Ulica Dyrekcyjna w Katowicach


Ulica Dyrekcyjna w Katowicach, znana wcześniej jako Direktionstraße (do 1922 roku), po wojnie przyjęła imię Ignacego Daszyńskiego, a w latach 1980–1990 nosiła nazwisko Wojciecha Korfantego. Jest to jedna z najlepiej rozpoznawalnych arterii w katowickiej dzielnicy Śródmieście, obok innych popularnych ulic takich jak ulica Staromiejska i ulica Stawowa.

Nazwa ulicy została nadana na cześć Dyrekcji Okręgu Kolei Królewskich, która miała swoją siedzibę w tym miejscu od 1895 roku. Warto zaznaczyć, że ulica ta odgrywa istotną rolę w historii oraz rozwoju Katowic, będąc świadkiem wielu kluczowych wydarzeń społecznych i kulturowych.

Przebieg

Ulica Dyrekcyjna zaczyna się w znakomitej lokalizacji, tuż obok Hotelu Monopol oraz starego dworca kolejowego. Na pierwszym odcinku ulica krzyżuje się z ulicą Dworcową, co tworzy ważny węzeł komunikacyjny.

Kolejnym istotnym punktem na trasie jest skrzyżowanie z ulicą Staromiejską, która również pełni funkcję deptaka, co sprzyja spacerom mieszkańców i turystów. Cały przebieg ul. Dyrekcyjnej kończy się przy skrzyżowaniu z ulicą Warszawską, znajdując się blisko Teatru Śląskiego.

Historia

Historia ulicy Dyrekcyjnej w Katowicach sięga czasów sprzed II wojny światowej. Do 1922 roku oraz w latach 1939-1945 nosiła ona nazwę Direktionstraße. W okresie międzywojennym ulica została przemianowana na Dyrekcyjną. Po wojnie, 11 października 1946 roku, otrzymała imię Ignacego Daszyńskiego, a od 1980 roku przyjęła nazwę Wojciecha Korfantego. W wyniku uchwały Rady Miasta Katowice z 8 października 1990 roku, powrócono do pierwotnej nazwy Dyrekcyjna.

W 1935 roku przy ulicy Dyrekcyjnej pod numerem 2 mieściła się drukarnia „Barbara”, która została zlikwidowana w 1942 roku. W okresie międzywojennym, pod numerem 1, swoje siedziby miały Wydziały Cywilne Sądu Okręgowego, z kolei pod numerem 4 swoją działalność prowadziła Szwajcer i Ska, oferująca różnorodne wyroby czekoladowe. Pod numerem 3 natomiast znajdowało się biuro sprzedaży Fabryki Chemicznej Erich A. Kollontay, a pod numerem 7 sklep Wedla, który cieszył się dużą popularnością wśród mieszkańców.

W sierpniu 1931 roku w „Miesięczniku Literackim” opublikowano reportaż zatytułowany „Z Górnego Śląska”, w którym można znaleźć opis tej ulicy:

Krótka i szeroka ulica − Dyrekcyjna, prowadząca od dworca na aleję Piłsudskiego, niby grobla dla wybranych, znaczonych klejnotem dolarowego szlachectwa. Ta grobla spręża się w jakiś most zwodzony, ujęty w złocone ramy kosztownych magazynów i wielkokawiarnianych jazzów, zalany jaskrawym światłem kinkietów, powolny setkom uprzywilejowanych, tratujących tę drogę, nawet środkiem jezdni, oporny dla fali pracy, omijającej − z dworca i na dworzec − szerokim łukiem bocznic promenadę. Śród nocy i chłodu widna, roztańczona i rozbawiona ulica−grobla pęcznieje użyciem i beztroską.

Niestety, we wrześniu 1931 roku miesięcznik, w którym ukazał się ten artykuł, został zamknięty przez władze.

