Ulica Pszczyńska w Katowicach

---

Przebieg

Ulica Pszczyńska, znana z ważnego znaczenia komunikacyjnego, rozpoczyna swój bieg na węźle Murckowska, gdzie łączy się z autostradą A4, a także z aleją Górnośląską oraz ulicą Murckowską. Znajduje się to w pobliżu szybu V kopalni „Staszic”, niosąc trasy przez dzielnicę Osiedle Paderewskiego-Muchowiec.

Kontynuując swoją drogę, ulica kieruje się na południe, a po przekroczeniu czterech linii kolejowych, w tym nr 401, 657 i 171, łączy się z ulicami: 73 Pułku Piechoty, Karolinki oraz Kolistą. Dalej, ulica Pszczyńska przebiega w pobliżu zurbanizowanej części Giszowca znajdującej się po stronie wschodniej. Po stronie zachodniej zlokalizowany jest ośrodek rekreacyjny Barbara-Janina oraz historyczna willa dyrektora kopalni „Giesche”.

Na skrzyżowaniu z ulicą Górniczego Stanu znajdziemy jednopoziomowe skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną. Po jego minięciu, kierunek drogi zmienia się na południowo-zachodni, co znajduje swoje odzwierciedlenie w dalszym przebiegu tej trasy.

Ulica kończy swój bieg na granicy Giszowca i Murcek, przy rozwidleniu ulicy Bielskiej. Warto dodać, że dalej kontynuuje swój przebieg jako droga krajowa nr 86, przekształcając się w ulicę Bielską.

Opis

Ulica Pszczyńska to istotny element komunikacyjny, który rozciąga się pomiędzy dwiema dzielnicami Katowic: Osiedlem Paderewskiego-Muchowiec na północy oraz Giszowcem na południu. Granica tych dzielnic została wytyczona wzdłuż torów kolejowych, w pobliżu ulicy 73 Pułku Piechoty. Ulica stanowi fragment drogi krajowej nr 86, charakteryzującej się dwoma pasami ruchu w każdą stronę. Zapewnia to sprawną komunikację jako droga główna ruchu przyspieszonego, nad którą pieczę sprawuje Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Katowicach.

W rejestrze TERYT, ulica Pszczyńska zidentyfikowana jest pod numerem 18045, a przypisane kody pocztowe dla obiektów wzdłuż niej to 40-478 (numery 11 do końca) oraz 40-479 (numery 1-10). Przed przeprowadzeniem modernizacji węzła z ulicą 73 Pułku Piechoty, ulicą Pszczyńską przejeżdżało średnio 58,5 tys. pojazdów dziennie. Stanowi ona jedną z kluczowych arterii komunikacyjnych Katowic, co czyni ją również źródłem znacznego hałasu. Aby zminimalizować jego skutki, w obszarze mieszkalnym Giszowca wprowadzono ciąg ekranów akustycznych.

Wzdłuż ulicy Pszczyńskiej kursują autobusy miejskie, które są obsługiwane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego. Na całym odcinku znajdują się trzy przystanki z wyjątkowymi stanowiskami w obie strony: Kolonia Zuzanna [nż], Giszowiec Osiedle oraz Giszowiec Górniczego Stanu. Na podstawie danych z połowy listopada 2020 roku, z tych przystanków odjeżdżają linie: 1, 4, 14, 672, 672N, 673, 695. Te połączenia łączą mieszkańców z większością dzielnic Katowic oraz z pobliskimi miastami, takimi jak Mikołów, Mysłowice, Siemianowice Śląskie czy Tychy.

Wzdłuż drogi znajdują się różnorodne atrakcyjne miejsca, takie jak Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy Barbara-Janina oraz hala widowiskowa (ul. Pszczyńska 6), a także wiele przedsiębiorstw handlowo-usługowych. Przy tej ulicy, obok hali sportowej, rośnie buk zwyczajny, który został wpisany do rejestru jako pomnik przyrody (numer rejestru: 000589).

Oprócz nowoczesnych budowli, ulica Pszczyńska może poszczycić się także historycznymi obiektami, w tym:

• willa dyrektora kopalni „Giesche” – znana jako willa Uthemanna lub willa Brachta (ul. Pszczyńska 10); została zbudowana w latach 1907–1910 według projektu Emila i Georga Zillmannów, reprezentując styl modernizmu; obiekt został wpisany do rejestru zabytków 29 marca 1996 roku (nr rej.: A/660/2020);
• wieża ciśnień w Giszowcu, zbudowana w 1908 roku, która charakteryzuje się stylizacją historyczną z elementami neomanieryzmu; wpisana do rejestru zabytków 29 października 1990 roku (nr rej.: A/1417/90).

