Gmach Urzędów Niezespolonych w Katowicach to niezwykle interesujący obiekt, który przyciąga uwagę swoją architekturą i historią. Budynek, o siedmiu kondygnacjach, zlokalizowany jest przy ul. Jagiellońskiej 23 oraz pl. Sejmu Śląskiego 1.
Wzniesiony pomiędzy 1935 a 1937 rokiem, gmach powstał według projektu Witolda Kłębkowskiego. Istnieją przypuszczenia, że w pracach nad projektem brał również udział Lucjan Sikorski. Od roku 1990 obiekt jest siedzibą Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Na dzień 1 września 1939 roku wartość budynku oszacowano na 2 200 000 złotych.
Przed II wojną światową, na południowej elewacji budynku znajdowała się płaskorzeźba z dolomitu, która przedstawiała polskie godło. Dzieło to, autorstwa Stanisława Szukalskiego, zostało stworzone w 1938 roku, lecz już w 1939 roku, zaledwie kilka miesięcy przed wybuchem wojny, zostało zniszczone przez hitlerowców, którzy zastąpili je dekoracjami z dodatkiem mechanicznych kurantów. Plany zakładają jego odtworzenie. Wejście do gmachu zostało uwydatnione w portal o zaokrąglonych ościerzach.
W okresie międzywojennym XX wieku w gmachu funkcjonowały kluczowe urzędy, takie jak Śląski Urząd Wojewódzki oraz Urząd Kontroli Państwa. W trakcie II wojny światowej gmach służył jako siedziba Gestapo, nosząc nazwę Polizeipräsidium, a dowodził nim Johann Thümmler. Po zakończeniu wojny, budynek został zajęty przez kuratorium oświaty, a potem przez Komitet Wojewódzki PPR oraz Komitet Wojewódzki PZPR w Katowicach.
Warto również odnotować, że 10 kwietnia 2011 roku w gmachu odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą Krystynie Bochenek, szanowanej postaci w regionie. W roku 2012 gmach stał się siedzibą dla kilku instytucji, w tym:
- księgarni "Libella" (pl. Sejmu Śląskiego 1),
- Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach,
- Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego,
- Biblioteki i Czytelni Brytyjskiej Uniwersytetu – British Council Regional Library.
W grudniu 2022 roku gmach został sprzedany za kwotę 27 mln zł na rzecz Skarbu Państwa, z zamiarem wykorzystania go jako siedziby Sądu Rejonowego Katowice-Zachód. Obiekt ten jest obecnie ujęty w gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice, co świadczy o jego znaczeniu kulturowym i historycznym.
Przypisy
- Budynek przy pl. Sejmu Śląskiego został sprzedany (pol.) us.edu.pl [dostęp 28.01.2024 r.]
- Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 272.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 280. ISBN 83-85831-35-5.
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 46. ISBN 83-85831-35-5.
- Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 165. ISBN 83-913341-0-4.
- Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 166. ISBN 83-913341-0-4.
- Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 182. ISBN 83-913341-0-4.
- Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 12.06.2011 r.]
- Orzeł Szukalskiego powstanie jeszcze w tym roku. www.mmsilesia.pl. [dostęp 12.06.2011 r.]
- Orzeł wujka DiCaprio może wrócić do Katowic www.katowice.gazeta.pl [dostęp 12.06.2011 r.]
- Rys architektoniczny www.filolog.katowice.pl [dostęp 12.06.2011 r.]
- Historia budynku przy placu Sejmu Śląskiego 1 w Katowicach www.filolog.katowice.pl [dostęp 12.06.2011 r.]
- Odsłonięcie tablic upamiętniających Krystynę Bochenek www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 12.06.2011 r.]
- Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: Odsłonięcie tablicy poświęconej pamięci Krystyny Bochenek www.fil.us.edu.pl [dostęp 12.06.2011 r.]
- Uniwersytet Śląski pamięta o swojej absolwentce www.katowice.gazeta.pl [dostęp 12.06.2011 r.]
- PDM − Katalog Katowickich Firm. www.pdm.net.pl. [dostęp 12.06.2011 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki biurowe":
Silesia Star | Dawne kasyno oficerskie w Katowicach | Face2Face Business Campus | Dom Prasy Śląskiej | Budynek Azylu Miejskiego w Katowicach | Budynek Dyrekcji Kopalń Księcia Pszczyńskiego | Budynek Starostwa Powiatowego w Katowicach | Gmach Syndykatu Polskich Hut Żelaza | Katowice Business Point | Budynek Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach | Siedziba Polskiego Radia Katowice | Gmach Sądu Okręgowego przy ulicy Francuskiej w Katowicach | Gmach Narodowego Banku Polskiego w Katowicach | Gmach Biura Studiów i Projektów Przemysłu Węglowego w Katowicach | Chorzowska 50 | Budynek przy ulicy Pocztowej 7 w Katowicach | Budynek przy ulicy Bankowej 5 w Katowicach | Budynek Urzędu Miasta Katowice | Biurowce .KTW | Silesia Business ParkOceń: Gmach Urzędów Niezespolonych w Katowicach