Ulica Raciborska w Katowicach

Ulice i place

Ulica Raciborska w Katowicach to kluczowy element architektury oraz życia społecznego w tej metropolii. Znajdująca się w sercu Śródmieścia, ma swoje korzenie w historycznej nazwie, która nawiązuje do Raciborza.

Ta ulica nie tylko łączy różne części miasta, ale również odgrywa znaczącą rolę w codziennym życiu mieszkańców oraz odwiedzających. Z ul. Raciborską związane są liczne wydarzenia kulturalne oraz inicjatywy społeczne, które przyczyniają się do jej unikalnego charakteru.

Przebieg

Ulica Raciborska rozpoczyna swoją trasę od skrzyżowania z ulicą Mikołowską. W trakcie swojego przebiegu mijają ją różne istotne punkty, w tym plac dra Józefa Rostka, który w czasach niemieckich nosił nazwę Nikolaiplatz. Następnie, ulica Raciborska krzyżuje się z ul. Strzelecką, a także z ul. Kozielską oraz ul. ks. bpa St. Adamskiego. Po przejeździe kolejowo-drogowym, ulica dobiega do zabudowań kolejowych, gdzie znajduje się Zakład Taboru w Katowicach, co stanowi koniec jej bieg.

Historia

Historia ulicy Raciborskiej w Katowicach sięga czasów, gdy w 1878 roku uruchomiono tutaj hutę żelaza „Ludwig”, która później przekształciła się w odlewnię brązu „Münster”. W latach dwudziestych XX wieku, radca budownictwa w Urzędzie Miasta Katowice, Lucjan Sikorski, zaprojektował przy ulicy Mikołowskiej oraz Raciborskiej zespół kolonii urzędniczej, czerpiący inspirację z najlepszych przykładów europejskiej architektury mieszkaniowej.

Sikorski, współpracując z Tadeuszem Łobosem, zgłosił projekt „zabudowy blokowej mieszkań” na Ogólnopolskiej Wystawie Budowlanej i Drogowej we Lwowie w 1926 roku, który zmaterializował się dwa lata później w postaci kolonii na ulicy Raciborskiej. W okresie między styczniem a wrześniem 1928 roku, wzniesiono tutaj dwadzieścia domów, połączonych w trzy bloki, które zwrócone były ścianami szczytowymi ku ulicy. W puste przestrzenie między tymi blokami wkomponowano jednokondygnacyjne sklepy, które tworzyły rodzaj podwórza przeznaczonego wyłącznie dla mieszkańców.

Całość architektury kolonii przy Raciborskiej charakteryzuje się prostopadłościanami, w których podstawowym elementem architektonicznym są okna oraz balkony, wzbogacone o różnorodne dekoracje ceramiczne, w tym rytmicznie rozmieszczone pasy, znane jako „szczypanki”.

Warto również wspomnieć, że w 1904 roku pod numerem 27 zainaugurowano działalność Szpitala Miejskiego, a w latach międzywojennych dobudowano tutaj dodatkowe obiekty. Z kolei w 1912 roku, w sąsiednim budynku pod numerem 28, otwarto Miejski Szpital Dziecięcy, a przy numerze 29 zlokalizowany był przytułek dla starców. U schyłku lat dwudziestych na końcu ulicy zrealizowano projekt kąpieliska „Bugla”.

Historia nazewnictwa ulicy jest równie ciekawa. W okresie Rzeszy Niemieckiej, do 1922 roku, nosiła ona nazwę Kronprinzenstraße. W latach międzywojennych, od 1922 do 1939 roku, funkcjonowała jako ul. Raciborska. W czasach niemieckiej okupacji Polski, od 1939 do 1945 roku, zmieniła się na Ratiborerstraße. Po wojnie, w latach 1945–1946, powrócono do nazwy ul. Raciborska, a od 11 października 1946 roku otrzymała nazwę ul. Karola Świerczewskiego.

Obiekty zabytkowe

Ulica Raciborska w Katowicach to miejsce, gdzie można znaleźć wiele interesujących obiektów, które świadczą o bogatej historii architektonicznej tego rejonu. Oto niektóre z nich, które zasługują na szczególną uwagę:

  • budynek AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach (ul. Raciborska 1), powstały w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu,
  • Instytut Kształcenia Handlowego w Katowicach, zaprojektowany przez Zbigniewa Rzepeckiego, zbudowany w 1937 roku, otwarty w 1939 (ul. Raciborska 3),
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 9),
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 11),
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 13),
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 14, 16), której budowa miała miejsce w latach trzydziestych XX wieku, również w stylu funkcjonalizmu,
  • budynek biurowy WSK (ul. Raciborska 15), stworzony w dwudziestoleciu międzywojennym, obecnie mieści się tu Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 17), której budowa miała miejsce w latach trzydziestych XX wieku,
  • familok kopalni „Wujek” (ul. Raciborska 18), zbudowany na początku XX wieku, reprezentujący styl późnego historyzmu,
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 19), wzniesiona na początku XX wieku, w stylu modernizmu,
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 22), zbudowana w 1905 roku, łącząca style modernizmu i historyzmu,
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 24), powstała na początku XX wieku, w stylu historyzmu/neobaroku,
  • zespół budynków szpitala – dziś znanego jako Katowickie Centrum Onkologii (d. szpital im. Stanisława Leszczyńskiego) (ul. Raciborska 27), zbudowany w 1904 roku w stylu historyzmu, później przebudowany na funkcjonalizm; na dziedzińcu znajduje się brązowa rzeźba Wiktorii, stworzona w latach 1888-1891 przez berlińską firmę Hermanna Gladenbecka, która została wpisana do rejestru zabytków ruchomych 14 stycznia 2009 (nr rej. B/133/09),
  • dawny Szpital Dziecięcy (ul. Raciborska 28), zbudowany w 1922 roku w stylu modernizmu/funkcjonalizmu,
  • kolonia urzędnicza projektu Lucjana Sikorskiego (ul. Raciborska 31, 33, 35) z 1928 roku, wzniesiona w stylu funkcjonalizmu; w adresie 33 znajdowało się Przedszkole Miejskie,
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 32, ul. bpa St. Adamskiego 1),
  • kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 34/36),
  • budynek katowickiej Akademii Sztuk Pięknych (ul. Raciborska 37); w okresie międzywojennym mieściło się tu kasyno oficerskie, a budynek został wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1434/91 z 5 września 1991, obecnie nr rej. A/832/2021), powstał około 1930 według projektu L. Sikorskiego, w stylu modernizmu,
  • czteropiętrowy murowany budynek – kamienica mieszkalna (ul. Raciborska 38), wzniesiona po 1922 roku, z dachem krytym dachówką,
  • dwupiętrowy murowany budynek Zakładu Higieny Środków Żywnościowych, zbudowany w latach 1931–1932 przy ul. Raciborskiej 39, 41, w stylu funkcjonalizmu według projektu architekta Kozłowskiego; aktualnie mieści przychodnię; wartość budynku na dzień 1 września 1939 wynosiła 2 200 000 złotych,
  • willa mieszkalna (ul. Raciborska 42), wzniesiona w dwudziestoleciu międzywojennym w stylu modernizmu,
  • zabytkowy budynek (ul. Raciborska 48), wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/861/2021 z 7 maja 1992); zbudowany w 1932 roku przez firmę inżyniera Jana Piechulka według jego planów jako dom własny, w stylu funkcjonalizmu,
  • zespół lokomotywowni w rejonie węzła kolejowego stacji Katowice (ul. Raciborska 58); lokomotywownię zbudowano na przełomie XIX i XX wieku, w stylu historyzmu ceglanego prostego/modernizmu; 16 grudnia 2021 do rejestru zabytków pod nr A/920/2021 wpisano dwuwachlarzową halę lokomotywowni z dwiema obrotnicami, wieżą ciśnień oraz przyległym budynkiem dawnej ślusarni,
  • wieża ciśnień na terenach kolejowych, wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego/modernizmu (nr rej. A/920/2021 z 16 grudnia 2021).

Instytucje

Przy ulicy Raciborskiej znajduje się wiele istotnych instytucji, które spełniają ważne funkcje w życiu mieszkańców Katowic. Wśród nich wymienić można Koleje Śląskie, które oferują usługi transportowe, oraz Katowickie Centrum Onkologii, znane wcześniej jako Szpital im. Stanisława Leszczyńskiego, które zapewnia kompleksową opiekę onkologiczną.

W tym rejonie znajduje się także Galeria na Schodach, będąca popularnym miejscem spotkań oraz wydarzeń kulturalnych. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa podejmuje kluczowe działania na rzecz zdrowia publicznego, zachęcając do oddawania krwi oraz prowadząc działania edukacyjne.

Dodatkowo, swoją siedzibę ma Zespół Szkół Ekonomicznych im. Wojciecha Korfantego, który kształci młodzież w kierunku ekonomicznym, a także Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, której zadaniem jest dbałość o zdrowie mieszkańców regionu oraz monitorowanie zagrożeń epidemiologicznych.

Przypisy

  1. Michał Bulsa, Za ponad 660 tys. złotych miasto dofinansuje remonty trzech zabytków. M.in. katedry i kościelnych organów (pol.) infokatowice.pl [dostęp 18.02.2024 r.]
  2. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 27.06.2011 r.]
  3. SPIS OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW Z TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 13.10.2021 r.]
  4. .;Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 22.12.2021 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 25.12.2021 r.]
  5. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 117. ISBN 978-83-7729-021-7.
  6. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 89. ISBN 978-83-7729-021-7.
  7. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 80. ISBN 978-83-7729-021-7.
  8. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 76. ISBN 978-83-7729-021-7.
  9. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 71. ISBN 978-83-7729-021-7.
  10. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
  11. Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 384. ISBN 83-85831-35-5.
  12. Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 163. ISBN 978-83-933-665-8-3.
  13. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 183. ISBN 83-913341-0-4.
  14. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 182. ISBN 83-913341-0-4.
  15. Lech Szaraniec: Górny Śląsk: przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka - Muza, 1997, s. 48. ISBN 83-7079-875-6.
  16. a b Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 27.06.2011 r.]
  17. Szpital im. Stanisława Leszczyńskiego w Katowicach. Historia. www.szpital.net.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
  18. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach. www.rckik-katowice.com.pl, 2003. [dostęp 27.06.2011 r.]
  19. Zespół Szkół Ekonomicznych im. Wojciecha Korfantego. [dostęp 27.06.2011 r.]
  20. Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 27.06.2011 r.]

Oceń: Ulica Raciborska w Katowicach

★★★★★
Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:21