Ulica św. Stanisława w Katowicach

---

Charakterystyka

Ulica św. Stanisława, zlokalizowana w Śródmieściu Katowic, rozciąga się na całej długości tego obszaru. Jej numeracja zaczyna się od północnej części, gdzie krzyżuje się z ulicą Warszawską. Ulica biegnie w kierunku południowym, kończąc się na skrzyżowaniu z ulicą Mariacką. Długość ulicy św. Stanisława wynosi 133 metry, a droga ta jest klasyfikowana jako gminna nr 100350S, zaliczana do kategorii dróg dojazdowych (D).

W systemie TERYT, ulica jest zarejestrowana pod numerem 20827, a jej kod pocztowy to 40-014. Panowanie nad tą ulicą sprawuje Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Katowicach. Co ciekawe, nie kursują tędy żadne pojazdy miejskiego transportu zbiorowego, zarządzane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego. Najbliższe przystanki dostępne są przy ulicy Warszawskiej (Katowice Szkolna) oraz ulicy Francuskiej (Katowice Mariacka).

Region ulicy św. Stanisława wyróżnia się na tle Katowic jednym z najwyższych udziałów powierzchni zabudowanej w terenie, przekraczającym 75%. Wzdłuż ulicy znajdują się bloki zwartej zabudowy oraz kamienice w stylu historyzującym i modernistycznym, z których wiele charakteryzuje się istotnym znaczeniem zabytkowym.

Ulica nosi imię św. Stanisława ze Szczepanowa, co dodaje jej historycznego i kulturowego znaczenia w kontekście miasta.

Historia

W 1856 roku, na zlecenie Friedricha Wilhelma Grundmanna, powstały pierwsze projekty rozbudowy Katowic, które miały miejsce jeszcze przed nadaniem miastu praw miejskich 11 września 1865 roku. W latach 60. i 70. XIX wieku zaczęto wytyczać nowe ulice na wschód od Rynku. Wówczas ulica św. Stanisława została wyznaczona jako prostopadła droga, łącząca szosę mysłowicką z późniejszą ulicą Warszawską oraz ulicą Mariacką.

W kolejnych latach nastąpiła intensywna modernizacja tej części miasta, polegająca na uzupełnieniu zabudowy wzdłuż istniejącej sieci ulicznej. W roku 1883 ulica św. Stanisława została zaznaczona na mapie, a jej zabudowa częściowo sięgała obu stron. Do roku 1922 droga nosiła niemiecką nazwę Körnerstrasse.

Od 1922 do 1939 roku, ulica przyjęła nową nazwę św. Stanisława. W czasie II wojny światowej powrócono do niemieckiego określenia, jednak w 1945 roku ulokowano ponownie przedwojenną nazwę.

Na początku XXI wieku, ulica św. Stanisława, w połączeniu z ulicami Mariacką oraz A. Mielęckiego, przeszła istotne zmiany. W wrześniu 2005 roku, rozstrzygnęto konkurs architektoniczny dotyczący zagospodarowania okolicznych kwartałów. W ramach przebudowy wprowadzono nowe nawierzchnie granitowe oraz brukowe, a także elementy małej architektury. Prace budowlane zakończono w 2008 roku, natomiast na ulicy A. Mielęckiego trwały do 2010 roku. Ulica św. Stanisława stała się deptakiem, co przyczyniło się do powstania nowych lokali gastronomicznych.

Obiekty zabytkowe i historyczne

Na ulicy św. Stanisława w Katowicach można znaleźć wiele wartościowych obiektów zabytkowych, które świadczą o bogatej historii tego miejsca. Każda z kamienic przyciąga wzrok swoim unikalnym stylem oraz architekturą.

