Dąbrowa (Katowice)

Dzielnice

Dąbrowa, znana również jako Dombrowa w brzmieniu niemieckim, to charakterystyczna część Katowic, zlokalizowana w południowej części miasta. Ta malownicza lokalizacja mieści się na terenie dzielnicy Podlesie, a jej granice wyznaczają takie ulice jak Podleśna, Saska, Chabrowa oraz Dąbrowa.

Architektura Dąbrowy to przede wszystkim domy jednorodzinne, które powstały w różnych okresach, z predominacją lat międzywojennych oraz lat 60. XX wieku. Wśród najcenniejszych obiektów znajdują się budynki o szczególnym znaczeniu historycznym i artystycznym. Warto wspomnieć o budynku kolejowym przy ul. Saskiej 43 oraz urokliwej leśniczówce przy ul. Saskiej 55, która została zbudowana w 1893 roku. W Dąbrowie można również zobaczyć domy położone przy ul. Dąbrowa 10/12 oraz 19, które zostały wzniesione przed wybuchem II wojny światowej.

Zgodnie z danymi z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku, w dwóch obwodach spisowych, które obejmują Dąbrowę oraz okoliczne domy przy ulicy Saskiej, mieszkało łącznie 495 osób, w tym 249 mężczyzn i 246 kobiet. Obecność tych mieszkańców nadaje tej lokalizacji unikalny charakter i atmosferę.

Dąbrowa graniczy z zelektryfikowaną linią kolejową nr 142, a tuż poza nią znajduje się kompleks stawów Dupina, które są usytuowane w pobliżu rzeki Mlecznej. To miejsce stanowi doskonały punkt wypoczynkowy dla mieszkańców oraz gości, oferujące urokliwe widoki i naturalne otoczenie.

Historia

Dąbrowa, która pierwotnie istniała jako przysiółek Podlesia, powstała przypuszczalnie w XVII wieku. Nazwa tego miejsca wywodzi się od pobliskiego lasu, który stanowił naturalne zaplecze dla osady. W czerwcu 1734 roku, w kontekście wojny o tron polski, na terenie Dąbrowy utworzono oboz szpitalny dla wojsk elektora saskiego Augusta III. Z jednej strony obozu graniczyła rzeka Dupina (Mleczna), zaś obozowe zagrożenie zostało dodatkowo zabezpieczone zasiekami, aby chronić żołnierzy przed potencjalnym atakiem sił króla Stanisława Leszczyńskiego. Końcem sierpnia 1734 roku, po zamknięciu obozu, pozostała po nim tylko mogiła, w której spoczęli zmarli żołnierze. Pamiątką tych wydarzeń jest nazwa ulicy w Dąbrowie – ulica Saska.

W 1800 roku obszar Podlesia dotknęła burza gradowa, podczas której uwolnione z nieba gradzina miały rozmiar kurzych jaj i spowodowały znaczne straty materialne. Jako oznakę pokuty, w Dąbrowie usypano niewielki kopczyk, na którym zbudowano kapliczkę, ulokowaną w rejonie dzisiejszej ulicy Saskiej. Kapliczka, która pojawiła się przed 1809 rokiem, miała formę kwadratu, a jej dach pokryty był gontem, natomiast ściany otynkowano i pobielono. Wnętrze zdobiły drewniane figury świętych oraz obraz Matki Bożej.

W roku 1868, w trakcie budowy linii kolejowej Towarzystwa Kolei Prawego Brzegu Odry, która miała na celu połączenie Szopienic Północnych z Pszczyną przez Podlesie, natrafiono na cmentarz żołnierzy saskich. Szczątki tych żołnierzy zostały przeniesione na wzgórze przy kapliczce, gdzie złożono je do grobu. Linia kolejowa została oddana do użytku 24 czerwca 1870 roku. W grudniu 1885 roku Dąbrowa liczyła zaledwie 277 mieszkańców, będąc wtedy osadą w gminie Podlesie w powiecie pszczyńskim. W trakcie niemieckiej okupacji w 1942 roku postanowiono zburzyć dąbrowską kapliczkę. Dnia 27 maja 1975 roku Dąbrowa, razem z całym Podlesiem, została włączona do granic Katowic.

W centralnym punkcie Dąbrowy, na skrzyżowaniu ulic: Saskiej, Dąbrowa i Chabrowej, znajduje się obecnie skwer. W ramach budżetu obywatelskiego zgłoszono w 2017 roku projekt utworzenia edukacyjno-turystyczno-rowerowej ścieżki oraz rekonstrukcji kapliczki saskiej z przed 1808 roku, jednak projekt ten nie przeszedł pomyślnie przez weryfikację merytoryczną. Zgodnie z opinią Miejskiego Konserwatora Zabytków, rekonstrukcja kapliczki jest utrudniona przez brak oryginalnej dokumentacji oraz ograniczone źródła ikonograficzne. Dodatkowo zewnętrzna budowa obiektu kultu religijnego nie należy do zadań własnych gminy. W styczniu 2018 roku Zespół ds. Nazewnictwa Ulic i Placów Komisji Organizacyjnej Rady Miasta Katowice rozważał nadanie skwerowi imienia Bolesława Holeckiego, jednak zespół wnioskował o wskazanie alternatywnej lokalizacji.

Przypisy

  1. Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice: Szlak Solny w Podlesiu. Utworzenie ścieżki edukacyjno-turystyczno-rowerowej na Szlaku Solnym przebiegającym przez Podlesie oraz rekonstrukcja kapliczki Saskiej sprzed 1808 roku. bo.katowice.eu. [dostęp 07.07.2021 r.]
  2. Skwer Przy Saskiej. pl.worldorgs.com. [dostęp 07.07.2021 r.]
  3. a b Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 07.07.2021 r.]
  4. a b The Genealogical Gazetteer: Dąbrowa, Dombrowa. gov.genealogy.net. [dostęp 07.07.2021 r.]
  5. Bulsa i Szmatloch 2019, s. 118.
  6. Ryszard R. Stankiewicz, Marcin M. Stiasny, Atlas linii kolejowych Polski 2010, arkusz R16-R19, Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010.
  7. Gierlotka 2005, s. 57.
  8. Gierlotka 2005, s. 61.
  9. Gierlotka 2005, s. 67.
  10. Notatka służbowa Nr 28 Dla Pani Krystyny Siejnej Przewodniczącej Rady Miasta Katowice, dotycząca prac Zespołu do spraw nazewnictwa ulic i placów Komisji Organizacyjnej Rady Miasta Katowice [online], bip.katowice.eu, 15.01.2018 r.
  11. Studium... 2012, Załącznik 1.9 35/36.
  12. Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87.
  13. Szaraniec 1996, s. 91.

Oceń: Dąbrowa (Katowice)

★★★★★
Średnia ocena:4.91 Liczba ocen:5