Ulica Dworcowa w Katowicach

---

Przebieg

Ulica Dworcowa w Katowicach rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu z ul. Juliusza Słowackiego. Wyjątkowym elementem tej trasy jest tunel, który prowadzi pod Galerią Katowicką i Dworcem PKP. W tej okolicy, ulica krzyżuje się z ul. Młyńską (dawniej Mühlstraße), ul. Pocztową, ul. św. Jana oraz ul. Dyrekcyjną, która pełni funkcję deptaka.

Trasa ul. Dworcowej dobiega końca przy skrzyżowaniu z ulicami Andrzeja Mielęckiego oraz Mariacką Tylną. Po przejściu tego punktu, ulica zamienia się w deptak, znany jako ul. Mariacka.

Historia

Ulica Dworcowa w Katowicach ma bogatą historię, która sięga wielu lat wstecz. Na starych pocztówkach można dostrzec jej rozwój oraz znaczenie dla mieszkańców miasta. Rozpoczyna się ona w miejscu, w którym spotykają się Dworcowa i Pocztowa. To właśnie tam powstała pierwsza przychodnia w Katowicach, mieszcząca się w znanym budynku zwaną Biała Willa.

W latach międzywojennych ulica ta była ważnym punktem na mapie miasta. W budynku pod numerem 5 miała swoją siedzibę dyrekcja kolei, natomiast pod numerem 9 znajdował się „Bar Bufet”, prowadzony przez Jana Stróżynę. Historyczne znaczenie tego miejsca widać w licznych lokalach, które prosperowały do 1939 roku. Na przykład kawiarnia Grang mieściła się pod adresem Dworocwa 11, a pod numerem 17 funkcjonował sklep z wódkami Destylacja, należący do Filipa Taterka. Kolejnymi istotnymi miejscami były hotel „Central” oraz restauracje, takie jak „Kaiser-Automat” i Monopolowa.

W hotelu „Central”, dziś znanym jako „Diament”, w latach dwudziestych XX wieku działał Niemiecki Komisariat Plebiscytowy, co dodatkowo podkreśla znaczenie ulicy Dworcowej w kontekście historycznym.

Po wojnie, w 1945 roku, działalność wznowiła Dworcowa Kawiarnia i Restauracja pod numerem 9, a także bar Cristal z siedzibą pod numerem 14. W późniejszych latach, w latach sześćdziesiątych, pod tym samym adresem mieścił się antykwariat Domu Książki. Ulica Dworcowa była również świadkiem ważnych wydarzeń, jak chociażby świętowanie 140-lecia miasta Katowic.

W ramach modernizacji infrastruktury, przeszedł znaczne zmiany także katowicki dworzec. Węzeł komunikacyjny w okolicach ulic Pocztowej, Dworcowej i Świętego Jana uległ przebudowie, której prace rozpoczęły się 24 stycznia 2011 roku. Zlecenia do przetargu na tzw. „węzeł wschodni” można było składać do 4 maja 2011. W wyniku tych działań część ulicy Dworcowej poprowadzono w tunelu pod galerią handlową oraz dworcem. Cały projekt zakończono w 2013 roku.

Ostatnie zmiany miały miejsce w latach 2019-2020, kiedy to zmodernizowano ulicę na odcinku od skrzyżowania z ul. św. Jana do skrzyżowania z ul. A. Mielęckiego i ul. Mariacką. Odcinek ten zyskał nowe oblicze, poprawiając komfort poruszania się po tej historycznej ulicy.

Obiekty i zabytki

Budynki przy ul. Dworcowej, które powstały w drugiej połowie XIX wieku według projektu Nepilly’ego z 1875 roku, stanowią ważny element zabytkowej architektury Katowic. Ulica ta, przebiegająca w pobliżu Rynku, pełniła ważną rolę już w latach trzydziestych XX wieku, kiedy pod numerem 4 umiejscowiony był Komisariat Kolejowy Policji. Dziś wzdłuż ul. Dworcowej możemy spotkać wiele historycznych obiektów, które ujawniają bogatą historię tego miejsca.

Wśród nich warto wyróżnić:

• kompleks zabudowań dworca kolejowego, który został wpisany do rejestru zabytków 18 grudnia 1975 (nr rej.: A/1218/75); objęty ochroną granice obejmują całość założenia w obrębie ulic: Dworcowej, świętego Jana, Andrzeja Mielęckiego oraz linii torów kolejowych; najstarsze budynki powstały w roku 1859; w późniejszych latach kompleks przeszedł przebudowę w stylu modernizmu historycznego,
• kamienica narożna (ul. Dworcowa 1, róg z ul. A. Mielęckiego), zbudowana na początku XX wieku w stylu modernistycznym; w latach 70./80. XX wieku mieścił się tam Instytut Ekonomiki Transportu ówczesnej Akademii Ekonomicznej w Katowicach,
• budynek dawnej administracji kolei (ul. Dworcowa 3, róg z ul. Dyrekcyjną), wzniesiony w latach siedemdziesiątych XIX wieku w stylu późnego klasycyzmu, a w 1894 roku przeszedł przebudowę. Grupa Epione, która nabyła w 2016 roku od PKP siedem kamienic pod wspólnym adresem Dworcowa 3, planuje w ich miejscu otworzyć kompleks hotelowy z dwiema markami hotelowej sieci Marriott: Fairfield Inn & Suites oraz Tribute Portofino, przewidując rewitalizację i nadbudowę dwóch kondygnacji oraz zachowanie historycznej narożnej kopuły. W planach jest stworzenie około 200 pokoi,
• Hotel Monopol (ul. Dworcowa 5/7), który został wpisany do rejestru zabytków 30 kwietnia 1993 (nr rej.: A/1526/93, A/860/2021); wybudowany około 1900 roku w stylu eklektycznym, z elementami secesji i neogotyku, według projektu L. Goldsteina,
• budynek dawnego Hotelu Cechowego – obecnie znany jako Hotel Diament Plaza (ul. Dworcowa 9), wzniesiony na początku XX wieku w stylu modernistycznym; w latach 1919–1921 mieścił się tu Niemiecki Komisariat Plebiscytowy,
• budynek byłej administracji kolei, później znanego hotelu „Central” (ul. Dworcowa 11), wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku w stylu historyzmu/neoklasycyzmu, poddawany przebudowom; w 2009 roku budynek został rozebrany, a w lat 2018–2019 powstała nowa konstrukcja jako przedłużenie sąsiedniego hotelu Diament Plaza,
• dawny dom mieszkalny inżyniera J. Squedera (ul. Dworcowa 13, róg z ul. św. Jana), wzniesiony w 1937 roku w stylu funkcjonalizmu, stanowiący wcześniej siedzibę Galerii Art Nova 2,
• kamienicę mieszkalną (ul. Dworcowa 15),
• kamienicę mieszkalną (ul. Dworcowa 17).

Wzdłuż tej ulicy swoją siedzibę ma także stary dworzec kolejowy, a także Galeria Art Nova 2, która należy do ZPAF, co podkreśla znaczenie tego miejsca w kontekście zarówno kultury, jak i historii transportu w Katowicach.

---

Oceń: Ulica Dworcowa w Katowicach

---