Pomnik Józefa Piłsudskiego w Katowicach

Autorem tej rzeźby jest chorwacki artysta, Antun Augustinčić, znany również z wykonania Statuły Pokoju w ogrodach ONZ w Nowym Jorku. Pomnik został zamówiony przez mieszkańców Górnego Śląska na długo przed wybuchem II wojny światowej, jednakże z powodu trudnych okoliczności, posąg z brązu nie dotarł do Polski w 1939 roku. Zamiast tego, przez wiele lat znajdował się w muzeum artysty – najpierw w Jugosławii, a potem w Chorwacji.

W czasach komunistycznych figura marszałka była w pewnym sensie tematem tabu, co sprawiło, że pomnik dotarł do Katowic dopiero w 1990 roku, po przeprowadzeniu szczegółowych prac konserwatorskich. Zanim pomnik został uroczyście odsłonięty, na placu Chrobrego zasypano dużą, nieczynną fontannę w kształcie vesica piscis. W 1998 roku postać Piłsudskiego na koniu została osadzona na sześciometrowym cokole. Warto dodać, że pierwotnie planowano, aby cokół otaczali rzeźby przedstawiające powstańców śląskich oraz Ślązaczkę z martwym synem powstańcem, a za projekt cokołu odpowiedzialny był architekt Andrzej Grzybowski.

Wizualnie, rzeźba przedstawia marszałka siedzącego na koniu, ujętego w dynamicznej pozie. Choć według historycznych relacji Piłsudski zawsze dosiadał klaczy, w tej rzeźbie ukazano go na ogierze. W prawej dłoni trzyma szablę. Na cokole, od strony ul. Jagiellońskiej, widnieje napis: Józef Piłsudski 1867–1935; natomiast od strony ul. J. Lompy można przeczytać: Konny posąg Józefa Piłsudskiego został sprowadzony z Chorwacji do Katowic w 1991 roku z inicjatywy Międzystowarzyszeniowej Komisji Związków Twórczych SH, SARP i TUI, w wyniku starań rządu oraz władz województwa i miasta.

Pomnik został ustawiony tymczasowo w 1993 roku na miejsce pierwotnej lokalizacji, a ostatecznie wyniesiony na cokół w 1998 roku. W roku 1994 doszło do intrygującego zdarzenia – szabla Piłsudskiego zniknęła. Początkowo podejrzewano kradzież, ale później odnaleziono ją dzięki dzieciom bawiącym się w pobliżu pomnika, co, jak widać, jest kolejnym ciekawym epizodem związanym z tym ważnym miejscem.