Ulica Armii Krajowej w Katowicach

---

Przebieg

Ulica Armii Krajowej jest jedną z kluczowych arterii w Katowicach, rozpoczynając swój bieg wLigocie na moście nad rzeką Ślepiotką. Stanowi kontynuację ulicy Piotrowickiej i od samego startu łączy ważne punkty w topografii miasta.

W trakcie swojego przebiegu, krzyżuje się z ulicą Tadeusza Kościuszki (DK 81), a także z ul. Aleksandra Fredry, co czyni ją ważnym węzłem komunikacyjnym. Ruch na tej ulicy napotyka również takie arterie jak ul. Zygmunta Waltera Jankego oraz ul. Bażantów przez rondo gen. St. Rostworowskiego, a także z ulicą Szarych Szeregów.

Ulica ta dobiega końca w Podlesiu, gdzie łączy się w skomplikowane skrzyżowanie z ul. Saską, ul. Uniczowską oraz ul. Zaopusta. To wyjątkowe połączenie sprawia, że ulica Armii Krajowej jest nie tylko istotnym szlakiem komunikacyjnym, ale także integralną częścią miejskiej struktury Katowic.

Historia

Historia drogi łączącej Kostuchnę z Podlesiem ma swoje korzenie w XVIII wieku. Wówczas była to główna arteria komunikacyjna, prowadząca także do Zarzecza, które dziś jest znane jako ulica Uniczowska. Na mapach stworzonych przez Christiana Friedricha von Wrede’a w 1749 roku, szlak ten już był uwzględniony.

W okresie międzywojennym, od 1918 do 1939 roku, w lokalu na rogu ulic Armii Krajowej oraz Kasztanowej mieścił się areszt, nawiązujący do pobliskiej remizy strażackiej, która istnieje tam od XIX wieku. Remiza ta, w której znajdowały się konny wóz oraz sprzęt gaśniczy, miała swoje znaczenie regionalne.

Rok 1928 to czas, w którym na skrzyżowaniu ul. Z. W. Jankego i ul. Armii Krajowej uruchomiono pierwszą w Piotrowicach stację benzynową. Cztery lata później, na rogu ul. A. Fredry i Armii Krajowej, Teodor Tomecki zrealizował budynek, który pomieścił Urząd Pocztowy, działający tam do dnia dzisiejszego. W 1938 roku przy tej samej ulicy założono cmentarz dla parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz św. Jana Bosko.

Podczas II wojny światowej, w budynku przy numerze 45 swoją siedzibę miała NSDAP. Do 1949 roku, w kierunku Kostuchny, wzdłuż ulicy Armii Krajowej zbudowano czterdzieści dziewięć domków jednorodzinnych, które potocznie nazywano „domkami fińskimi”, a od 1952 roku zaczęto je określać Osiedlem Kostuchna. W 1954 roku zrealizowano doprowadzenie do nich linii wodociągowej.

W latach siedemdziesiątych XX wieku, przy ul. Armii Krajowej 61 powstała stacja nadawcza, znaną jako „radiowęzeł”. W 1967 roku na skrzyżowaniu ul. Armii Krajowej i ul. Tadeusza Kościuszki, zainstalowano sygnalizację świetlną. Ponadto, w latach sześćdziesiątych XX wieku, pomiędzy ul. Armii Krajowej a ul. Wczasową stworzono nowe osiedle mieszkaniowe, noszące nazwę Osiedle Młodych.

Przed wybuchem II wojny światowej, ulica nosiła nazwę Dworcowa, w okresie 1939-1945 funkcjonowała jako Herman Göring Strasse, a do 1990 roku była znana jako ul. Dąbrowszczaków. Ostatnią większą inwestycją na tej ulicy była budowa bezkolizyjnego wiaduktu pod torami kolejowymi, zakończona 21 listopada 2001 roku po kilku latach prac budowlanych, które miały miejsce w latach 1999-2001.

