Ulica Powstańców w Katowicach

---

Przebieg

Ulica Powstańców w Katowicach ma swój początek w rejonie skrzyżowania z ulicą Tadeusza Kościuszki oraz ulicą PCK. W kolejnych odcinkach przecina drogi takie jak Podchorążych, Konckiego oraz Wita Stwosza.

W pobliżu archikatedry Chrystusa Króla ulica przechodzi obok placu św. Jana Pawła II oraz placu Katedralnego, co czyni ją ważnym punktem w mieście. Dalej, na trasie skrzyżowania, natrafiamy na kolejne ulice: Plebiscytową, Henryka Sienkiewicza, Józefa Lompy, Władysława Reymonta oraz Francuską.

Po skrzyżowaniu z ul. ks. Konstantego Damrota znajdziemy się tuż obok placu Rady Europy, co stanowi kolejny istotny punkt w tej lokalizacji. Ulica Powstańców, jako istotny odcinek komunikacyjny, kończy swoją trasę przy skrzyżowaniu z ulicą Graniczną.

Historia

W czasie, gdy Niemcy sprawowali kontrolę nad Polską, ulica Powstańców nosiła różne nazwy. Do 1922 roku znana była jako Bernhardstraße. Natomiast podczas niemieckiej okupacji, trwającej od 1939 do 1945 roku, przyjęła nazwę Straße der SA.

W okresie międzywojennym, ulica Powstańców, która wówczas dysponowała inną, gęstszą numeracją, stała się siedzibą wielu znaczących instytucji. Pod numerem 5 znajdowała się firma Carbochemia, zajmująca się sprzedażą produktów koksowniczych. Z kolei Związek Koksowni był zlokalizowany pod adresem ul. Powstańców 50. Warto również wspomnieć o spółce Wytwórnia Blachy Cynkowej, która powstała w 1934 roku i miała swoją siedzibę pod numerem 34.

Na tej samej ulicy miały także swoje siedziby Związek Kopalń Górnośląskich Robur (ul. Powstańców 49), a także dyrekcja kopalni księcia pszczyńskiego von Pless (ul. Powstańców 46). Ponadto, pod numerem 5 znajdował się oddział domu handlowego Herman Meyer Sp. Akc., a pod numerem 49 operowały Rybnickie Gwarectwo Węglowe oraz Syndykat dla Produktów Smołowcowych Sp. z o.o. Konsulat australijski zlokalizowany był natomiast pod numerem 44.

W 1992 roku na fasadzie jednego z budynków pod numerem 25 umieszczono tablicę pamiątkową, aby uczcić stulecie istnienia Górniczych Stowarzyszeń Technicznych na terenie Polski. Kolejna tablica została odsłonięta w 2008 roku na tej samej fasadzie. Była poświęcona Janowi Mitrędze, który pełnił funkcję ministra górnictwa i energetyki w latach 1959–1974 oraz był wiceprezesem Rady Ministrów w latach 1970–1975.

W 2009 roku na ulicy Powstańców przeprowadzono remont nawierzchni oraz chodników, co poprawiło jej estetykę i funkcjonalność. Ulica odegrała także ważną rolę podczas wyścigów kolarskich Tour de Pologne, kiedy to 3 sierpnia 2010 roku oraz 2 sierpnia 2011 roku prowadziła trasą trzeciego etapu tych prestiżowych zawodów.

27 stycznia 2011 roku na fasadzie budynku przychodni specjalistycznych odsłonięto tablicę, która upamiętnia katowiczan pomordowanych w Auschwitz. Obchodzi to pamięć o tragicznym losie wielu mieszkańców tego miasta.

Opis

Ulica Powstańców w Katowicach to miejsce bogate w historię i architekturę. Na tej ulicy można spotkać wiele historycznych obiektów, które pełnią ważną rolę w kontekście miejskim.

