Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

---

Historia

W 1945 roku w Katowicach zainaugurowała działalność Państwowa Szkoła Sztuk Plastycznych, która posiadała status szkoły średniej. Pedagogami tej instytucji byli znakomici nauczyciele, w tym Aleksander Rak z Warszawy oraz Stanisław Marcinów z Krakowa, a także niedawni studenci tej uczelni, jak Rafał Pomorski z Poznania oraz Stanisław Tejwan, który w przyszłości został długoletnim dyrektorem liceum plastycznego. W sierpniu 1947 roku powstał w Katowicach Oddział Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, który funkcjonował do lata 1951 roku, pod kierownictwem profesora Eugeniusza Gepperta, rektora PWSSP, oraz profesora Aleksandra Raka, który prowadził ten oddział.

W gronie wykładowców znajdowały się takie osobistości jak Józef Mroszczak, Rafał Pomorski, Bolesław Stawiński i Stanisław Marcinów. Dodatkowo zajęcia prowadziło wiele innych postaci, w tym Bogusław Górecki, Stanisław Janusiewicz, Zbigniew Rzepecki, Wanda Rzepecka oraz Rajnhold Tomasz Domin. Zajęcia praktyczne z kolei były organizowane w zakładzie poligraficznym, który podlegał Oddziałowi. Program nauczania Oddziału był zgodny z programem uczelni macierzystej.

Do Oddziału przyjęto 40 studentów, zarówno na pierwszy, jak i na drugi rok. Po raz pierwszy Oddział zaprezentował swoje osiągnięcia na Festiwalu Szkół Artystycznych, który odbył się w Poznaniu w 1949 roku, gdzie studenci zdobyli wyróżnienia i nagrody. Także podczas II Ogólnopolskiej Wystawy Młodzieży w Warszawie w 1950 roku katowickie prace zostały zauważone i zdobyły I miejsce za plakat.

Pod koniec roku akademickiego 1951/1952 uczeni z katowickiego Wydziału Grafiki Użytkowej uzyskali autonomię, przekształcając się w Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Katowicach, której dziekanem został profesor Aleksander Rak. Niestety, chwila ta nie trwała długo; już 1 stycznia 1952 roku WSSP w Katowicach została włączona do ASP w Krakowie jako II Wydział Grafiki Propagandowej z siedzibą w Katowicach. Dziekanem tej jednostki został malarz, profesor Leon Dołżycki, wcześniej związany z PWSSP we Wrocławiu.

Na przestrzeni następnych lat po przełomie 1956 roku, w katowickim Wydziale miały miejsce liczne reorganizacje. Oddział tracił swoją odrębność, a po likwidacji Wydziału Grafiki Propagandowej, w październiku 1957 roku powstał Oddział Wydziału Grafiki ASP w Krakowie. Obejmował on także Studium grafiki propagandowej, które koncentrowało się głównie na plakacie.

W latach 60. XX wieku instytucja przeszła wiele zmian organizacyjnych, pozostając w strukturze ASP w Krakowie. W 1969 roku Oddział uzyskał status odrębnego Wydziału Grafiki, co trwało do 1978 roku, kiedy to przekształcił się w Filię ASP w Krakowie, a prorektorem został doc. Tadeusz Grabowski. W 1981 roku na prorektora wybrano rzeźbiarza Bronisława Chromego.

Grudzień 1984 roku przyniósł kolejną reorganizację, a Wydział Grafiki ASP w Krakowie, Filia w Katowicach, przekształcił się w Zamiejscowy Wydział Grafiki w Katowicach. Wreszcie, zamiejscowy Wydział Grafiki w Katowicach stał się filią krakowskiej ASP.

W 1997 roku, z powodu obchodów 50-lecia istnienia uczelni w Katowicach, rozpoczęto rozmowy dotyczące usamodzielnienia się Filii i przekształcenia jej w samodzielną uczelnię. Te dyskusje zaowocowały decyzjami, które w 2000 roku doprowadziły do przyjęcia przez Sejm Ustawy z dnia 15 lutego 2001 roku o utworzeniu Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Na jej podstawie, 1 września 2001 roku powstała Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, która składała się z dwóch wydziałów – Artystycznego i Projektowego, a pierwszym rektorem nowej instytucji został prof. Michał Kliś, ostatni prorektor Filii.

Wykładowcy

W Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach wykładowcy odegrali kluczową rolę w kształtowaniu talentów artystycznych. W gronie profesorów znajdują się wybitni graficy oraz malarze, którzy przyczynili się do rozwoju tej instytucji. Wśród nich możemy wymienić:

• Graficy: Aleksander Rak, Andrzej Pietsch, Tomasz Jura, Adam Hoffmann, Tadeusz Czober, Zbigniew Pieczykolan, Stanisław Kluska, Stanisław Gawron, Roman Starak,
• Malarze: Jan Dutkiewicz, Roman Nowotarski, Jerzy Duda-Gracz, Andrzej S. Kowalski, Jerzy Handermander, Maciej Bieniasz,
• Doktorzy honoris causa:
• Stanisław Rodziński, malarz oraz rektor ASP w Krakowie w okresie powstawania katowickiej akademii (w 2008 roku);
• Krzysztof Lenk, grafik, profesor Rhode Island School of Design w Providence, absolwent Wydziału Grafiki w Katowicach z 1961 roku (w 2011 roku);
• Profesor honorowy: Toshihiro Hamano (w 2018 roku).

