Zadole (Katowice)

---

Historia

Zadole, usytuowane nad rzeką Ślepiotką, ma swoje korzenie w XIX wieku, kiedy to zaczęło być przysiółkiem Piotrowic. W rejonie Ślepiotki istniał już od połowy XVIII wieku młyn wodny, który funkcjonował aż do lat dwudziestych XX wieku. Pierwsze gospodarstwa chłopskie pojawiły się na terenach leśnych, tuż przy linii kolejowej, która łączyła Ligotę z Piotrowicami. Zabudowa Zadola zaczęła się intensyfikować zwłaszcza w drugiej połowie XIX wieku, w związku z rozwojem lokalnego przemysłu. Na początku XX wieku zarysowała się główna część miejscowości.

W roku 1900 z lasów fideikomisu pszczyńskiego wydzielono teren w miejscu przyszłego parku Zadole. Rejon ten odegrał także znaczącą rolę w górnośląskim ruchu śpiewaczym. W 1909 roku odbyło się tutaj pierwsze spotkanie śląskich chórów, które miało miejsce 19 kwietnia lub 19 września. Uczestniczyło w nim osiem polskich chórów z Górnego Śląska. Dnia 8 października 1911 roku zorganizowano I Zjazd Chórów Związku Śląskich Kół Śpiewaczych. Od tego momentu do końca lat osiemdziesiątych XX wieku Zadole stało się stałym miejscem spotkań śpiewaczych oraz koncertów chórów i orkiestr.

Rok 1912 przyniósł rozpoczęcie działalności ośrodka sokolstwa katowickiego i górnośląskiego. Przed I wojną światową zorganizowano tu trzy okręgowe zloty Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W dniu 10 listopada 1918 roku, po pierwszej wojnie światowej, ks. Paweł Pośpiech zorganizował w Zadolu legalną manifestację.

1 kwietnia 1951 roku Zadole, razem z gminą Piotrowice, zostało włączone do Katowic. To wprowadziło dalszy rozwój tej części miasta. W latach sześćdziesiątych, pomiędzy ulicami Wczasową i Armii Krajowej oraz linią kolejową, zbudowano osiedle domów jednorodzinnych – osiedle Młodych, oraz osiedle Akademickie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, które składało się z trzech domów studenckich. W latach siedemdziesiątych XX wieku zrealizowano przy ulicy Bieszczadzkiej osiedle domów jednorodzinnych. Dnia 1976 roku rozpoczęto budowę jedenastokondygnacyjnych bloków mieszkalnych przy ulicach Zadole i Gdańskiej, które były zaprojektowane przez Henryka Trzcionkowskiego z katowickiego „Miastoprojektu”.

19 sierpnia 1984 roku powstała rzymskokatolicka parafia Matki Bożej Różańcowej. Rok później zaczęto budowę kościoła parafialnego, który został poświęcony 25 marca 1992 roku przez arcybiskupa katowickiego Damiana Zimonia.

W tej miejscowości mieszkały również znane postacie, takie jak Adam Otręba, Krzysztof Głuch oraz Jerzy Chromik. Warto również wspomnieć o Jerzym Kukuczce, który mieszkał przy ulicy Gdańskiej 16, będąc jednym z najwybitniejszych polskich himalaistów.

Charakterystyka

Zadole to malownicza część Katowic, zlokalizowana w zachodniej partii miasta, w obrębie dwóch wyraźnie odrębnych dzielnic, które dzieli rzeka Ślepiotka. Mowa tutaj o Ligoty-Panewnik w północnej części i Piotrowic-Ochojca w południu. Główne ulice tego obszaru to Zadole, Śląska, Studencka, Traktorzystów, A. Asnyka, Armii Krajowej oraz Polarnej. Geograficznie, Zadole znajduje się na Płaskowyżu Katowickim, który składa się głównie ze skał karbońskich, w obrębie dorzecza Odry.

Zabudowa w Zadole powstała głównie po 1945 roku, chociaż niektóre z najbardziej historycznych obiektów sięgają lat 30. i 40. XX wieku. Zgromadzone są one w obrębie ulic: Zadole Gajowej, Chełmskiej, Armii Krajowej, Kosynierów oraz Traktorzystów. Na jednym z domów jednorodzinnych przy ulicy Zadole 36 znajduje się wyjątkowa płaskorzeźba, przedstawiająca Matkę Bożą Różańcową.

W bezpośrednim sąsiedztwie parku Zadole można dostrzec osiedle, które mieści trzy domy akademickie oraz Uniwersytet Śląski w Katowicach. W jednym z budynków swoja siedzibę ma także Radio Egida. To miejsce przyciąga zarówno studentów, jak i mieszkańców, będąc ważnym punktem na mapie Zadole.

Obszar handlowo-usługowy Zadole koncentruje się głównie przy ulicach Zadole, Zielonogórskiej, Kołobrzeskiej oraz Gorzowskiej. W tej przestrzeni znajdują się liczne placówki edukacyjne, w tym Szkoła Podstawowa nr 61 im. Polskich Kawalerów Maltańskich Specjalna, usytuowana przy ulicy Kołobrzeskiej 8. Tuż obok, przy ulicy Zadole 2, można znaleźć Auchan Supermarket, a przy ulicy Zadole 24 sklep Lewiatan, natomiast na Armii Krajowej 3 umiejscowiony jest znany dyskont Biedronka.

Pomiędzy ulicami Poziomkową, Wczasową i Traktorzystów usytuowany jest kompleks sportowo-rekreacyjny „Zadole”, zarządzany przez katowicki MOSiR. Obejmuje on korty tenisowe, tory deskorolkowe, basen z zjeżdżalnią oraz stoły do tenisa stołowego. W obrębie tego ośrodka znajduje się także park Zadole, który zajmuje powierzchnię 12 ha. Park ten nie tylko zachwyca okolicznych mieszkańców, ale również jest miejscem organizacji różnorodnych zawodów rekreacyjno-sportowych oraz corocznej imprezy pod nazwą Święto Kwitnących Głogów.

W 2007 roku populacja mieszkalców Zadola wynosiła około 3,9 tys. osób.

---

Oceń: Zadole (Katowice)

---