Ulica Katowicka w Katowicach, która nosiła wcześniej różne nazwy, takie jak Hohenlohehüterstraße do roku 1922, Kalidestraße w okresie 1939−1945 oraz Róży Luksemburg w latach 1945−1990, jest jednym z kluczowych szlaków komunikacyjnych w mieście. Stanowi ważne połączenie między dwiema dzielnicami, Bogucice oraz Koszutka.
Ulica ta nie tylko spełnia funkcje transportowe, ale także odgrywa istotną rolę w życiu społecznym i gospodarczym Katowic. Jej historia oraz zmiany nazw są odzwierciedleniem dynamicznych przemian urbanistycznych oraz społecznych, które miały miejsce w regionie na przestrzeni ubiegłych dekad.
Przebieg
Ulica Katowicka swoją trasę rozpoczyna od skrzyżowania z ulicą Leopolda, ulicą ks. Leopolda Markiefki oraz ul. Ludwika, tuż obok bazyliki św. Szczepana. Następnie, ulica przecina teren niedaleko placu Wincentego Wajdy, znanego wcześniej jako plac Stefana do roku 1939.
W dalszym przebiegu, krzyżuje się z ul. Bończyka, ul. Wiązową oraz ul. Górną. Po przejściu przez skrzyżowanie z ul. Ordona, kontynuuje swój bieg obok Zakładu Targowisk Miejskich oraz placu Gwarków. Ostateczne zakończenie ulicy ma miejsce przy skrzyżowaniu z aleją Wojciecha Korfantego oraz ulicą Misjonarzy Oblatów MN.
Opis
Ulica Katowicka ma swoją historię, sięgającą czasów, gdy Bogucice były jeszcze oddzielnym miejscem, a droga prowadziła do Katowic. Przed rokiem 1922 nosiła ona różne nazwy, takie jak Hohenlohehütterstraße w części koszuckiej oraz Kattowitzerstraße w części bogucickiej. W okresie od 1922 do 1939, części bogucickiej nadano nazwę ul. Katowicka, która rozciągała się od ul. L. Markiefki do ulicy Górnej. Natomiast od ul. Górnej w kierunku Zamkowej, obecnie znanej jako al. Wojciecha Korfantego, na terenie koszuckim była to ul. Wełnowska. W latach 1939-1945 ulica ta nosiła nazwę Kalidestraße, a po wojnie, od 1945 do 1990, funkcjonowała jako Róży Luksemburg.
W drugiej połowie XIX wieku rozpoczęto budowę obiektów wokół ulicy Katowickiej. Powstawały wtedy familoki, które miały od dwóch do czterech kondygnacji, przeznaczone dla pracowników pobliskiej kopalni „Ferdynand”. To w ich sąsiedztwie znajdował się jeden z szybów wydobywczych.
W latach trzydziestych XX wieku wzdłuż tej ulicy zrealizowano robotnicze osiedle mieszkaniowe. W 1936 roku wzniesiono bloki mieszkalne pod numerami 31, 33, 35, 37 oraz 39, które w sumie oferowały 117 mieszkań, a także kolejne bloki pod numerami 56, 58, i 60, dające dodatkowe 72 miejsca do zamieszkania. W okresie międzywojennym pod numerem 5 funkcjonowała restauracja prowadzona przez Jana Muca.
W lutym 2011 roku przy ulicy kręcono sceny do znanego filmu „Jesteś Bogiem”, który opowiada o zespole Paktofonika. Ulica Katowicka jest obecnie również ważnym węzłem komunikacyjnym, z autobusem kursującym na całej jej długości na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM).