W 2009 roku, na fasadzie budynku dawnej szkoły powszechnej przy ul. Armii Krajowej 104 umieszczono pamiątkową tablicę. Szkoła ta funkcjonowała w tym miejscu w latach 1829-1901 i była miejscem nauczania Karola Miarki. W trzecim kwartale 2010 roku rozpoczęło się natomiast wznoszenie kompleksu mieszkalno-usługowego „Mała Skandynawia”, w ramach której przewidziano budowę wielorodzinnych domów szeregowych i bliźniaczych.

Infrastruktura

Ulica Armii Krajowej w Katowicach stanowi publiczną drogę, która spełnia rolę ulicy zbiorczej, pełniąc istotne funkcje komunikacyjne w okolicy. Podchodząc do infrastruktury tego miejsca, można dostrzec obecność wodociągu o średnicy 125 mm, a także gazociągu niskiego ciśnienia o średnicy 200 mm, które są kluczowe dla zapewnienia odpowiednich usług dla mieszkańców.

W kontekście zabudowy mieszkaniowej w dzielnicy Piotrowice, wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych, w tym ul. gen. Z. W. Jankego oraz Armii Krajowej, można zauważyć wiele przykładów zabudowy wielorodzinnej. Do najczęściej spotykanych budynków należy zaliczyć te z okresu międzywojennego, które charakteryzują się wysokością do 3−4 kondygnacji, integrując się w krajobraz urbanistyczny tej okolicy.

W 2007 roku przeprowadzono istotne zmiany w infrastrukturze komunikacyjnej w tym miejscu. Szczególnie wyróżnia się przebudowa skrzyżowania ulic Armii Krajowej, Bażantów oraz Z. Hierowskiego, gdzie powstało rondo, znane jako rondo gen. S. Rostworowskiego. Ta zmiana znacząco poprawiła komfort ruchu i dostępność komunikacyjną, umożliwiając wygodne wjazdy na Osiedle Bażantowo.

Obiekty zabytkowe

Na ulicy Armii Krajowej w Katowicach można znaleźć wiele cennych obiektów objętych ochroną konserwatorską, które świadczą o bogatej historii regionu. Oto lista niektórych z nich:

• wolnostojące kamienice mieszkalne (ul. Armii Krajowej 39, 42), które zostały wzniesione w latach trzydziestych XX wieku,
• dworzec kolejowy stacji Katowice Piotrowice (ul. Armii Krajowej 40a),
• zespół fabryki maszyn Famur z charakterystycznym budynkiem biurowym funkcjonalistycznym (ul. Armii Krajowej 41−51),
• dwie kamienice mieszkalne (ul. Armii Krajowej 46, 48),
• obiekt dawnej szkoły katolickiej, datowanej na początek XX wieku (ul. Armii Krajowej 84),
• dom mieszkalny oraz salon meblowy (ul. Armii Krajowej 89, na rogu z ul. Świerkową); obiekt ten zbudowano w pierwszej ćwierci XX wieku jako gospoda i salę taneczną,
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym oraz ogrodem (ul. Armii Krajowej 93); wybudowany na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku,
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. Armii Krajowej 94), wzniesiony w latach dwudziestych XX wieku,
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. Armii Krajowej 95, na rogu z ul. Wojska Polskiego); wzniesiony w pierwszej ćwierci XX wieku,
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. Waltera-Jankego 181, na rogu z ul. Armii Krajowej); zbudowany w pierwszej ćwierci XX wieku, z lokalami handlowymi na parterze,
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym (ul. Wojska Polskiego 21, na rogu z ul. Armii Krajowej); wzniesiony na początku XX wieku na narożnej działce z parterową przybudówką od strony ul. Armii Krajowej,
• dom − szyb wentylacyjny (ul. Armii Krajowej 309); zbudowany przed 1939 rokiem,
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym (ul. Armii Krajowej 356); wzniesiony po 1901 roku,
• domy mieszkalne (ul. Armii Krajowej 390, 392, 394); datowane na przed 1939 rokiem,
• hala fabryczna (ul. Armii Krajowej 496); powstała na początku XX wieku.

Krzyże przydrożne

Wzdłuż ulicy Armii Krajowej w Katowicach znajdują się historyczne krzyże przydrożne, które stanowią ważny element lokalnego dziedzictwa kulturowego.

