Ulica Franciszkańska w Katowicach to ważny odcinek przebiegający przez część miasta, jaką jest Ligota-Panewniki. Rozpoczyna się w miejscu, gdzie łączy się zulicą Panewnicką, stanowiąc jednocześnie istotny element lokalnej infrastruktury komunikacyjnej.
Kontynuując swój bieg, ulica ta krzyżuje się z kilkoma notablemi traktami, w tym z ul. Grunwaldzką, ul. Stefana Żeromskiego oraz ul. Smolną. Następnie mijamy także ul. Piotrowicką, której odniesienie można znaleźć pod adresem ul. Piotrowicką. Ulica Franciszkańska prowadzi dalej, aż do ul. Zagroda, co czyni ją istotnym punktem w układzie ulic tego rejonu.
Kończy swoje biegnie w miejscu, gdzie przecina się z ul. Emerytalną, obok placu im. ojca Justyna Widucha. Nazwa tej ulicy ma swoje korzenie w historycznym dziedzictwie regionu, nawiązując do panewnickiegoKlasztoru Franciszkanów, który jest jednym z jego najważniejszych punktów kulturowych i wykonuje funkcję zarówno religijną, jak i historyczną.
Historia
W drugiej połowie XIX wieku, w bliskim sąsiedztwie, gdzie obecnie znajduje się stacja kolejowa Katowice Ligota, powstały liczne domy wypoczynkowe oraz sale teatralne przeznaczone do organizacji występów. W czasie międzywojennym, pod adresem 27, mieścił się urząd pocztowo-telekomunikacyjny Katowice 6, a pod numerem 25 urzędowała Apteka Świętej Jadwigi. Kiedy mówimy o dwudziestoleciu międzywojennym, to warto zaznaczyć, że ulica nosiła wówczas nazwę Franciszkańska, a w latach 1939–1945 została przemianowana na Zeisig Straße (ein Zeisig – to po niemiecku czyżyk).
Do 1991 roku, w Miejskim Domu Kultury, znajdującym się pod adresem Franciszkańska 33, funkcjonował Teatr GuGalander, który był ważnym punktem kulturalnym tej okolicy.
Obiekty zabytkowe
Ulica Franciszkańska w Katowicach jest miejscem, gdzie historia łączy się z architekturą. Na jej terenie zlokalizowane są ciekawe obiekty, które mają znaczenie kulturowe i historyczne.
Wśród tych zabytków wyróżnia się dawny budynek dworcowy znajdujący się pod adresem ul. Franciszkańska 1. Zbudowany na początku XX wieku, pełnił różne funkcje, w tym kasy biletowe, hotel oraz przechowalnię bagażu. W latach siedemdziesiątych XX wieku przeszedł gruntowną przebudowę.
Kolejnym interesującym obiektem jest kamienica mieszkalna usytuowana pod numerem 1a. Jej wzniesienie miało miejsce na przełomie lat 20. i 30. XX wieku w charakterystycznym stylu modernistycznym.
Warto także wspomnieć o kamienicy mieszkalnej, znanej jako dawny kompleks „Leśny Zamek” (ul. Franciszkańska 2), która została zbudowana na przełomie XIX i XX wieku. Oferuje również modernistyczną estetykę, a na przestrzeni lat została poddana niejednej przebudowie.
Na ul. Franciszkańskiej 2a znajduje się willa w ogrodzie, zbudowana w latach 30. XX wieku, reprezentująca styl funkcjonalizmu. Z kolei ul. Franciszkańska 4 prowadzi do innej modernistycznej willi, objętej ochroną konserwatorską, która również powstała w latach 30.
Nie zabrakło także obiektów przeznaczonych dla studentów — dwa akademiki mieszczą się pod adresami ul. Franciszkańska 8 i 10. Te budynki zostały wzniesione w latach pięćdziesiątych XX wieku i reprezentują styl socrealistyczny.
W tym samym stylu zbudowano także dwa bloki mieszkalne pod adresami ul. Franciszkańska 12–16 oraz 22–26. Obiekty te, wzniesione również w latach pięćdziesiątych, stanowią ważny element architektoniczny tej części miasta.
Nieopodal znajduje się dawny budynek stacyjny (ul. Franciszkańska 13a) oraz obiekt do obsługi pasażerów (ul. Franciszkańska 13), które zostały wybudowane w drugiej połowie XIX wieku i przebudowane na początku XX wieku.