W rejonie Giszowca, wzdłuż ulicy Pszczyńskiej, biegną fragmenty trzech popularnych szlaków turystycznych:

• Szlak Dwudziestopięciolecia PTTK Giszowiec – Starganiec,
• Szlak Hołdunowski Giszowiec – Ławki – Jeleń,
• Szlak im. Mariana Kantora-Mirskiego Giszowiec – Mysłowice.

Historia

Do 2017 roku

Obecna ulica Pszczyńska, która łączy Zawodzie oraz Murcki, ma swoje początki sięgające 1863 roku. Wówczas trasa ta prowadziła dużo dalej na południe, aż do Pszczyny. W sąsiedztwie tej drogi znajdowały się dwie nieistniejące już kopalnie węgla kamiennego: „Susanna” oraz „Jacob”. Na wysokości współczesnego Giszowca ulica krzyżowała się ze starą trasą, która łączyła Mikołów z Mysłowicami.

W latach 60. XIX wieku, na obszarze gminy Janów, powstała kolonia robotnicza Zuzanna, przeznaczona dla pracowników kopalni „Susanne”. Wszelkie obiekty związane z tą kolonią zostały zburzone w drugiej połowie XX wieku, co było konsekwencją modernizacji węzła oraz trasy FSM (aktualnie znana jako węzeł Murckowska).

W latach 1907–1910 na obecnym terenie ulicy Pszczyńskiej zrealizowano osiedle patronackie Giszowiec, zainicjowane przez Antoniego Uthemanna, dyrektora spółki Georg von Giesches Erben. Architektoniczną wizją osiedla zajęli się Georg i Emil Zillmannowie. Ulica Pszczyńska stała się granicą nowego osiedla od strony zachodniej, a w północno-zachodnim jego rogu ulokowano komorę celną. W okresie Rzeszy Niemieckiej, do 1922 roku, ulica nosiła miano Kattowitzer Chaussee, a w latach międzywojennych przekształcono ją na ulicę Katowicką.

Podczas niemieckiej okupacji Polski w latach 1939–1945 ulica była znana jako Kattowitzerstraße, a jej północna część zmieniła nazwę na Lettow Vorbeckstraße. W tym czasie w willi dyrektora kopalni Giesche przebywał Fritz Bracht, gauleiter i nadprezydent Górnego Śląska. Po zakończeniu II wojny światowej ulica została przemianowana na Tyską, a 21 listopada 1962 roku nadano jej obecną nazwę.

W latach 60. ubiegłego wieku, w rezultacie budowy w Giszowcu kopalni Staszic, podjęto decyzję o wyburzeniu unikalnego osiedla, które miało zostać zastąpione nowym kompleksem wielorodzinnym. Na przełomie lat 60. oraz 70. XX wieku rozpoczęto usuwanie zabudowy Giszowca, a w obliczu zagrożenia dla całego osiedla zorganizowano akcje mające na celu jego uratowanie. Ostatecznie przetrwała tylko jedna trzecia zabytkowych budynków. Niestety, pozostałe zabudowania przy ulicy Pszczyńskiej zostały zlikwidowane, z wyjątkiem wilii oraz wieży wodnej.

W latach 1973-1980 zrealizowano węzeł drogowy łączący ulicę Kolistą oraz 73 Pułku Piechoty. W latach 2008-2009 miała miejsce przebudowa węzła Murckowska, której koszt oszacowano na około 231 mln złotych. W wyniku tych prac węzeł został przystosowany do obsługi około 100 tys. pojazdów dziennie.

Przebudowa węzła Giszowiec

W 2017 roku rozpoczęto działania związane z przebudową węzła dróg krajowych nr 81 oraz 86 w Giszowcu, a także modernizacją skrzyżowania drogi krajowej nr 81 z ulicą T. Kościuszki i ulicą Armii Krajowej. Celem tych prac jest poprawa płynności ruchu w newralgicznych miejscach Katowic. W ramach przebudowy planowane jest oddzielić ruch lokalny od tranzytowego. To przedsięwzięcie to największa inwestycja od budowy tunelu pod rondem gen. J. Ziętka w 2006 roku.

W wyniku modernizacji przewiduje się, że powstanie 2,5 km nowych dróg na ulicy Pszczyńskiej oraz 1,1 km wzdłuż ulicy 73 Pułku Piechoty. Szczególnie istotne będzie węzeł drogowy w układzie trąbkowym, który będzie zawierał łukowe zjazdy oraz wjazdy, a także bezkolizyjne skrzyżowania. Cały węzeł będzie składać się z czterech głównych odnóg w kierunku Tychów, Warszawy, Skoczowa oraz do ulicy Karolinki w Giszowcu.