Różnorodność specjalności oraz doświadczeń wykładowców w dużej mierze wpływa na bogactwo oferty edukacyjnej Akademii, co przyciąga utalentowanych młodych artystów pragnących rozwijać swoje umiejętności.

Struktura uczelni

Uczelnia ta charakteryzuje się interesującą strukturą, która obejmuje różnorodne wydziały oraz programy studiów.

• Wydział Artystyczny oferuje kierunki związane z grafiką oraz malarstwem, które są realizowane w formie 5-letnich jednolitych studiów magisterskich,
• Wydział Projektowy koncentruje się na wzornictwie oraz projektowaniu graficznym, umożliwiając studentom wybór pomiędzy 3,5-letnimi studiami licencjackimi a 2-letnimi uzupełniającymi studiami magisterskimi.

Budynki

W Katowicach znajdują się różnorodne budynki związane z Akademią Sztuk Pięknych, które meritorycznie odzwierciedlają bogatą histiorię tej instytucji edukacyjnej. Oto niektóre z nich:

• Ul. Raciborska 37 (gmach dawnego kasyna oficerskiego) – jest to budynek, który mieści rektorat, senat, aulę oraz administrację uczelni. Powstał on jako kasyno oficerskie przy 73 Pułku Piechoty i został zaprojektowany przez Leona Dietz d’Arma w 1930 roku, zrealizowany w latach 1931-1939;
• Ul. Koszarowa 19 – to dawny budynek koszar 73 Pułku Piechoty, który został zaadaptowany na potrzeby uczelni. Projekt budynku z 1931 roku powstał dzięki arch. Witoldowi Eugeniuszowi Czeczott-Danilewiczowi. W 2002 roku biuro architektoniczne „archico” s.c. z Zabrza wykonało projekt adaptacji, a budynek oddano do użytku w latach 2004-2007. Obecnie jest to siedziba wydziału projektowego oraz pracowni warsztatów graficznych i projektowych;
• Ul. Raciborska 50 – ten nowoczesny budynek został zaprojektowany przez An Archi Group z Gliwic i oddany do użytku w 2015 roku. Mieści on wydział artystyczny, projektowy oraz międzywydziałowy Zakład Teorii i Historii Sztuki, a także pracownie malarskie i multimedialne, bibliotekę, salę kinową oraz Galerię Wertykalną;
• Rondo J. Ziętka 1 (Rondo Sztuki) – to charakterystyczny budynek w kształcie półkopuły, zaprojektowany przez arch. Tadeusza Czerwińskiego. Zlokalizowany w centrum miasta, mieści galerię Rondo Sztuki, która została otwarta w 2007 roku. Budynek ten jest własnością miasta Katowice.

Każdy z wymienionych obiektów ma swoje unikalne znaczenie i przyczynia się do rozwoju kultury oraz sztuki w regionie.

Struktura uczelni

Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach charakteryzuje się wyraźnie zdefiniowaną strukturą, która obejmuje różnorodne wydziały oraz programy edukacyjne. Poniżej przedstawiam kluczowe jednostki uczelni:

• Wydział Artystyczny, który oferuje naukę w zakresie grafiki oraz malarstwa, prowadząc 5-letnie jednolite studia magisterskie,
• Wydział Projektowy, którego głównym celem jest kształcenie w dziedzinie wzornictwa oraz projektowania graficznego, oferujący studia w dwóch formatach: 3,5-letnie studia licencjackie oraz 2-letnie uzupełniające studia magisterskie.

Katedry

Katedra Wzornictwa to miejsce, gdzie studenci mają okazję rozwijać swoje umiejętności projektowe w różnych obszarach. W skład tej katedry wchodzą następujące pracownie:

• Pracownia Podstaw Projektowania, którą prowadzi prof. Manuel Sabalczyk,
• Pracownia Podstaw Projektowania Produktu, kierowana przez st. wykł. dr Andrzeja Sobasia,
• Pracownia Projektowania Procesów Użytkowych, również pod przewodnictwem st. wykł. dr Andrzeja Sobasia,
• Pracownia Projektowania Struktur Użytkowych, którą prowadzi st. wykł. adj. Stefan Szawica,
• Pracownia Projektowania Elementów Komunikacji Wizualnej, dowodzona przez adj. dr Ewę Stopę-Pieleś,
• Pracownia Badań Wizualnych, z kierownictwem adj. dr hab. Wiesława Gdowicza,
• Pracownia Projektowania Komunikacji Wizualnej, pod czujnym okiem prof. Michała Klisia,
• Pracownia Projektowania Produktu, w której wykłada Jerzy Wuttke, prof. ASP,
• Pracownia Malarstwa I Roku, prowadzona przez st. wykł. Zbigniewa Furgalińskiego,
• Pracownia Rysunku I Roku, której kierownikiem jest adj. Adam Pociecha,
• Pracownia Rysunku, Malarstwa i Sztuk Wizualnych II, prowadzona przez prof. Jerzego Handermandera,
• Pracownia Rysunku, Malarstwa i Sztuk Wizualnych III, kierowana przez prof. Jana Dubiela,
• Pracownia Rzeźby i Sztuk Wizualnych I, z opieką st. wykł. Jacka Sarapaty.