• Kamienica zlokalizowana pod adresem ul. św. Stanisława 1, narożna z ul. Warszawską 17, została wzniesiona w latach 70. XIX wieku, reprezentując styl historyzmu. Obiekt ten, murowany z cegły, ma trzy kondygnacje oraz strych. Jego dach jest dwuspadowy kalenicowy, a elewacje pokryte tynkiem. Kamienica ma ścięty narożnik, z pseudoryzalitem podkreślonym boniowaniem. Gzyms kordonowy nad parterem oraz ściana kolankowa ozdobione są płycinami. Została wpisana do gminnej ewidencji zabytków,
• Kamienica pod numerem 3, wzniesiona w 1896 roku według projektu Hansa Zipsa, również prezentuje styl historyzmu. Obiekt ten jest trójkondygnacyjny z poddaszem, posiada szczyt nad dwiema osiami i dwuspadowy dach. Fasada, tynkowana na parterze, natomiast wyżej ceglana, zdobiona tynkowanymi detalami. Gzymsy kordonowe wyodrębniają kondygnacje, a okna mają prostokątny kształt. Na skrajnej osi fasady znajduje się brama przejazdowa. Kamienica ta jest ujęta w gminnej ewidencji zabytków,
• Obiekt przy ul. św. Stanisława 5, z około 1894 roku, to kolejna kamienica w stylu historyzmu. Murowana z cegły, o trzech kondygnacjach, nakryta jest dachem dwuspadowym. Charakteryzuje się sześcioosiową fasadą z cegły oraz tynkowanymi detalami. W zewnętrznej osi zryzalitowana została brama przejazdowa. Fasadę wieńczy belkowanie, a prostokątne okna na parterze zakończone są łukiem odcinkowym ozdobionym dekoracyjnymi opaskami. Kamienica została wpisana do gminnej ewidencji zabytków,
• Na ul. św. Stanisława 6 i 8 znajdują się obiekty z lat 20.-30. XX wieku, które reprezentują funkcjonalizm. Murowane z cegły, pięciokondygnacyjne kamienice są tynkowane i mają spłaszczony dach dwuspadowy oraz schodkowy szczyt, co czyni je wyjątkowymi. Te budynki również wpisano do gminnej ewidencji zabytków,
• Kamienica przy ul. św. Stanisława 7, datowana na około 1895 rok, reprezentuje styl historyzmu. Murowana z cegły, ma dziewięcioosiową, symetryczną fasadę z kamiennym cokołem i tynkowanymi detalami. W osi centralnej znajduje się portal ujęty pilastrami, a kondygnacje wyodrębniono gzymsami kordonowymi. Fasadę wieńczy wydatne belkowanie. Otwory okienne są prostokątne, a kamienica jest wpisana do gminnej ewidencji zabytków,
• Obiekt ul. św. Stanisława 9 z lat 20.-30. XX wieku charakteryzuje się stylem późnego modernizmu oraz funkcjonalizmu. Murowana z cegły, tynkowana, ma cztery kondygnacje oraz spłaszczony dach dwuspadowy. W budynku zachowała się modernistyczna stolarka okienna, a kamienica ta została ujęta w gminnej ewidencji zabytków,
• Kolejna kamienica, przy ul. św. Stanisława 10, datowana na 1896 rok i reprezentująca styl historyzmu, to obiekt murowany z cegły, trójkondygnacyjny, z dachem dwuspadowym krytym papą. Jej symetryczna, siedmioosiowa fasada wykonana jest z cegły, a na parterze tynk z pseudoboniowaniem. Gzymsy kordonowe wyznaczają kondygnacje, a otwory okienne mają prostokątny kształt. Bramy wejściowa i wjazdowa zwieńczone są półkoliście, a sama brama jest jednoskrzydłowa z bogatym nadświetlem. Kamienica ta również wpisana jest do gminnej ewidencji zabytków.

Te niezwykle piękne i historyczne kamienice reprezentują ważny element architektonicznej historii Katowic, ukazując różnorodność stylów oraz ewolucję budownictwa w tym mieście.

Gospodarka i instytucje

W lutym 2024 roku, przy ulicy św. Stanisława, zarejestrowanych w systemie REGON było 45 podmiotów gospodarczych. Wśród nich można wymienić różnorodne przedsiębiorstwa, takie jak: firma handlowo-usługowa, firma konsultingowa, biuro nieruchomości, a także placówki gastronomiczne. Oprócz tego, na tej ulicy działają przedsiębiorstwa transportowe, biura podróży, fundacje, wspólnoty mieszkaniowe oraz poradnie psychologiczno-pedagogiczne, a także kluby sportowe i inne jednostki.

Mieszkańcy ulicy św. Stanisława, którzy są wyznawcami rzymskiego katolicyzmu, związani są z lokalną parafią Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

---

Oceń: Ulica św. Stanisława w Katowicach

---