Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach to jedna z kluczowych arterii stolicy Górnego Śląska, znana z bogatej historii oraz architektury sięgającej XIX wieku. Śródmieście Katowic, w którym się znajduje, pełni istotną rolę w życiu miasta, będąc miejscem zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
Ta ulica wpisuje się w kontekst urbanistyczny regionu, odzwierciedlając rozwój architektoniczny i społeczny Katowic na przestrzeni lat. Spacerując po niej, można dostrzec wiele interesujących budynków, które są świadectwem minionej epoki.
Przebieg
Ulica Adama Mickiewicza rozpoczyna swoją trasę przy rynku w Katowicach. Następnie prowadzi obok dawnej Łaźni Miejskiej, która obecnie pełni funkcję siedziby Oddziału PZU Katowice-Mickiewicza.
W dalszej części drogi, napotykamy budynek Zespołu Szkół Łączności oraz plac Synagogi, który jest jednym z ciekawszych punktów na trasie, a także ulicę Stawową, znaną jako jeden z najpopularniejszych katowickich deptaków.
Ulica biegnie dalej w pobliżu budynku III Liceum Ogólnokształcącego oraz krzyżuje się z ulicą Juliusza Słowackiego, a następnie z ulicą Sokolską.
Ukończenie jej przebiegu następuje obok zajezdni PKM Katowice, gdzie ulica krzyżuje się z ulicą Dąbrówki.
Historia
W roku 1877, na obszarze, gdzie obecnie znajdują się ulice Adama Mickiewicza oraz Stawowa, uruchomiono hutę żelaza o nazwie „Jakub” (niem. Jakobshütte). W okresie niemieckiej okupacji Polski, ta ulica stała się siedzibą grupy gospodarczej zajmującej się produkcją chemiczną, znanej jako Sprengstoffwerke Oberschlesien GmbH, Hauptverwaltung. W latach 1896–1900 powstała tutaj największa synagoga w Katowicach, której bruk został wyciszony korkiem, aby hałas powozów nie zakłócał modlitwy. Niestety, synagoga uległa zniszczeniu 8 września 1939 roku, kiedy to została podpalona przez niemieckie wojska.
Obecnie, na terenie, gdzie stała synagoga, znajduje się plac Synagogi, gdzie urządzono targowisko oraz ustawiono pomnik, który został odsłonięty 27 czerwca 1989 roku. Jego autorem jest Mirosław Kiciński. Nazwa plac Synagogi została oficjalnie zatwierdzona przez Radę Miasta Katowice w uchwale z dnia 8 października 1990 roku. W odnowionym budynku, który wcześniej służył jako zarząd kompleksu synagogi, obecnie znajduje się Miejska Przychodnia Specjalistyczna.
W latach 1902 lub 1905, ówczesna Uferstraße została przekształcona w August-Schneiderstraße, na cześć burmistrza Katowic, Augusta Schneidera, który pełnił swoje obowiązki w latach 1890–1902. W XIX wieku ulica była znana również jako Am Ufer/Uferstraße, co w tłumaczeniu oznacza Nabrzeżną. Przed pierwszą wojną światową, obszar łączący ulicę Adama Mickiewicza z ulicą księdza Piotra Skargi nosił nazwę Tiele-Winckler Platz (pol. plac Tiele-Wincklerów).
Po zakończeniu I wojny światowej, w 1922 roku nadano ulicy nazwę Adama Mickiewicza. W 1925 roku powstała tu pierwsza stacja benzynowa na terenie miasta, która należała do firmy Ford. W roku 1929 pod adresem numer 4 działała firma „Steno-Typ”, zaopatrująca w maszyny do pisania. W listopadzie 1930 roku przy ulicy wzniesiono halę garażową dla Śląskich Linii Autobusowych.
Na początku lat trzydziestych XX wieku pod numerem 4 funkcjonowała księgarnia Rudolfa Steinfelda, a także sklep z tkaninami K. Runda. Pod numerem 2 znajdował się zakład krawiecki Henryka Mossingera z Wiednia, natomiast pod numerem 1 mieścił się sklep D. Liebermana zajmujący się handlem wełną. Na tym odcinku pod numerem 14 miał siedzibę konsulat Czechosłowacji, a pod numerem 49 zlokalizowane były hurtownia żelaza oraz hurtownia przyborów szewskich Ryszarda Schwarza. Wreszcie, przy ulicy Adama Mickiewicza 36 swój biuro sprzedaży miał Koncern Węglowy Giesche S.A..
