Ulica Jagiellońska w Katowicach

Ulice i place

Ulica Jagiellońska w Katowicach jest jednym z kluczowych punktów komunikacyjnych w obrębie katowickiego Śródmieścia. Stanowi istotne połączenie placu Karola Miarki z ulicą Francuską, umożliwiając mieszkańcom oraz turystom łatwy dostęp do wielu lokalnych atrakcji.

To istotne miejsce jest nie tylko ważnym szlakiem komunikacyjnym, ale również punktem spotkań i wydarzeń kulturalnych, co sprawia, że przyciąga liczne osoby z okolicy.

Przebieg

Ulica Jagiellońska w Katowicach swój bieg rozpoczyna przy placu Karola Miarki. Następnie przechodzi przez ważne skrzyżowanie z ul. Plebiscytową, z którego możemy podziwiać piękne, zabytkowe budynki kurii metropolitalnej. W dalszym przebiegu, ulica krzyżuje się z kolejnymi ważnymi ulicami, takimi jak ul. Królowej Jadwigi, ul. Henryka Sienkiewicza, placem Sejmu Śląskiego, ul. Józefa Lompy, placem Bolesława Chrobrego oraz ul. Władysława Reymonta.

Jej przebieg kończy się na skrzyżowaniu z ulicą Francuską, co czyni ją istotnym punktem w sieci ulic Katowic.

Historia

Historia ulicy Jagiellońskiej w Katowicach jest bogata i wciąż wypełniona znaczącymi wydarzeniami. Na posiedzeniu Rady Miasta Katowice z 13 października 1890 roku nadano jej nazwę Prinz-Heinrichstraße, która obowiązywała aż do 1922 roku. W okresie okupacji niemieckiej, która miała miejsce w latach 1939–1945, zmieniono nazwę na Hindenburgstraße, co było wynikiem decyzji hitlerowskich władz. Przed wybuchem II wojny światowej w pobliżu tej ulicy znajdował się gmach Muzeum Śląskiego, działający w latach 1934–1936, który został rozebrany przez wojska niemieckie w 1939 roku. W 1984 roku na terenie dawnego muzeum odsłonięto tablicę pamiątkową, upamiętniającą to ważne dla regionu miejsce.

W latach międzywojennych ulica ta była miejscem działalności wielu firm oraz instytucji. Warto wymienić kilka z nich: meblarską firmę „Fortuna” mieszczącą się pod numerem 5, Górnośląską Wytwórnię Chemiczną, która również znajdowała się w tym samym miejscu, hurtownię śledzi Steinhauer i Ska przy ulicy Jagiellońskiej 14, cukiernię prowadzącą przez Bogusławę i Ludwika Karolaków pod numerem 5, oraz hotel Hospitz z 23 pokojami na ulicy Jagiellońskiej 17. Na tej samej ulicy, pod numerem 10, funkcjonował skład win i wódek J. Śpiewaka, a pod numerem 13 zlokalizowana była Drukarnia Wydawnicza „Merkur”.

Nie można również zapomnieć o zakładzie mechaniczno-ślusarskim Jana Szmigiela, który mieścił się pod numerem 36, oraz przedsiębiorstwie Transit Katowice pod numerem 1. Pod numerem 18 była usytuowana męska Szkoła Powszechna nr 1 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warto zatem zauważyć, że ulica Jagiellońska od samego początku istnienia była niezwykle dynamicznym miejscem, skupiającym wiele różnych działalności.

Najważniejsze wydarzenia dotyczące tej lokalizacji miały również swoje odbicie w pamięci historycznej. W 2007 roku na fasadzie budynku przy ulicy Jagiellońskiej 17 odsłonięto tablicę, która upamiętnia Polaków zamordowanych przez Niemców w tym budynku oraz w jego piwnicy we wrześniu 1939 roku. W ten sposób historia ulicy Jagiellońskiej zostaje na trwałe zapisania w pamięci mieszkańców Katowic.

Opis

Przy ulicy Jagiellońskiej w Katowicach znajduje się wiele interesujących historycznych obiektów, które stanowią ważny element architektury miasta. Oto niektóre z nich:

  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 1, ul. J. Kochanowskiego 2),
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 2, ul. J. Kochanowskiego 1),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 3); wpisana do rejestru zabytków 12 czerwca 1992 (nr rej.: A/758/2021); zbudowana w latach 1894–1895 na podstawie projektu J. Kustoscha w stylu eklektycznym (przebudowana w 1902 w strefie przyziemia),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 4),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 5),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 6),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 7),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 8),
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 11, ul. Plebiscytowa 16),
  • siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (ul. Plebiscytowa 19, róg z ul. Jagiellońską); wzniesiona w 1967 roku według projektu Henryka Buszki i A. Franty, przebudowana w 1998 roku na podstawie projektu Jana Pallado i Aleksandra Skupina; budynek ma całkowitą powierzchnię 1010 m² oraz kubaturę 4410 m; architekci otrzymali wyróżnienie w konkursie „Życie w Architekturze” za najlepszą realizację architektoniczną Katowic 1989–1999,
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 12, ul. Plebiscytowa 14),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 13),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 16),
  • historyczny budynek (ul. Jagiellońska 17),
  • budynek szkoły (ul. Jagiellońska 18); zbudowany na początku XX wieku w stylu historyzmu, następnie rozbudowany; obecnie mieści Szkołę Podstawową nr 1 im. Józefa Piłsudskiego (wcześniej im. Sylwestra Ludygi),
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 19, ul. H. Sienkiewicza 21),
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 20),
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 21, róg z ul. H. Sienkiewicza),
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 22, ul. H. Sienkiewicza 19),
  • sześciokondygnacyjny gmach Urzędów Niezespolonych przy ul. Jagiellońskiej 23, wzniesiony w latach 1935–1936 według projektu Witolda Kłębkowskiego; od 1990 roku mieści Wydział Filologii Uniwersytetu Śląskiego; wartość budynku na dzień 1 września 1939 wynosiła 2 200 000 złotych; w okresie międzywojennym działały w nim Śląski Urząd Wojewódzki, Urząd Kontroli Państwa oraz Komisarz Demobilizacyjny,
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 24, ul. H. Sienkiewicza 18),
  • gmach Sejmu Śląskiego przy ul. Jagiellońskiej 25, wzorowany na najlepszych tradycjach architektury, zbudowany w latach 1924–1927; jego czterofrontowa budowla miała kosztować 13 milionów złotych; zawiera 634 pomieszczenia i w 1929 roku był największym budynkiem pod względem kubatury w Polsce, a jego wartość na 1 września 1939 wynosiła 13 500 000 złotych; gmach został wpisany do rejestru zabytków 19 sierpnia 1978 (nr rej.: A/285/09),
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 27, ul. Wł. Reymonta 14, 16, 18); czteropiętrowa, murowana, z budową ukończoną w 1932 roku; posiada dach pokryty dachówką; jej wartość na dzień 1 września 1939 roku wynosiła 250 000 złotych,
  • Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego (ul. Jagiellońska 28); obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1371/88 z 27 września 1988); zaprojektowany w 1906–1907 na potrzeby gimnazjum, a budowę ukończono w roku 1913; łączy styl historyzmu z wczesnym modernizmem; w 1906 roku do budynku przeniosła się katowicka Oberrealschule,
  • kamienica mieszkalna (ul. Jagiellońska 36) w stylu secesyjnym.

Na przylegającym do ulicy placu Sejmu Śląskiego znajdują się siedziby wielu instytucji, w tym Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Instytucji Kultury im. Krystyny Bochenek Katowice – Miasto Ogrodów, Muzeum Śląskiego, Centrum Scenografii Polskiej, Teatr „Korez”, Jazz Club Hipnoza oraz Klub Muzyczny 2B3. Do 2014 roku w budynku Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek mieściła się siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Natomiast za placem Sejmu Śląskiego znajduje się siedziba Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Na całej długości ulicy można dostrzec trzy pomniki: pomnik Wojciecha Korfantego znajdujący się na placu Sejmu Śląskiego, pomnik Józefa Piłsudskiego oraz pomnik w miejscu, w którym wznosił się gmach Muzeum Śląskiego (znany jako Piastowskie Orły Śląskie) na placu Bolesława Chrobrego).

Ulicą Jagiellońską kursują autobusy na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM), co zapewnia wygodny dostęp do wszystkich wymienionych atrakcji oraz instytucji.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 19.03.2013 r.]
  2. Secesyjne Katowice [online], www.muzeumsecesji.pl [dostęp 23.06.2024 r.]
  3. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
  4. Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków województwa śląskiego w okresie od 01.01.1999 r. do 05.02.2021 r. [dostęp 05.02.2021 r.]
  5. Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
  6. Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 27.06.2011 r.]
  7. Arnold Zweig 1887−1968. Werk und Leben in Dokumenten und Bildern, red. G. Wenzel, Berlin und Weimar 1978, s. 8.
  8. Tomasz Taczewski: Współczesna architektura Katowic. Katowice: Wydawnictwo GIA, 2002, s. 91, 94. ISBN 83-904135-2-3.
  9. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 17. ISBN 83-913341-0-4.
  10. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.
  11. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 53. ISBN 978-83-7729-021-7.
  12. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
  13. Georg Hoffmann, Historia Miasta Katowice, przeł. D. Makselon, M. Skop, Muzeum Śląskie, Katowice 2003, ISBN 83-87455-97-0, s. 147.
  14. J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
  15. Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 383. ISBN 83-85831-35-5.

Oceń: Ulica Jagiellońska w Katowicach

★★★★★
Średnia ocena:4.56 Liczba ocen:17