Zabytki i instytucje

Ulica Dyrekcyjna w Katowicach to miejsce o bogatej historii i architekturze, która zachwyca odwiedzających. Wzdłuż tej urokliwej ulicy można znaleźć wiele historycznych obiektów, które przyciągają zarówno miłośników architektury, jak i turystów.

Do najważniejszych z nich zalicza się:

  • Kamienica mieszkalna (ul. Dyrekcyjna 1),
  • Zabytkowa kamienica (nr rej.: 1526/93 z 30 kwietnia 1993) w kompleksie Hotelu Monopol (ul. Dyrekcyjna 2), wzniesiona około 1900 roku. W okresie międzywojennym mieściła się tam kolektura W. Kaftal i Ska,
  • Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Dyrekcyjna 3), zaprojektowana przez Ignatza Grünfelda w 1905 roku w stylu secesyjnym, z charakterystycznym planem w kształcie litery „U”. Budynek współtworzy czworobok zabudowy, z dachem dwuspadowym i ozdobnym szczytem, a w międzywojniu znajdowała się tam restauracja Urbach, która później zmieniła nazwę na Rachela,
  • Kamienica mieszkalna (ul. Dyrekcyjna 4),
  • Narożna kamienica mieszkalna (ul. Dyrekcyjna 6, ul. Staromiejska 9),
  • Kamienica mieszkalno-usługowo-biurowa (ul. Dyrekcyjna 9), także wzniesiona według projektu Ignatza Grünfelda. W budynku funkcjonował Kattowitzer Bank verein Gesellschaft przed 1913 rokiem, a w latach 1925-1926 bank francusko-polski oraz konsulat Francji,
  • Zabytkowa kamienica mieszkalna (ul. Dyrekcyjna 10), zarejestrowana (nr rej.: A/1566/94 z 30 grudnia 1994; obecnie A/1250/23), wzniesiona w 1906 roku w stylu modernizmu, zaprojektowana przez Ignatza Grünfelda. Budynek wyróżniał się nieregularnym prostokątnym planem, a w latach 1935-1939 był nadbudowywany, wciąż pełniąc różnorodne funkcje, w tym siedzibę „Katowickiego Handlu Żelaza” i sklep z konfekcją męską,
  • Budynek Hotelu Monopol mieszczący się przy ul. Dworcowej 5, przylegający do ul. Dyrekcyjnej (w miejscu tym znajdowała się pierwsza willa przy tej ulicy – willa Abrahama Ariana),
  • Budynek dawnej administracji kolei (ul. Dworcowa 3, róg z ul. Dyrekcyjną), wzniesiony w końcu XIX wieku w stylu późnego klasycyzmu, poddany przebudowie w 1894 roku.

Na ulicy Dyrekcyjnej swoją siedzibę ma również Galeria Architektury SARP, co sprawia, że to miejsce staje się nie tylko atrakcją turystyczną, ale również swoistym centrum kulturalnym Katowic.

Przypisy

  1. Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27.11.2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 02.12.2023 r.]
  2. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 21.08.2011 r.]
  3. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 51. ISBN 978-83-7729-021-7.
  4. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 69. ISBN 978-83-7729-021-7.
  5. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 84. ISBN 978-83-7729-021-7.
  6. Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 383. ISBN 83-85831-35-5.
  7. Barbara Klajmon: Katowicka kamienica mieszczańska 1840−1918, wyd. I, Katowice 1997.
  8. a b c d e f Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 75. ISBN 83-913341-0-4.
  9. a b c d e f Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 74. ISBN 83-913341-0-4.
  10. Wojciech Janota: Katowice w literaturze polskiej. Katowice: Biblioteka Śląska, Śląskie Towarzystwo Miłośników Książki i Grafiki, 2008, s. 15. ISBN 978-83-923385-2-9.
  11. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 21.08.2011 r.] (pol.)
  12. Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 21.08.2011 r.] (pol.)
  13. Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 21.08.2011 r.]
  14. Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 21.08.2011 r.] (pol.)
  15. J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.

Oceń: Ulica Dyrekcyjna w Katowicach

Średnia ocena:4.87 Liczba ocen:20