Obiekty zabytkowe
Ulica Adama Mickiewicza to miejsce, które obfituje w liczne historyczne obiekty, które zachwycają swoim urokiem oraz architektoniczną wartością. Pośród nich wyróżniają się:
- Dom Handlowy „Skarbek” (ul. A. Mickiewicza 4, róg z Rynkiem); otwarty w 1975 roku, stworzony według wizji Juranda Jareckiego, charakteryzuje się dużą kubaturą wynoszącą około 62 000 m².
- Zabytkowy gmach Banku Gospodarstwa Krajowego (ul. A. Mickiewicza 3); obiekt ten, obecnie w rękach Banku Śląskiego, zbudowany w 1930 roku w stylu ekspresjonistycznym według projektu Stanisława Tabeńskiego oraz Jana Noworyty. Jest wpisany do rejestru zabytków i zaskakuje ukośną fasadą, która powstała z powodu pobliskiej, nieistniejącej już ulicy Skośnej. Na dachu znajduje się zegar oraz kuranty notujące melodię „Płynie Wisła błękitna” od 1975 roku.
- Zabytkowy budynek Łaźni Miejskiej (ul. A. Mickiewicza 5); ten eklektyczny obiekt, który powstał w latach 1864–1911, po rewitalizacji w latach 1997-1999 stał się siedzibą Inspektoratu PZU Życie SA. W ciągu swej historii Łaźnia Miejska stała się popularnym miejscem, z którego korzystało nawet 12 530 osób w latach międzywojennych.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mickiewicza 6); zbudowana w 1903 roku przez Przedsiębiorstwo Budowlane Perl i Trapp, w stylu eklektycznym z nawiązań do secesji. Budynek wybudowano na planie prostokąta z ozdobnym szczytem na osi centralnej.
- Zabytkowy budynek dawnej kawiarni Wojko (ul. A. Mickiewicza 8); powstały w końcu XIX wieku, ten obiekt przez lata był świadkiem wielu zmian, w tym działalności kawiarnianej pod różnymi nazwami.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mickiewicza 10); z lat 1897–1898 zaprojektowana przez Ludwiga Goldsteina, charakteryzuje się elegancką bryłą oraz bogato zdobioną elewacją.
- Zabytkowy gmach III Liceum Ogólnokształcącego imienia Adama Mickiewicza (ul. A. Mickiewicza 11); wzniesiony w latach 1898–1900, poddany był późniejszym rozbudowom, a jego neogotycki styl przyciąga uwagę.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mickiewicza 12); powstała w 1898 roku, stanowi doskonały przykład historyzmu z neobarokowymi akcentami.
- Zabytkowa kamienica (ul. A. Mickiewicza 14); wzniesiona w 1905 roku, zachwyca swoim detalem architektonicznym i dobrze zachowanym wnętrzem.
- Technikum nr 8 im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku (ul. A. Mickiewicza 16); zbudowane w 1899 roku wg projektu Antona Zimmermanna, w przeszłości pełniło rolę schroniska młodzieżowego.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mickiewicza 18); jej szczegóły architektoniczne wpisują się w tradycję lokalnej zabudowy.
- Zabytkowa kamienica (ul. A. Mickiewicza 20); zrealizowana w 1906 roku w stylu secesji.
- Zabytkowa kamienica (ul. A. Mickiewicza 22); udokumentowana w 1906 roku, w historycznej przestrzeni łączyła usługi gastronomiczne.
- Zabytkowa kamienica (ul. A. Mickiewicza 26); z 1906 roku, świadczy o różnorodności architektonicznej tego rejonu.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mickiewicza 28); prezentuje typowe cechy dla zabudowy tego okresu.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. A. Mickiewicza 30), narożna, znajdująca się na rogu z ulicą Sokolską.
- Willa mieszkalna – Dom Rzemiosła (ul. A. Mickiewicza 32); powstała na przełomie XIX i XX wieku, w stylu neoklasycystycznym/modernistycznym.
