Ulica Andrzeja Mielęckiego w Katowicach


Ulica Andrzeja Mielęckiego, zlokalizowana w Śródmieściu Katowic, to jedna z kluczowych arterii miasta. Dotychczas znana była również pod nazwą Sedanstraße, używaną do 1922 roku oraz w okresie od 1939 do 1945 roku.

Ulica ta zaczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Warszawską, co stanowi istotny punkt komunikacyjny dla mieszkańców oraz odwiedzających miasto. W dalszym przebiegu krzyżuje się z ulicą Staromiejską, co dodaje temu miejscu jeszcze większego znaczenia w kontekście lokalnej infrastruktury.

Na końcu swoją trasę uliczna Mielęckiego zamyka na skrzyżowaniu z ulicą Dworcową, ulicą Mariacką oraz ulicą Mariacką Tylną. Miejsce to wyróżnia się nie tylko charakterystyczną architekturą, lecz także złożonością komunikacyjną, co czyni je ważnym punktem dla wszystkich, którzy poruszają się po Katowicach.

Historia

Według pomiarów krajowych wykonanych przez królestwo pruskie w 1881 roku, które zostały opublikowane w 1883 roku, skrzyżowanie Friedrichstraße (dzisiaj znanej jako ulica Warszawska) oraz Sedanstraße (obecnie ulica Andrzeja Mielęckiego) znajduje się 264,2 metra nad poziomem morza.

Warto zauważyć, że na ścianie budynku przy ul. Warszawskiej pod numerem 6 umieszczono tablicę pamiątkową. Została ona ufundowana w 1962 roku przez mieszkańców Katowic, aby uczcić pamięć doktora Andrzeja Mielęckiego, zamordowanego przez niemieckie bojówki 17 sierpnia 1920 roku. W 1922 roku Sedanstraße przemianowano na ulicę Andrzeja Mielęckiego na jego cześć.

Interesujący jest także fakt, że przy ulicy Andrzeja Mielęckiego 1, od 4 grudnia 1927 roku, swoje nadawanie rozpoczęło Polskie Radio Katowice. Rozgłośnia zaczęła nadawanie o godzinie 13:15, powołana przez Sejm Śląski. W dniu 20 sierpnia 1937 roku, biuro przeniesiono do gmachu przy ul. Juliusza Ligonia 29, gdzie funkcjonuje do dzisiaj.

W okresie międzywojennym, pod numerem 12, istniał Międzynarodowy Bank Handlowy S.A., którego budynek zaprojektował Karol Schayer. Na ulicy Andrzeja Mielęckiego pod numerem 8 mieściły się różne przedsięwzięcia, takie jak skład win i likierów A. Bodendorfa, zakład zegarmistrzowski Stanisława Beszczyńskiego, pokój śniadankowy oraz mleczarnia Richarda Ritschewalda. Także biuro Robotniczego Towarzystwa „Siła” oraz skład konsygnacyjny Fryderyka Löw były zlokalizowane w tej okolicy.

Pod numerem 6 znajdował się zakład krawiecki P. Malinowskiego, a pod numerem 10 funkcjonowało kino Palast Teatr (własność spółki Tichauer & Kochmann, która posiadała także kino Rialto). Dodatkowo, pod numerem 5 znajdowała się kawiarnia/cukiernia Tomasza Sarnowskiego.

Niestety, w 1999 roku doszło do zawalenia się kamienicy przy ul. A. Mielęckiego 2, usytuowanej na rogu z ul. Warszawską 9. Kamienica, wzniesiona pod koniec XIX wieku, zawaliła się podczas prowadzonych prac remontowych.

Władze Katowic planują przekształcenie kwartału ulic: św. Jana, Dworcowa, Mariacka, A. Mielęckiego, Stanisława oraz Starowiejska w tzw. „mały rynek”. Początkiem tego procesu była organizacja konkursu na stworzenie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej, która objęła ulice św. Jana, Dworcowej, Mariackiej oraz A. Mielęckiego, Stanisława i Starowiejskiej w 2005 roku. Konkurs wygrało konsorcjum Autorska Pracownia Architektury Kuryłowicz & Associates oraz Biuro Autorskie „A i R” Jurkowscy Architekci. Projekt ten zakładał przekształcenie ulicy w deptak, a prace trwały od 4 sierpnia 2010 roku, oddając deptak do użytku w połowie grudnia tego samego roku.

