Gawlikówki. Jest to obiekt zabytkowy, stanowiący część historycznego osiedla Giszowiec, które zostało zbudowane w latach 1907–1910 dla pracowników kopalni „Giesche”, znanej później jako „Wieczorek”, według architektonicznych wizji Emila i Georga Zillmannów.

W budynku znajduje się przestronna sala główna, która służy jako miejsce na występy artystyczne, oraz wiele mniejszych pomieszczeń, w których odbywają się różnorodne zajęcia w ramach różnych kółek zainteresowań. Wewnątrz obiektu gości także restauracja, a na zewnątrz, w obrębie parku Giszowieckiego, można znaleźć m.in. muszlę koncertową. W dawnych zabudowaniach gospodarczych wewnątrz filii została założona Izba Śląska, która funkcjonuje jako niewielkie muzeum, prezentujące śląskie wnętrza oraz galerię obrazów autorstwa Ewalda Gawlika.

Obiekty MDK „Szopienice-Giszowiec” w Giszowcu mają status zabytków nieruchomych i są częścią Szlaku Zabytków Techniki w województwie śląskim. W roku 2017 filia prowadziła różnorodne zajęcia, w tym klub skata Amikus oraz aktywności takie jak gimnastyka, nauka języka angielskiego dla seniorów, warsztaty artystyczne, jak również zajęcia sportowe, takie jak ping-pong, zumba i aerobik. Obiekt gościł także wiele spotkań klubów i organizacji społecznych, m.in. Oddział Związku Górnośląskiego oraz Kluby Seniorów związane z różnymi związkami zawodowymi. Gmach filii oraz muszla koncertowa były także miejscem licznych występów orkiestry kopalni „Staszic”.

Po wojnie, w 1949 roku, historia budynku gospody nabrała nowego wymiaru, kiedy rozpoczął działalność Dom Kultury KWK „Wieczorek”, w którym znajdowało się także kino „Muza” z 363 miejscami dla widzów. Funkcje kulturowe były wspierane przez restaurację oraz mieszkania w obiekcie. Po zamknięciu domu kultury obiekt nie był użytkowany przez dłuższy czas, co doprowadziło do jego dewastacji. W latach 90. XX wieku w obiekcie działała dyskoteka „Delta”, ale niestety wpłynęło to negatywnie na jego stan. Przejęcie przez miasto Katowice oraz gruntowny remont przywróciły dawną świetność budynku, a w 2005 roku połączono go z Miejskim Domem Kultury „Szopienice”, zmieniając jego nazwę na Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach. Odnowiony gmach Filii nr 2 został uroczyście otwarty 7 stycznia 2006 roku.

Nieocenione było zaangażowanie kopalni „Staszic”, które jeszcze w latach 70. XX wieku uratowało budynek przed wyburzeniem. W 1987 roku rozpoczął tu działalność Klub Seniora, a Ewald Gawlik, artysta związany z tym miejscem, namalował około 100 obrazów, w tym górnośląskie pejzaże oraz portrety. Po jego śmierci w 1993 roku część z tych dzieł została udostępniona w Izbie Śląskiej dla szerszej publiczności.

---

Oceń: Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach

---