Ulica Pszczyńska ma być ostatecznie drogą z dwoma pasami ruchu w obydwu kierunkach, w rejonie węzła przewidziano dodatkowe pasy zbierające i rozprowadzające ruch. Planuje się także przebudowę istniejących przejść podziemnych oraz budowę nowej ścieżki rowerowej, która połączy ulicę Mysłowicką z ulicą Górniczego Stanu. Dodatkowo, zmodernizowane będą obiekty inżynierskie, przejścia dla pieszych oraz inne elementy infrastruktury, takie jak przejazd kolejowy, przepust nad Boliną, ogrodzenia, ekrany akustyczne oraz kanały technologiczne, a także monitoring.

Postępowanie dotyczące zamówienia publicznego w kontekście przebudowy węzła drogowego pojawiło się 8 czerwca 2017 roku. W dniu 18 sierpnia tego samego roku otwarto oferty, w których brało udział osiem firm. 5 grudnia 2017 roku Urząd Miasta Katowice wybrał najbardziej korzystną ofertę, która wynosiła około 233,1 mln złotych brutto, przedstawioną przez konsorcjum firm Banimex oraz AZI-Bud. Wybór ten został jednak zaskarżony do Krajowej Izby Odwoławczej przez jednego z innych oferentów, co doprowadziło do ponownej oceny ofert oraz wyłonienia wykonawcy. Po drugiej analizie, zlecenie przekazano polsko-hiszpańskiemu konsorcjum NDI oraz Balzola za sumę 247,4 mln zł.

Ogłoszenie nowego wykonawcy miało miejsce 23 lutego 2018 roku, a umowa na realizację zadania podpisana została 30 kwietnia 2018 roku. Od tego momentu wykonawca miał 22 miesiące na zakończenie wszystkich prac.

W czerwcu 2018 roku rozpoczęły się prace przygotowawcze związane z przebudową węzła, w tym wycinka 640 większych drzew oraz modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej i linii energetycznych. Równocześnie prowadzono prace nad budową podpór pod trzy wiadukty. 26 kwietnia 2019 roku wprowadzono czasowe zwężenie ulicy Pszczyńskiej na wysokości ulicy Kolistej. W połowie maja 2019 roku zainaugurowano główne prace drogowe, a 27 maja 2019 roku miały miejsce istotne zmiany w organizacji ruchu — przejazd przy Giszowcu został zwężony do jednego pasa w obu kierunkach, a zjazd z autostrady A4 w kierunku ulicy Pszczyńskiej został zamknięty.

W związku z montażem belek nośnych na wiadukcie nad ulicą Kolistą, w okresie od 24 lutego do 1 marca 2020 roku zamknięto przejazd przez tę drogę. 27 czerwca 2020 roku doszło do zamknięcia wiaduktu na ulicy Pszczyńskiej z powodu osunięcia ziemi, spowodowanego intensywnymi opadami deszczu. Policja zorganizowała objazdy, a sztab kryzysowy został powołany do życia. Ruch tranzytowy był kierowany drogą ekspresową S1, a lokalny przez ulice: Szopienicką, Górniczego Dorobku i Gospodarczą. ZTM wprowadził zmiany w rozkładach jazdy autobusów. Zakładano, że zamknięcie trasy potrwa trzy miesiące. Jednak do połowy lipca 2020 roku zdecydowano o szybkim otwarciu zachodniej jezdni, tym samym ruchem w obu kierunkach. Nowy fragment drogi, liczący 900 metrów, został wybudowany na nasypie, wzdłuż którego powstał przejazd, który ma docelowo służyć jako ścieżka rowerowa i chodnik.

Prace wyburzeniowe uszkodzonego wiaduktu rozpoczęto w lipcu, a zastosowany system trzyzmianowy umożliwił przedterminowe przywrócenie ruchu 19 września 2020 roku, co nastąpiło dziesięć dni wcześniej niż planowano. Również w tym miesiącu oddano do użytku ruch na nowej jezdni ulicy 73 Pułku Piechoty.

31 marca 2021 roku wprowadzono nową organizację ruchu na części przebudowywanej jezdni, przekształcając ruch na nowy odcinek i pozostawiając po jednym pasie w każdym kierunku. Ostatecznie, 7 lipca 2022 roku, ostatni odcinek przebudowywanego węzła w Giszowcu został otwarty dla użytkowników, co oznacza końcowy etap tej dużej inwestycji.

---

Oceń: Ulica Pszczyńska w Katowicach

---