Katedra Projektowania Graficznego skupia się na rozwijaniu umiejętności graficznych i wizualnych. W jej ramach znajdują się następujące pracownie:

• Pracownia Ilustracji i Rysunku Użytkowego, prowadzona przez ad.dr Annę Machwic – Adamkiewicz,
• Pracownia Projektowania Pisma i Znaku, kierowana przez prof. Zbigniewa Pieczykolana,
• Pracownia Nowych Mediów, dowodzona przez prof. Mariana Oslislo,
• Pracownia Projektowania Książki i Typografii, pod przewodnictwem adj. st. wykł. Mariana Słowickiego,
• Pracownia Projektowania Publikacji Multimedialnych, kierowana przez adj. II st. Bogdana Króla,
• Pracownia Projektowania Plakatu, w której pracuje prof. Romana Kalarusa,
• Pracownia Fotografii, prowadzona przez prof. Waldemara Jamę,
• Pracownia Rysunku I roku, kierowana przez adj. II st. Stefana Speila, prof. ASP,
• Pracownia Malarstwa I roku, z opieką mgr Magdaleny Nazarkiewicz.

Katedra Grafiki Warsztatowej jest miejscem, gdzie studenci zgłębiają różnorodne techniki druku. W jej skład wchodzą:

• Pracownia Druku Wklęsłego I /metal/, prowadzona przez prof. Stanisława Kluskę,
• Pracownia Druku Wklęsłego II /metal/, z kierownictwem prof. Jana Szmatlocha,
• Pracownia Druku Wypukłego I /linoryt/, dowodzona przez adj. II st. Mariusza Pałkę,
• Pracownia Druku Wypukłego II /linoryt/, kierowana przez prof. Ewę Zawadzką,
• Pracownia Druku Płaskiego /litografia/, z prof. Józefem Budką,
• Pracownia Sitodruku, prowadzona przez prof. Waldemara Węgrzyna,
• Pracownia Technik Cyfrowych, z prof. Adamem Romaniukiem,
• Pracownia Malarstwa i Rysunku I roku, prowadzona przez prof. Stanisława Kluskę,
• Pracownia Rysunku, kierowana przez prof. Bogdana Topora.

Katedra Malarstwa, Rysunku i Rzeźby oferuje szeroki wachlarz zajęć związanych z wizualnymi sztukami. W ramach tej katedry znajdują się:

• Pracownia Rysunku I Roku, gdzie wykłada adj. dr Jolanta Jastrząb,
• Pracownia Malarstwa I Roku, prowadzona przez adj. Andrzeja Tobisa,
• Pracownia Malarstwa I, z prof. Maciejem Bieniaszem,
• Pracownia Malarstwa II, kierowana przez adj. II st. Ireneusza Walczaka, prof. ASP,
• Pracownia Malarstwa III, gdzie wykłada prof. Jacek Rykała,
• Pracownia Malarstwa IV, z opieką prof. Kazimierza Cieślika,
• Pracownia Malarstwa V, kierowana przez adj. II st. Zbigniewa Blukacza, prof. ASP,
• Pracownia Rysunku I, prowadzona przez prof. Janusza Karbowniczka,
• Pracownia Rysunku II, w której prowadzi adj. dr hab. Antoni Cygan, prof. ASP,
• Pracownia Rysunku III, pod kierownictwem adj. dr Lesława Tetli,
• Pracownia Rysunku IV, prowadzona przez adj. dr hab. Antoniego Kowalskiego,
• Pracownia Rzeźby, z prof. Jerzym Foberem,
• Pracownia Sztuki Mediów, kierowana przez prof. Antoniego Porczaka.

Warto również wspomnieć o Zakładzie Teorii i Historii Sztuki oraz Studium Języków Obcych i WF, które są integralną częścią Akademii, zapewniając wszechstronny rozwój studentów.

Absolwenci

W gronie absolwentów Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach znajdują się niezwykle utalentowane osoby, które na trwałe wpisały się w krajobraz sztuki współczesnej.

• Szymon Kobylarz – artysta sztuk wizualnych, który wyróżnia się swoją oryginalnością oraz kreatywnością,
• Gosia Kulik – utalentowana graficzka i malarka, znana z nieprzeciętnych technik artystycznych,
• Mona Tusz – artystka street-artowa, której prace zdobią miejskie przestrzenie.

---

Oceń: Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

---