Każdy z tych obiektów jest świadectwem bogatej historii Katowic oraz wartości kulturowych, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów pragnących zgłębić uroki tego pięknego miasta.
Instytucje
Ulica Mickiewicza w Katowicach jest miejscem, w którym zlokalizowanych jest wiele istotnych dla społeczności instytucji, przykładowo: wieżowce Stalexportu, które wyróżniają się na tle miasta swoimi nowoczesnymi rozwiązaniami.
Na tej samej ulicy mieści się również Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych, która kształci przyszłych profesjonalistów w dziedzinie IT oraz Śląska Wyższa Szkoła Medyczna, oferująca szereg kierunków związanych z medycyną i zdrowiem.
W obrębie tej ulicy znajdują się także siedziby mediów – oddziały Radia Planeta oraz Antyradia, które dostarczają mieszkańcom Katowic aktualne informacje i rozrywkę.
Również ważnym elementem infrastruktury są instytucje prawne, takie jak Sąd Rejonowy i Sąd Okręgowy, a także Szkoła Policealna Antyterroryzmu i Ochrony Grom, która przygotowuje swoich uczniów do pracy w specyficznych zawodach związanych z bezpieczeństwem.
Oprócz tego, w tej okolicy znajdują się szkoły językowe, kancelarie prawne oraz różnorodne firmy handlowo-usługowe, co czyni ulicę Mickiewicza miejscem tętniącym życiem zawodowym i edukacyjnym. Na szczególną uwagę zasługuje także Zespół Szkół Łączności, mieszczący się pod adresem ul. A. Mickiewicza 16, który kształci przyszłych specjalistów w dziedzinach związanych z łącznością.
Przypisy
- spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27.11.2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 02.12.2023 r.]
- MichałM. Bulsa MichałM., BarbaraB. Szmatloch BarbaraB., Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 76, ISBN 978-83-7729-502-1.
- Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r.. s. XVIII. [dostęp 21.07.2023 r.]
- Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (03.06.2020 r.)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 24.12.2019 r.]
- Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 listopada 2019 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (03.06.2020 r.)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 02.11.2019 r.]
- Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 16.03.2024 r.]
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 32. ISBN 83-85831-35-5.
- Andrzej Plewako: Działalność Kuźnicy Boguckiej w Katowicach. Katowice: Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, 1985, s. 7.
- Georg Hoffmann, Historia Miasta Katowice, przeł. D. Makselon, M. Skop, Muzeum Śląskie, Katowice 2003, ISBN 83-87455-97-0, s. 146.
- Tomasz Taczewski: Współczesna architektura Katowic. Katowice: Wydawnictwo GIA, 2002, s. 91, 95. ISBN 83-904135-2-3.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 51. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 58. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 96. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Barbara Klajmon: Katowicka kamienica mieszczańska 1840−1918, wyd. I, Katowice 1997.
- Red. G. Szeczyk, Katowice. Polsko-niemiecka przestrzeń kulturowa w latach 1865−1939, Uniwersytet Śląski, Katowice 2006, ISSN 0208-6336, ISBN 83-226-1446-2, s. 195.
- Lech Szaraniec, Górny Śląsk – Przewodnik, wyd. Muza, Warszawa 1997, ISBN 83-7079-875-6, s. 48.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 71. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 58. ISBN 83-913341-0-4.
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 67. ISBN 83-85831-35-5.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Aleksandra Kostki-Napierskiego w Katowicach | Ulica Andrzeja Mielęckiego w Katowicach | Ulica Armii Krajowej w Katowicach | Ulica Artura Grottgera w Katowicach | Ulica Augustyna Kordeckiego w Katowicach | Ulica Bankowa w Katowicach | Ulica Mikołaja Kopernika w Katowicach | Ulica Bielska w Katowicach | Ulica Bogucicka w Katowicach | Ulica Bohaterów Monte Cassino w Katowicach | Ulica 3 Maja w Katowicach | Ulica Jagiellońska w Katowicach | Ulica Dworcowa w Katowicach | Ulica Bytomska w Katowicach | Ulica Bagienna w Katowicach | Plac Wolności w Katowicach | Plac św. Herberta w Katowicach | Plac Pod Lipami w Katowicach | Plac Klasztorny w Katowicach | Plac Gwarków w KatowicachOceń: Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach