Fryderyka (Katowice)

Dzielnice

Fryderyka, znana również jako Friederike Kolonie, to kolonia robotnicza zlokalizowana w północnej części Katowic, w obrębie dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec. Jej historia sięga lat 50. XIX wieku, kiedy to została założona w celu zapewnienia mieszkania dla pracowników huty żelaza Hohenlohe.

Warto zaznaczyć, że zabudowa Fryderyki przetrwała do dzisiejszych czasów, co stanowi świadectwo bogatej historii tego miejsca oraz jego znaczenia w kontekście przemysłowym regionu. Architektura zachowana do współczesności może fascynować nie tylko miłośników historii, ale także turystów odwiedzających Katowice.

Historia

Historia kolonii Fryderyka jest ściśle związana z dynamicznym rozwojem zakładów przemysłowych, jakie zainicjował książę Friedrich August zu Hohenlohe-Öhringen na obszarze Wełnowca. Zakłady te powstały przy trasie prowadzącej z Katowic do Huty Laura w Siemianowicach Śląskich, szczególnie zwracając uwagę na huty żelaza Hohenlohe, które zbudowano w 1803 roku. W miarę zwiększającego się zapotrzebowania na siłę roboczą, podjęto decyzję o konstrukcji domów robotniczych, których lokalizacja miała być usytuowana na terenie Józefowca lub w bliskim sąsiedztwie samych hut.

Ostateczny projekt kolonii powstał w latach pięćdziesiątych XIX wieku, między hałdą huty Hohenlohe a obecną aleją W. Korfantego. W tym czasie zbudowano dziesięć dwukondygnacyjnych domów wielorodzinnych. Trzeba jednak zauważyć, że w chwili powstawania tych obiektów brakowało dostępu do wodociągu oraz kanalizacji, co znacząco wpływało na jakość życia mieszkańców. W 1885 roku colonię Fryderyka zamieszkiwało 1361 osób, a społeczność ta była częścią obszaru dworskiego Bytków, dysponującego pocztą w Wełnowcu.

Postępujące zmiany administracyjne spowodowały, że w 1924 roku kolonia została przyłączona do gminy Wełnowiec, a w 1951 roku razem z całą gminą weszła w granice Katowic. Niestety, w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, kilka domów dawnej kolonii (numery 169-179) zostało zniszczonych w wyniku procesu urbanizacji i zmieniających się potrzeb infrastrukturalnych.

Opis

Obiekty w kolonii przetrwały do naszych czasów i są lokalizowane przy alei W. Korfantego 147, 149, 151-153, 157-159, 161-163, 165-167, 181-183, 186-187 oraz 189. Wymienione budynki mają znaczące walory historyczne i zostały wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków. Ich wartość jest dodatkowo chroniona przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w ramach którego ustanowiono strefę ochrony konserwatorskiej wokół tych obiektów.

W obszarze spisowym nr 260010, który znajduje się na wschód od alei W. Korfantego oraz na północ od ulicy Konduktorskiej, według danych z narodowego spisu powszechnego przeprowadzonego w 2011 roku, mieszkały 254 osoby. Wśród nich było 119 mężczyzn oraz 135 kobiet. Osoby wyznania rzymskokatolickiego z tej kolonii należą do parafii Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Katowicach-Wełnowcu.

Transport w rejonie kolonii zapewniają autobusy oraz tramwaje na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Na przystanku Wełnowiec Gnieźnieńska, według stanu na marzec 2021 roku, kursują dwie linie tramwajowe oraz dziewięć linii autobusowych. Kod pocztowy przypisany do budynków kolonii to 40-153.

Przypisy

  1. MichałM. Bulsa MichałM., Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9.
  2. JoannaJ. Tofilska JoannaJ., AntoniA. Steuer AntoniA., Osady i osiedla, [w:] AntoniA. Barciak, EwaE. Chojecka, SylwesterS. Fertacz, Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012, s. 665.
  3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Miasto Katowice, 25.04.2012 r.
  4. Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [zarchiwizowane z tego adresu 29.08.2020 r.]
  5. Poczta Polska: Wyszukiwarka kodów pocztowych. kody.poczta-polska.pl. [dostęp 23.03.2021 r.]
  6. Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 23.03.2021 r.]
  7. Stadt und Landkreis Kattowitz. treemagic.org. [dostęp 23.03.2021 r.]
  8. Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej: Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 23.03.2021 r.]
  9. Archidiecezja katowicka: Katowice-Wełnowiec, Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych. www.archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 23.03.2021 r.]
  10. LechL. Szaraniec LechL., Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 101.

Oceń: Fryderyka (Katowice)

★★★★★
Średnia ocena:4.92 Liczba ocen:24