Pierwszym z nich jest krzyż usytuowany na placu przy ul. Armii Krajowej 79, który został wzniesiony w 1909 roku. Zlokalizowany naprzeciwko budynku szkoły poligraficznej, upamiętnia tragiczny wypadek parobka, który utonął w studni w miejscu, gdzie obecnie stoi krzyż. Napis na nim brzmi: „Gelobt sei Jesus Christus!”, co można przetłumaczyć jako „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus”. Fundatorami tego monumentu byli Franciszek i Agata Gwóźdź. Na cokole krzyża umieszczono figurę Matki Boskiej, a w 2001 roku przeprowadzono prace konserwatorskie, które przywróciły mu blask.

Kolejny krzyż znajduje się przy ul. Armii Krajowej 95, w pobliżu skrzyżowania z ul. Wojska Polskiego. Wzniesiony w XIX wieku, został przeniesiony z pierwotnej lokalizacji obok szkoły w wyniku budowy drogi do Kostuchny. Warto zaznaczyć, że pod tym krzyżem odprawiano msze święte w czasach, gdy kościół parafialny jeszcze nie istniał. Z początku miał drewnianą konstrukcję, która w latach osiemdziesiątych XX wieku została wymieniona na metalową. Obecnie krzyż cieszy się ochroną konserwatorską.

Następny krzyż umiejscowiony jest na rogu ul. Armii Krajowej i ul. Szarych Szeregów. Wzniesiony również w XIX wieku, był świadkiem wielu historycznych wydarzeń. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zniszczyli sąsiadujący z nim postument, który kiedyś był pomnikiem powstańców śląskich. Krzyż został odnowiony w 1946 roku, a w 1999 roku zastąpiono go nowym, który znajduje się po drugiej stronie ul. Szarych Szeregów.

Ostatni z omawianych krzyży stoi na rogu ul. Armii Krajowej oraz ul. Migdałowców. Został wzniesiony w 1919 roku na fundację Jana i Julii Skrzydłów, dodając kolejny element dziedzictwa duchowego w tym regionie.

Instytucje

Ulica Armii Krajowej w Katowicach to miejsce, w którym zlokalizowane są różnorodne instytucje oraz przedsiębiorstwa. Wśród nich można znaleźć firmy i przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, a także liczne restauracje, które oferują szeroki wybór potraw, co czyni tę okolicę atrakcyjną zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.

Dodatkowo, na tym odcinku działają agencje reklamowe, które wspierają lokalny biznes w promocji swoich usług. Kolejny ważny element to wspólnoty mieszkaniowe, które dbają o lokalne społeczności i zapewniają mieszkańcom wsparcie oraz integrację.

Ulica ta jest również siedzibą zakładów opieki zdrowotnej, które oferują mieszkańcom dostęp do usług medycznych. Ponadto, biura podróży znajdujące się przy Armii Krajowej umożliwiają organizację wakacji oraz różnorodnych wyjazdów.

Warto również wspomnieć o edukacji – przy ul. Armii Krajowej działa Zespół Szkół Poligraficzno-Mechanicznych im. Armii Krajowej w Katowicach-Piotrowicach. W skład tej instytucji wchodzą:

• Szkoła Policealna nr 2,
• Technikum nr 18,
• Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 15.

Na koniec, w tej okolicy funkcjonują również kancelarie radców prawnych, które oferują pomoc prawną dla obywateli oraz przedsiębiorstw.

Komunikacja

Wzdłuż ulicy Armii Krajowej w Katowicach można spotkać różnorodne linie autobusowe, które zapewniają komunikację z pobliskimi miastami. Obsługują one kierunki, takie jak Mikołów, gdzie kursują autobusy o numerach 37, 653 oraz 905N. W kierunku Tychów można skorzystać z połączeń numer 36 i 688.

Dodatkowo, dla mieszkańców Katowic dostępne są linie, które łączą różne dzielnice, w tym numery: 9, 10, 138, 238, 292, 689, 695 oraz 937.

---

Oceń: Ulica Armii Krajowej w Katowicach

---