Przy ulicy Powstańców wznoszą się następujące interesujące budynki i miejsce:

• narożna kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 1, ul. T. Kościuszki 40,
• narożna kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 2, ul. T. Kościuszki 38,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 3,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 4,
• biurowiec przy ul. Powstańców 5, wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu modernizmu i funkcjonalizmu,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 6,
• zespół kamienic mieszkalnych przy ul. Powstańców 7 oraz 9, które powstały w latach trzydziestych XX wieku i charakteryzują się stylem funkcjonalistycznym,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 8,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 10,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 12, usytuowana w narożniku z ul. T. Konckiego,
• gmach Wojewódzkiego Biura Funduszu Pracy przy ul. Plebiscytowa 36, 38, oraz ul. Powstańców 17, który został zaprojektowany przez Zbigniewa Rzepeckiego w stylu funkcjonalizmu i zbudowany w 1936 roku,
• narożna kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 21 oraz ul. H. Sienkiewicza 45,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 22,
• zabytkowa willa, znana jako „korfantówka” przy ul. Powstańców 23, która znajduje się w rejestrze zabytków (nr rej.: A/1565/94 z 30 grudnia 1994). Budynek powstał w latach 1908–1909, zaprojektowany przez Paula Franziocha jako dom własny; w latach 1923-1939 był to dom Wojciecha Korfantego, a obecnie, w 2023 roku, siedziba Przedszkola Miejskiego nr 33,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 24,
• willa w ogrodzie przy ul. Powstańców 25,
• narożna kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 26, w której na przełomie lat 30. XX wieku mieszkał płk Wacław Szalewicz,
• budynek w ogrodzie przy ul. Powstańców 27,
• kamienica mieszkalna przy ul. Powstańców 28,
• willa (biura) z ogrodem przy ul. Powstańców 29, róg z ul. J. Lompy, wybudowana na początku XX wieku w stylu modernizmu, obecnie w 2023 roku funkcjonuje jako delegatura NIK,
• willa w ogrodzie przy ul. Powstańców 29a,
• budynek dawnej K. P. Dyrekcji Górniczej przy ul. Powstańców 30, wzniesiony w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku w stylu modernizmu. Po II wojnie światowej funkcjonowało tam Ministerstwo Górnictwa i Energetyki, a od 2015 roku jest to siedziba Polskiej Grupy Górniczej,
• historyczny budynek dawnego Związku Kopalń Górnośląskich Robur, obecnie specjalistyczne przychodnie zdrowia, znajdujący się przy ul. Powstańców 31, róg z ul. J. Lompy i ul. Rybnicką, zbudowany na początku lat 20. XX wieku w stylu modernizmu,
• biurowiec przy ul. Powstańców 34, wybudowany w 1915 roku, charakteryzujący się stylem późnego modernizmu z elementami neobaroku i neoklasycyzmu; wówczas mieściła się w nim siedziba zakładów Siemens-Schuckertwerke,
• dom mieszkalny przy ul. Powstańców 35, 37, ul. Francuska 49, 51,
• zabytkowy zespół cmentarny pomiędzy ulicami Powstańców, Konstantego Damrota i Francuską, który tworzą cmentarz ewangelicki z 1882 roku oraz cmentarz rzymskokatolicki z 1860 roku. Zespół ten został wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1516/93 z 26 lutego 1993).

W latach 1997–1999 przy ul. Powstańców 43 wzniesiono siedzibę Banku Rozwoju Eksportu, której autorami byli architekci Z. Stanik, J. Czarnecki, P. Pawłowski, J. Lelątko oraz współautor projektu A. Pietras. Konstrukcję zaplanował inżynier St. Lintner. Gmach ten charakteryzuje się powierzchnią netto wynoszącą 7440 m² oraz kubaturą 34600 m³. Na fasadzie budynku pod numerem 31 znajduje się tablica upamiętniająca torturowanych i zamordowanych Polaków. W latach 1939–1945 w tym miejscu znajdowała się siedziba Gestapo, a w latach 1945–1954 Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego.

Na ulicy Powstańców swoje siedziby mają m.in.: „Biuro Współpracy Dolnego Renu i Województwa Śląskiego”, banki, przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, Centrala Zaopatrzenia Górnictwa, Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A., Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., Hutnicze Przedsiębiorstwo Remontowe S.A., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, kancelarie prawnicze, Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Rybackiej, Polska Grupa Górnicza S.A (centrala), a także delegatury Ministerstwa Skarbu Państwa oraz Najwyższej Izby Kontroli. Współczesne obiekty to także Centrum Infrastruktury Poczty Polskiej i „Polskie Liny” Sp. z o.o., a także Miejskie Przedszkole Publiczne nr 33, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska oraz wiele innych instytucji związanych z administracją i usługami publicznymi.

Na odcinku pomiędzy ulicami J. Lompy a Graniczną, ulicą Powstańców kursują autobusy, co zapewnia wygodny dostęp do komunikacji miejskiej, organizowanej przez Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM).

---

Oceń: Ulica Powstańców w Katowicach

---