Na ul. Franciszkańska 19 znajduję się kamienica mieszkalna, która odegrała istotną rolę w historii tego obszaru, wzniesiona na początku XX wieku. Znaczne zainteresowanie budzi również dawny pensjonat, który obecnie służy jako budynek biurowy (ul. Franciszkańska 25/27) i został wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu.
O szczególnym znaczeniu architektonicznym widnieje siedziba Miejskiego Domu Kultury „Ligota” w Katowicach (ul. Franciszkańska 33), która również zbudowana została na przełomie XIX i XX wieku, łącząc różne style, takie jak historyzm i secesja. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku obiekt przeszedł modernizację.
Ciekawym elementem są także inne kamienice mieszczące się w ogrodach, na przykład kamienica w ogrodzie (ul. Franciszkańska 45), która została zbudowana w latach trzydziestych XX wieku. Obiekt ten objęty jest ochroną konserwatorską, co oznacza, że zachowane muszą być jego skala i forma historyczna, detale architektoniczne oraz inne istotne elementy.
Na koniec warto wspomnieć o zabytkowych budynkach w ogrodach (ul. Franciszkańska 48, 49, 51, 53, 55, 63, 67) również podlegających ochronie konserwatorskiej. Ochronie podlegają nie tylko aspekty architektoniczne, ale także historyczny kontekst tych obiektów, które nadają charakter ulicy Franciszkańskiej w Katowicach.
Opis
Ulica Franciszkańska to publiczna droga lokalna o długości 732 metrów i powierzchni wynoszącej 3887 metrów kwadratowych. W jej obrębie znajdują się istotne elementy infrastrukturalne, w tym kanał zbiorczy, który służy do odprowadzania ścieków o średnicy 500/400 mm.
Na ulicy Franciszkańskiej znajdują się różnorodne instytucje i obiekty. Wśród nich warto wymienić:
- Kościół Wolnych Chrześcijan, który mieści się pod adresem ul. Franciszkańska 19,
- Miejski Dom Kultury „Ligota” zlokalizowany pod adresem ul. Franciszkańska 33,
- liczne przedsiębiorstwa handlowo-usługowe,
- niepubliczny zakład opieki zdrowotnej,
- redakcja czasopisma „Łaska i Pokój”,
- domy studenckie Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach przy ul. Franciszkańskiej 8 i 10,
- Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach – Filia nr 5 (Młodzieżowa),
- Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach – Filia nr 7.
Warto również zaznaczyć, że na ulicy tej kursują autobusy, które działają na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM).
Przypisy
- Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 47. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008, s. 16. ISBN 978-83-7593-014-6.
- Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008, s. 30. ISBN 978-83-7593-014-6.
- Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008. ISBN 978-83-7593-014-6. Brak numerów stron w książce
- Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obszarze fragmentu terenu górniczego Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. KWK „Wujek”. www.bip.katowice.eu. [dostęp 18.07.2011 r.]
- Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 18.07.2011 r.]
- Spis firm na ulicy Franciszkańska w mieście Katowice. www.katalog.pf.pl. [dostęp 18.07.2011 r.]
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 145. ISBN 83-905115-0-9.
- Historia. ligota.info. [dostęp 18.07.2011 r.]
- Lech Szaraniec o historii katowickiej Ligoty. Cz. 1 www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 18.07.2011 r.]
- Plan miasta Wielkich Katowic i okolic www.mapywig.org [dostęp 18.07.2011 r.]
- a b Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 18.07.2011 r.]
- a b c d e f g h i j k Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 18.07.2011 r.]
- Mapa Ligoty z czasów II wojny światowej www.ligota.info [dostęp 18.07.2011 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Gliwicka w Katowicach | Ulica Górniczego Stanu w Katowicach | Ulica Graniczna w Katowicach | Ulica Henryka Le Ronda w Katowicach | Ulica Henryka Sienkiewicza w Katowicach | Ulica Jana Nepomucena Stęślickiego w Katowicach | Ulica Karola Darwina w Katowicach | Ulica Kazimierza Przerwy-Tetmajera w Katowicach | Ulica Kosmiczna w Katowicach | Ulica księdza Leopolda Markiefki w Katowicach | Ulica Wandy w Katowicach | Ulica Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Katowicach | Ulica Rolna w Katowicach | Ulica Telewizyjna w Katowicach | Ulica Mysłowicka w Katowicach | Ulica Kozielska w Katowicach | Ulica Szopienicka w Katowicach | Ulica Pawła Pośpiecha w Katowicach | Ulica Pawła Kołodzieja w Katowicach | Ulica Strzelców Bytomskich w KatowicachOceń: Ulica Franciszkańska w Katowicach