Stary Czekaj


Stary Czekaj (niem. Alt Czakai) to interesujący obszar Katowic, który znajduje się w granicach dzielnicy Dąbrówka Mała. Jego historia sięga XVIII wieku, kiedy to powstał na zachód od rzeki Brynicy. Osiedle to rozciąga się wzdłuż ulic Milowickiej i Żwirowej, co czyni je nie tylko znaczącym, ale również malowniczym miejscem w obszarze metropolitalnym.

Warto zwrócić uwagę na jego rozwój oraz wpływ, jaki miało na lokalną społeczność na przestrzeni lat. Stary Czekaj może poszczycić się bogatą historią i unikalnym charakterem, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających.

Historia

„Osada Czekaj została założona w połowie XVIII wieku w malowniczej okolicy nad rzeką Brynicą jako przysiółek Dąbrówki Małej. W tym czasie funkcjonował nad rzeką młyn, który był w posiadaniu Mateusza Czekaja pochodzącego z Kopanin Dąbrowskich. To właśnie od jego nazwiska osada otrzymała swoją nazwę. Wraz z utworzeniem Nowego Czekaja w XIX wieku, przysiółek zaczął być określany jako Stary Czekaj. Z biegiem lat przekształcił się w osadę rolniczą, rozciągającą się wzdłuż ulic Milowickiej oraz Żwirowej.

W roku 1926, na terenie Starego Czekaja, koncern Giesche uruchomił kopalnię piasku. Jej celem była dostawa piasku podsadzkowego dla miejscowej kopalni „Giesche”, która później znana była jako „Wieczorek”. Po wyczerpaniu się naturalnych zasobów, 19 lipca 1954 roku kopalnia została zamknięta. W 1951 roku Stary Czekaj, wraz z całą gminą Dąbrówka Mała, został włączony do powiatu miejskiego Szopienice, a 31 grudnia 1959 roku do Katowic.

Do lat 60. XX wieku, przez Stary Czekaj, równolegle do ulicy Strzelców Bytomskich, wybudowano linię Północnej Magistrali Piaskowej nr 201. Niestety, magistrala ta została zlikwidowana do połowy sierpnia 2013 roku.

Charakterystyka

Stary Czekaj, położony w północnej części Katowic, znajduje się w obrębie dzielnicy Dąbrówka Mała, tuż przy granicy z Sosnowcem. Ta niewielka osada rozciąga się wzdłuż ulicy Milowickiej, która leży pomiędzy Dąbrówką Małą a sosnowiecką dzielnicą Milowice. Ulica Milowicka jest drogą powiatową, klasyfikowaną jako droga zbiorcza, na której kursują autobusy zlecane przez ZTM. Na tym odcinku znajdują się dwa ważne przystanki autobusowe: Dąbrówka Mała Milowicka oraz Dąbrówka Mała Oczyszczalnia.

Wzdłuż tej ulicy można znaleźć sześć istotnych budynków, które są uznawane za obiekty dziedzictwa kulturowego:

  • ul. Milowicka 3 – dom z początku XX wieku, reprezentujący styl historyzmu ceglanego,
  • ul. Milowicka 6 – stacja pomp zakładów metalurgicznych Silesia, pochodząca z drugiej połowy XIX wieku; utrzymana w stylu historyzmu,
  • ul. Milowicka 7 i 8 – dwa domy mieszkalne,
  • ul. Milowicka 9 – familok z końca XIX wieku, charakteryzujący się elementami historyzmu ceglanego,
  • ul. Milowicka 10 – familok z 1936 roku, wykazujący skromne cechy funkcjonalizmu.

Niektóre źródła wskazują także, że zabudowa Starego Czekaja koncentruje się przy ulicy Żwirowej. Nieopodal, Dolina Brynicy, znajdująca się w tej okolicy, stanowi otwarty teren, będący częścią zdegradowanego korytarza ekologicznego Brynicy.

W Starym Czekaju działa Gminny Punkt Zbiórki Odpadów MPGK oraz mechaniczno-biologiczno-chemiczna oczyszczalnia ścieków Dąbrówka Mała-Centrum zlokalizowana pod adresem ul. Milowicka 9. Jej właścicielem są Katowickie Wodociągi, a dodatkowe działania prowadzi Dział Robót Drogowych Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Katowicach.

Wierni rzymskokatoliccy z Starego Czekaja przynależą do parafii pw. św. Antoniego z Padwy w Katowicach-Dąbrówce Małej.

Przypisy

  1. The Genealogical Gazetteer: Stary Czekaj, Nowy Czekaj, Col. Czakai, Czakai, Czakai, Alt Czakai. gov.genealogy.net. [dostęp 22.07.2021 r.]
  2. Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Północna Magistrala Piaskowa (KP 201). www.bazakolejowa.pl. [dostęp 22.07.2021 r.]
  3. Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 22.07.2021 r.]
  4. Cylex: Dział Robót Drogowych Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów, Katowice. www.cylex-polska.pl. [dostęp 22.07.2021 r.]
  5. Rada MiastaR.M. Katowice Rada MiastaR.M., UCHWAŁA NR XL/925/13 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11.09.2013 r. [dostęp 16.07.2021 r.]
  6. Frużyński, Grzegorek i Rygus 2017, s. 266.
  7. Chmielewska 2016, s. 48.
  8. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b, s. 665.
  9. Studium... 2012, s. 32.
  10. Studium... 2012, Załącznik I.9 28/36.
  11. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o.: Punkty zbiórki odpadów. www.mpgk.com.pl. [dostęp 16.09.2020 r.]
  12. Katowickie Wodociągi: Oczyszczalnie. www.wodociagi.katowice.pl. [dostęp 14.09.2020 r.]
  13. Propozycja planu aglomeracji Katowice o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000, obejmująca część: Katowic, Czeladzi, Siemianowic i Sosnowca. bip.um.sosnowiec.pl. [dostęp 14.09.2020 r.]
  14. Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 14.11.2020 r.]
  15. Według L. Szarańca (1996, s. 229) Zabudowa Starego Czekaja obejmuje również obszar ulicy Żwirowej, zaś według danych PRNG oraz archiwalnych map topograficznych, teren ten stanowi fragment Nowego Czekaja.
  16. Dz.U. z 1959 r. nr 64, poz. 381.

Oceń: Stary Czekaj

Średnia ocena:4.7 Liczba ocen:21