Ulica Piotrowicka w Katowicach, znana również jako Petrowitzer Straße / Teil Rubergstraße, to istotna arteria komunikacyjna zlokalizowana w dzielnicy Ligota-Panewniki, która stanowi jedno z kluczowych miejsc w tej części miasta.
Jej nazwa wywodzi się od lokalizacji Piotrowic, co sprawia, że ulica ta ma swoje korzenie w historycznym kontekście regionu. Piotrowice są integralną częścią Katowic, a ich obecność znacząco wpływa na charakter dzielnicy.
Co ciekawe, ulica Piotrowicka ma południkowy przebieg, łącząc różne części Ligoty, co czyni ją ważnym szlakiem komunikacyjnym zarówno dla mieszkańców, jak i dla odwiedzających miasto.
Warto również zwrócić uwagę na otaczające ją ulice oraz ich znaczenie dla komunikacji w miejskim kontekście Ligoty oraz obszarów z nią sąsiadujących, takich jak Ligota-Panewniki.
Historia
Ulica Piotrowicka w Katowicach ma bogatą historię, sięgającą przynajmniej XIX wieku. Już w 1827 roku znalazła się na mapach Pruskiego Sztabu Generalnego. Do roku 1922 funkcjonowała pod nazwą Petrowitzer Straße, a w czasie drugiej wojny światowej była znana jako Teil Rubergstraße w północnej części i ponownie Petrowitzer Straße w jej południowej części.
Na początku XX wieku, przed wybuchem I wojny światowej, w okolicach ulicy rozpoczęła swoją działalność fabryka farb, która specjalizowała się w produkcji kwasu solnego, działająca aż do lat sześćdziesiątych XX wieku.
Na rogu dzisiejszej ul. Piotrowickiej i ul. Książęcej, dziś pod adresem Piotrowicka 83, wzniesiono ratusz gminny, który pełnił swoje funkcje do 1924 roku, a następnie został przekształcony w siedzibę komisariatu policji.
Dnia 4 września 1939 roku, w trakcie II wojny światowej, polscy saperzy dokonali destrukcji mostu nad Kłodnicą, znajdującym się przy ul. Piotrowickiej, co miało na celu ograniczenie ruchu wojsk nieprzyjacielskich.
W latach pięćdziesiątych na obszarze ulicy Piotrowickiej oraz sąsiadujących ulic Zielonogórskiej i Kołobrzeskiej zrealizowano projekt osiedla mieszkaniowego. Odcinek drogi między ulicą Panewnicką a ulicą Kredytową do roku 1960 nosił imię Teofila Bromboszcza, biskupa katowickiego, który urodził się w Ligocie.
Rejon, w którym znajdują się ulice Piotrowicka i Panewnicka, to niegdyś dynamiczne skrzyżowanie, wokół którego skupiały się lokalne usługi. Z kolei, 26 kwietnia 2010 roku, uchwałą Rady Miasta Katowic, plac usytuowany na przecięciu ul. Piotrowickiej i ulicy Panewnickiej otrzymał nazwę skwer Bolesława Szabelskiego.
Infrastruktura
Ulica Piotrowicka w Katowicach pełni istotną rolę w infrastrukturze miasta. Jest to droga klasy zbiorczej, co oznacza, że jej funkcjonalność obejmuje zarówno ruch lokalny, jak i tranzytowy. Pod powierzchnią ulicy zlokalizowana jest sieć wodociągowa o średnicy 150 mm, a także kanał zbiorczy o średnicy 800 mm, który jest odpowiedzialny za odprowadzanie ścieków. Na całej długości tej ulicy kursują autobusy obsługiwane na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM), co stanowi istotny element komunikacji miejskiej.
Z przeprowadzonych badań przez Urząd Miasta Katowice w 2007 roku wynika, że na osiedlu położonym pomiędzy ulicami Zielonogórską, Panewnicką oraz Piotrowicką, udział strefy zabudowanej w całkowitej powierzchni terenu wynosi 20%. Wskaźnik intensywności zabudowy (netto) kształtuje się na poziomie 0,80 WIZ, a średnia ważona liczby kondygnacji osiąga wartość 4. Natomiast na obszarze ograniczonym ulicami Piotrowicką, Wileńską, Śląską i Poleską, udział zabudowy w powierzchni terenu jest wyższy i wynosi już 27%. W tym przypadku wskaźnik intensywności zabudowy (netto) to 0,55 WIZ, a średnia ważona liczby kondygnacji wynosi 2,04.
Obiekty i instytucje
Na ulicy Piotrowickiej w Katowicach znajdują się liczne obiekty o znaczeniu historycznym, które są cennym elementem lokalnego dziedzictwa kulturowego. Wśród nich wyróżnia się szereg obiektów architektonicznych z różnych epok.
Zacznijmy od willi usytuowanej w ogrodzie przy ul. Piotrowickiej 17, która została zbudowana w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu. Niedaleko niej znajdują się domy mieszkalne wielorodzinne przy ul. Piotrowickiej 19, powstałe w latach czterdziestych XX wieku.
