Kamienica przy ulicy Dyrekcyjnej 9 w Katowicach

---

Historia

„Wzniesienie kamienicy miało miejsce w latach 1904–1905, a plan budynku został opracowany przez firmę Ignatza Grünfelda. Pierwszymi właścicielami tej nieruchomości byli kolejno: Max Frölich, J.M. Kaufmann oraz Banque Franco-Poloniase. Na przestrzeni lat w budynku zainstalowały się różnorodne placówki bankowe. Przed 1913 rokiem działał tutaj Kattowitzer Bank verein Gesellschaft, w latach 1925–1926 swoją działalność prowadziła Banque Franco-Poloniase oraz Bank Udziałowy (wg innego źródła Bank Udziałowy funkcjonował w kamienicy pod nr. 10), a w 1999 roku działał Bank Austria Creditanstalt Poland oddział Katowice. W latach 1925–1926 swoją siedzibę miało tutaj również konsulat francuski.

W 1935 roku właściwym właścicielem kamienicy był Banque Franco-Polonaise. W jej wnętrzach funkcjonowały takie instytucje jak skład gorsetów oraz agentura podróży Wagons-Lits Cook. W 1981 roku miasto Katowice objęło zarząd nad kamienicą, jednak przez następne niemal cztery dekady nie zadbano o kwestię uregulowania spraw własnościowych. W rezultacie, w księgach wieczystych jako właściciel figurowała francuska instytucja finansowa Société Financière de Gestion et Immobiliers.

W latach 90. XX wieku kamienica zyskała status siedziby katowickiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich. W 2008 roku przeprowadzono gruntowną renowację, która kosztowała niemal pół miliona złotych. W ramach tych prac odnowiono dach oraz elewację budynku. Dzięki staraniom KZGM w Katowicach kamienica została zgłoszona do XIII edycji konkursu „Modernizacja Roku”, uzyskując wyróżnienie w kategorii „Termorenowacje i Elewacje”. W sumie w latach 1994–2015 KZGM w Katowicach zainwestował około 950 tys. złotych w remonty nieruchomości.

W 2016 roku budynek znalazł się pod tymczasowym zarządem Komunalnego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach, zgodnie z decyzją administracyjną. W połowie czerwca 2016 roku w mediach pojawiły się doniesienia o planach przejęcia kamienicy przy ulicy Dyrekcyjnej 9 przez francuską firmę Accor, która nabyła aktywa Hoteliers Sofitel w Paryżu, stając się tym samym najprawdopodobniej prawnym następcą instytucji Société Financière de Gestion et Immobiliers, która widniała jako właściciel w księdze wieczystej. W czasie tym w budynku funkcjonowały 5 lokali mieszkalnych oraz 6 lokali użytkowych.

21 lutego 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę miasta Katowice dotycząca decyzji Ministra Rozwoju i Finansów z 2 czerwca 2017 roku, która odmówiła przekazania Skarbowi Państwa prawa własności nieruchomości przy ulicy Dyrekcyjnej 9. Powodowało to konieczność zwrotu kamienicy spółce Accor. Wydarzenia miały miejsce na przełomie września i października 2019 roku, a nawet gdy ogłoszono zamiar przejęcia kamienicy przez Accor, katowicki restaurator wyraził chęć zakupu obiektu. Ostatecznie francuska sieć hoteli zdecydowała się sprzedać nieruchomość katowickiej firmie Nieruchomości Komercyjne B. Żurek.

W systemie REGON, w połowie lipca 2023 roku, zarejestrowano 8 podmiotów gospodarczych z siedzibą przy ulicy Dyrekcyjnej 9. Wówczas miały tam swoją siedzibę: Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Katowice oraz Południowa Okręgowa Izba Urbanistów. Na parterze kamienicy działała KluboGaleria SARP, która oferowała restaurację oraz organizowała cykliczne koncerty, wystawy, panele dyskusyjne oraz pokazy mody. W tym miejscu funkcjonuje także Galeria Architektury SARP.

Charakterystyka

Kamienica mieszkalno-usługowo-biurowa znajduje się przy ulicy Dyrekcyjnej 9 w Katowicach, w regionie Śródmieście, w której występuje zwarta zabudowa. Jest to budynek murowany z cegły, wzniesiony na nieregularnym planie, który przypomina trapez, a jego zwieńczenie stanowi dwuspadowy dach kryty blachą. Ryzalit przykryty jest dachem trójspadowym, również wykonanym z blachy. Całkowita powierzchnia użytkowa wynosi 1 242,08 m², zaś powierzchnia zabudowy to 332 m². Kamienica składa się z czterech kondygnacji nadziemnych oraz jednej podziemnej.

Architektura kamienicy nosi cechy stylu modernistycznego w ujęciu neobarokowym. Fasada budynku jest sześcioosiowa na parterze oraz pierwszym piętrze, a wyżej staje się siedmioosiowa i asymetryczna, z niesymetrycznym ryzalitem mieszczącym się od czwartej do siódmej osi, zawierającym niewielki półkolisty wykusz. Trzecia oraz czwarta kondygnacja zdobiona jest pilastrami, co wprowadza elementy wielkiego porządku do całości kompozycji. Bryła budynku w górnej części z boku czwartej kondygnacji jest cofnięta w stosunku do lica elewacji.

Fasada budynku wyróżnia się bogatą dekoracją stiukową, nawiązującą do motywów geometryczno-roślinnych, umieszczoną w pasie fryzu pomiędzy oknami trzeciego a czwartego piętra oraz na samym szczycie. Pierwsze dwa poziomy budynku poddano wtórnym przebudowom. Otwory okienne zostały zrealizowane w prostokątnej formie, zaś na czwartej kondygnacji mają wykończenie w postaci łuku koszowego. Stolarka według źródeł przedstawia się różnorodnie – druga kondygnacja charakteryzuje się oknami wtórnymi, natomiast trzecia i czwarta zawierają dwu-, cztero- i ośmiokwaterowe konstrukcje ze ślemieniem. W szczególności okno znajdujące się w skrajnej prawej osi na trzeciej kondygnacji jest zaś dwunastokwaterowe, a jego oryginalny wygląd podkreśla zamontowana balustrada.

W sieni budynku znajduje się gzyms wieńczący ściany, co dodaje elegancji wnętrzu. Oryginalne posadzki oraz okładziny ścienne zostały wykonane z ceramiki. W przypadku schodów na klatce schodowej, na pierwszym piętrze zaprojektowano schody zabiegowe, natomiast powyżej występują schody dwubiegowe, które zachowały oryginalną, tralkową balustradę. Okna na klatce schodowej, będące sześcioskrzydłowymi i modernistycznymi, również przetrwały w swojej pierwotnej formie. Warto zaznaczyć, że kamienica nie posiada bramy przejazdowej.

Całość kamienicy została wpisana do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice, co świadczy o jej wartości historycznej i architektonicznej.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Dyrekcyjnej 9 w Katowicach

---