Obiekty i instytucje
Ulica Katowicka w Katowicach obfituje w interesujące historyczne obiekty, które przyciągają uwagę wielu mieszkańców i turystów. Oto niektóre z nich:
- kamienice mieszkalne znajdujące się pod adresami ul. Katowicka 2, 9, 11, które zostały wzniesione na początku XX wieku, reprezentując styl historyzmu,
- kamienice mieszkalne (ul. Katowicka 3, 7), zbudowane pod koniec XIX wieku, również w stylu historyzmu,
- kamienica mieszkalna (ul. Katowicka 4), powstała na początku XX wieku, w stylu modernizmu,
- kamienica mieszkalna (ul. Katowicka 21), której budowę datuje się na przełom XIX i XX wieku, również w stylu historyzmu,
- dom i dawna kuźnia (ul. Katowicka 26), będąca częściowo zachowaną strukturą z końca XIX wieku, w stylu historyzmu,
- Wydział Nauk Społeczno-Pedagogicznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP w Warszawie znajduje się pod adresem ul. Katowicka 27,
- osiedle domów wielorodzinnych przy ul. Katowicka (numery 29, 31, 33, 35, 37, 39, 41, 43, 45 oraz ul. Ordona 1), zbudowane w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku, charakteryzujące się stylem funkcjonalizmu,
- dom mieszkalny (ul. Katowicka 34/36), wzniesiony w 1899 roku w stylu historyzmu,
- krzyż na cokole z 1893 roku,
- kolejne osiedle domów wielorodzinnych (ul. Katowicka 44, 46, 48, 50, 52 oraz ul. Brzozowa 3, 4), które powstało w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu,
- budynek IV Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Stanisława Maczka (ul. Katowicka 54), zrealizowany w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu,
- osiedle domów wielorodzinnych (ul. Katowicka 56, 58, 60, 62), również wybudowane w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu,
- historyczna hala (ul. Katowicka 61), która niestety utraciła swoje cechy zabytkowe w wyniku przeróbek,
- wysokościowiec mieszkalny „Górnik I” (ul. Katowicka 65), wznoszący się na 60 m.
Na ulicy Katowickiej siedzibę mają także różne instytucje, takie jak oddział KZGM, Policealna Szkoła Detektywów i Pracowników Ochrony oraz IV Liceum Ogólnokształcące im. gen. Stanisława Maczka (ul. Katowicka 54) oraz Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, z Wydziałem Nauk Społeczno-Pedagogicznych w Katowicach.
Przypisy
- Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 35.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 95.
- Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie (Wydział Nauk Społeczno-Pedagogicznych w Katowicach). katowice.wsptwp.eu. [dostęp 20.12.2012 r.]
- KZGM Oddział Eksploatacji Budynków. www.katalog.pf.pl. [dostęp 14.07.2011 r.]
- Wieżowce Katowic. www.wiezowce.katowice.pl. [dostęp 14.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. www.bip.um.katowice.pl [dostęp 14.07.2011 r.]
- a b c d e f g h i j k Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 14.07.2011 r.]
- W Katowicach kręcą film o Paktofonice. Dziś zamkną kilka ulic w Bogucicach. www.mmsilesia.pl. [dostęp 14.07.2011 r.]
- Jesteś Bogiem. Pierwsze sceny do filmu o Paktofonice kręcili w Bogucicach. www.katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 14.07.2011 r.]
- Przestawią przystanek i zamkną ulice dla aut. W Bogucicach będą kręcić film. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 14.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Lokalny Program rewitalizacji miasta Katowice na lata 2007-2013. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 14.07.2011 r.]
- Niemiecka mapa Katowic z 1939 www.mapywig.org [dostęp 14.07.2011 r.]
- Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 26 Sect. Kattowitz. www.mapywig.org. [dostęp 14.07.2011 r.]
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 66.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 62.
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 67.
- Katowice. W 138. rocznicę uzyskania praw miejskich, red. Antoni Barciak, Instytut Górnośląski, Urząd Miasta Katowice, Muzeum Historii Katowic, Katowice 2004.
- K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski, Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1980, s. 63.
- a b c Straßenverzeichnis aller Straßen von Kattowitz. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 14.07.2011 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Strzelców Bytomskich w Katowicach | Ulica Pawła Kołodzieja w Katowicach | Ulica Pawła Pośpiecha w Katowicach | Ulica Szopienicka w Katowicach | Ulica Kozielska w Katowicach | Ulica Mysłowicka w Katowicach | Ulica Telewizyjna w Katowicach | Ulica Rolna w Katowicach | Ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Katowicach | Ulica Wandy w Katowicach | Ulica Uniczowska w Katowicach | Ulica Obroki w Katowicach | Ulica Leopolda w Katowicach | Ulica Johna Baildona w Katowicach | Ulica Jerzego Dudy-Gracza w Katowicach | Ulica księdza Stanisława Wilczewskiego w Katowicach | Ulica Jana Kochanowskiego w Katowicach | Ulica 11 Listopada w Katowicach | Rynek w Katowicach | Plac Grunwaldzki w KatowicachOceń: Ulica Katowicka w Katowicach