Warto zwrócić uwagę na fragment socrealistycznej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, który obejmuje numery ul. Piotrowickiej 22-50; te budynki z lat pięćdziesiątych XX wieku zostały objęte ochroną konserwatorską, co zapewnia ich zachowanie w odpowiednim stanie. Do szczególnie niepokalanego należy ich skala, forma historyczna, geometria dachów oraz cechy architektoniczne.
Nieopodal, przy ul. Piotrowickiej 37, znajduje się dom mieszkalny reprezentujący styl socrealistyczny, również objęty ochroną konserwatorską z podobnymi wymaganiami dotyczącymi detali architektonicznych. Warto zaznaczyć, że każdy z tych budynków ma swoje unikalne cechy, takie jak kształt i rozmieszczenie otworów okiennych i drzwiowych.
Wśród zabytków z tego rejonu znalazła się także kamienica w ogrodzie pod adresem ul. Piotrowicka 58/60, która powstała w dwudziestoleciu międzywojennym, a jej cechy stylowe oraz historyczna kolorystyka niezmiennie przyciągają uwagę miłośników architektury. Kolejnym interesującym obiektem jest modernistyczna willa przy ul. Piotrowickiej 61 i dom mieszkalny przy ul. Piotrowickiej 63, obie te budowle również są objęte ochroną konserwatorską.
Na ulicy znajdują się także inne zróżnicowane budynki, w tym mieszkaniowa zabudowa wielorodzinna z lat pięćdziesiątych XX wieku przy adresach ul. Piotrowicka 62, 64, 66 oraz kamienica mieszkaniowa z ul. Piotrowicka 73, datowana na przełom XIX i XX wieku, która wyróżnia się swoim kamiennym detalem.
Ważnym elementem tej okolicy jest również budynek dawnego ratusza z ul. Piotrowickiej 83, wzniesiony w pierwszej ćwierci XX wieku, z charakterystycznym mansardowym dachem i podcieniami. W okolicy znajdują się także inne budynki, w tym kamienice mieszkalne oraz dawne zajazdy, które wzbogacają historyczny krajobraz tej ważnej ulicy.
Na ulicy Piotrowickiej zlokalizowane są nie tylko zabytki, lecz również różnorodne przedsiębiorstwa, biura rachunkowe, oraz niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, co czyni ją miejscem o dużym znaczeniu nie tylko historycznym, ale i współczesnym. Zespół budynków Energomontażu-Południe pod numerem 89 niestety nie jest objęty ochroną z powodu utraty cech zabytkowych.
Przypisy
- Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
- UCHWAŁA NR L/1018/17 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 14.12.2017 r. w sprawie nadania ulicy położonej na terenie miasta Katowice nazwy "Biskupa Tadeusza Szurmana". bip.katowice.eu [dostęp 30.12.2017 r.]
- Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008.
- Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008, s. 26, 27.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 145, 146, 150.
- Mapa Ligoty z czasów II wojny światowej www.ligota.info [dostęp 18.07.2011 r.]
- Lech Szaraniec o historii katowickiej Ligoty. Cz. 1 www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 18.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr LVII/1173/10 Rady Miasta Katowice z dnia 26.04.2010 r. w sprawie nadania nazwy placowi położonemu na terenie miasta Katowice "Skwer Bolesława Szabelskiego". www.bip.um.katowice.pl [dostęp 18.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. www.bip.um.katowice.pl [dostęp 18.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obszarze fragmentu terenu górniczego Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. KWK "Wujek". www.bip.katowice.eu [dostęp 18.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Szczegółowe działania jednostek organizacyjnych miasta Katowice oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. www.bip.um.katowice.pl [dostęp 18.07.2011 r.]
- Spis firm na ulicy Piotrowicka w mieście Katowice. www.katalog.pf.pl [dostęp 18.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: UCHWAŁA NR X/152/11 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 30.05.2011 r. w sprawie uchwalenia: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru położonego w rejonie ulicy Kijowskiej, Książęcej i Ligockiej w Katowicach. www.bip.katowice.eu [dostęp 18.07.2011 r.]
- a b Straßenverzeichnis aller Straßen von Kattowitz. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 18.07.2011 r.]
- a b Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1. www.bip.um.katowice.pl [dostęp 18.07.2011 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Powstańców w Katowicach | Ulica Pszczyńska w Katowicach | Ulica Radosna w Katowicach | Ulica Słoneczna w Katowicach | Ulica Sokolska w Katowicach | Ulica Szarych Szeregów w Katowicach | Ulica Stanisława Staszica w Katowicach | Ulica Stanisława Kobylińskiego w Katowicach | Ulica Stefana Grota-Roweckiego w Katowicach | Ulica Stanisława Moniuszki w Katowicach | Ulica Piotra Ściegiennego w Katowicach | Ulica Panewnicka w Katowicach | Ulica Opolska w Katowicach | Ulica Murckowska w Katowicach | Ulica Morawa w Katowicach | Ulica Misjonarzy Oblatów MN w Katowicach | Ulica Mikołowska w Katowicach | Ulica Młyńska w Katowicach | Ulica Michała Drzymały w Katowicach | Ulica Łabędzia w KatowicachOceń: Ulica Piotrowicka w Katowicach