Obiekty i instytucje

Obiekty historyczne

Ulica Andrzeja Mielęckiego może poszczycić się wieloma cennymi obiektami historycznymi, które świadczą o architektonicznej tradycji Katowic. Wśród nich znajduje się:

  • Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Mariacka 2, róg z ul. A. Mielęckiego); zbudowana w 1901 roku według projektu J. Koenigsbergera, prezentuje styl modernizmu wzbogacony o elementy historyzmu, usytuowana narożnie. Jej nietypowy kształt przypominający literę „U” przyciąga uwagę, a przepiękne detale, takie jak ozdobny portal bramy i witraże, dodają jej wyjątkowego charakteru.
  • Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mielęckiego 3, ul. Staromiejska 14); jej budowa miała miejsce w 1894 roku. W okresie międzywojennym pełniła funkcję wędliniarni i jadłodajni K. Grajcara.
  • Zabytkowa kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mielęckiego 4); powstała w 1899 roku wg projektu Antona Zimmermanna, w stylu eklektycznym. Została wpisana do rejestru zabytków 31 grudnia 1998 roku. Historyczne detale, jak oryginalne skrzydła bramy oraz dekoracje Architektoniczne, są zachowane do dziś.
  • Kamienica mieszkalna (ul. A. Mielęckiego 6); w latach 20. XX wieku funkcjonował tu zakład krawiecki należący do P. Malinowskiego.
  • Kamienica mieszkalna (ul. A. Mielęckiego 7); w periodzie międzywojennym zlokalizowane były tu różne działalności, takie jak skład win, zegarmistrz oraz mleczarnia.
  • Kamienica mieszkalna (ul. A. Mielęckiego 8); charakteryzuje się unikalną elewacją z dziesięcioma osiami.
  • Historyczny budynek (ul. A. Mielęckiego 10); w pierwszej połowie XX wieku było to znane Kino Palast, które przyciągało mieszkańców Katowic.
  • Budynek Międzynarodowego Banku Handlowego (ul. A. Mielęckiego 12); wzniesiony w 1936 roku wg projektu Karola Schayera, to przykład architektury bankowej w tym okresie.
  • Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Staromiejska 21, róg z ul. A. Mielęckiego 1); zbudowana w 1905 roku, wpisana do rejestru zabytków. Jej secesyjny styl oraz ciekawe elementy architektoniczne przyciągają uwagę.
  • Budynek dawnego Banku Spółek Zarobkowych (ul. Warszawska 7, róg z ul. A. Mielęckiego); z 1923 roku, z charakterystycznym neoklasycyzmem inspirującym się stylem willi.
  • Kamienica mieszkalna (ul. Dworcowa 1, róg z ul. A. Mielęckiego); z początku XX wieku, w stylu modernistycznym.

Instytucje

Wzdłuż ulicy Andrzeja Mielęckiego zlokalizowane są różnorodne instytucje i biura, co czyni ją ważnym punktem na mapie Katowic. Obejmuje to:

  • biura podróży,
  • przedsiębiorstwa handlowo-usługowe,
  • banki,
  • Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej – Oddział Eksploatacji Budynków nr 9,
  • niepubliczny zakład opieki zdrowotnej.

Te wszystkie obiekty sprawiają, że ulica Mielęckiego jest nie tylko miejscem bogatym w historię, ale także dynamicznym centrum życia codziennego mieszkańców Katowic.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 01.07.2011 r.]
  2. MichałM. Bulsa MichałM., BarbaraB. Szmatloch BarbaraB., Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019 r., s. 133, ISBN 978-83-7729-502-1.
  3. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010 r., s. 51. ISBN 978-83-7729-021-7.
  4. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010 r., s. 96. ISBN 978-83-7729-021-7.
  5. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010 r., s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
  6. Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 01.07.2011 r.]
  7. Laureaci w konkursie na opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej, urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania ulic św. Jana, Dworcowej, Mariackiej oraz Mielęckiego Stanisława i Starowiejskiej w Katowicach. www.archiwum.sarp.katowice.pl. [dostęp 01.07.2011 r.]
  8. Plan Katowic z 1942 roku. grytzka-genealogie.de. www.grytzka-genealogie.de [dostęp 01.07.2011 r.]
  9. Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 01.07.2011 r.]
  10. Georg Hoffmann, Historia Miasta Katowice, przeł. D. Makselon, M. Skop, Muzeum Śląskie, Katowice 2003 r., ISBN 83-87455-97-0, s. 15.
  11. Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993 r., s. 384.
  12. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000 r., s. 160. ISBN 83-913341-0-4.
  13. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000 r., s. 76. ISBN 83-913341-0-4.
  14. Barbara Klajmon: Katowicka kamienica mieszczańska 1840−1918, wyd. I, Katowice 1997 r.
  15. Lech Szaraniec, Górny Śląsk – Przewodnik, wyd. Muza, Warszawa 1997 r., ISBN 83-7079-875-6, s. 65.
  16. Śladami powstańców śląskich po Katowicach www.katowice.gazeta.pl [dostęp 01.07.2011 r.]
  17. Rozkopane centrum Katowic www.mmsilesia.pl [dostęp 01.07.2011 r.]
  18. Mielęckiego jak Mariacka. Koniec remontu www.mmsilesia.pl [dostęp 01.07.2011 r.]
  19. Ten remont to fuszerka!. www.fakt.pl. [dostęp 01.07.2011 r.]
  20. Mariacka.eu: Historia ulicy Mariackiej. www.mariacka.eu. [dostęp 01.07.2011 r.]
  21. Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 01.07.2011 r.]
  22. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 01.07.2011 r.]

Oceń: Ulica Andrzeja Mielęckiego w Katowicach

Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:21