Centrum Scenografii Polskiej, znajdujące się w Katowicach, to ważna instytucja zajmująca się polską scenografią teatralną. Jest to oddział Muzeum Śląskiego, który mieści się w Nowym Muzeum Śląskim, zlokalizowanym przy ulicy T. Dobrowolskiego 1, w dawnym magazynie odzieży KWK Katowice. W przeszłości Centrum funkcjonowało w Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek, które mieściło się przy placu Sejmu Śląskiego.
Założone w 1991 roku, Centrum jest wynikiem wizji Zenobiusza Strzeleckiego, znanego scenografa i teoretyka scenografii, który marzył o powstaniu miejsca łączącego ślady osiągnięć polskich scenografów. To jedyna instytucja w Polsce, która zbiera i eksponuje przedmioty związane z teatrem oraz sztukami scenicznymi.
W Centrum organizowane są wyjątkowe, tylko czasowe wystawy tematyczne, poruszające rozmaite aspekty powiązane z teatrem i sztukami scenicznymi, co czyni to miejsce niezwykle interesującym dla miłośników sztuki oraz kultury.
Idea placówki
W myśl pierwotnej koncepcji, instytucja miała harmonijnie łączyć różne aspekty działalności muzealnej, wystawienniczej, twórczej i dokumentacyjnej. Dlatego też nazwa Centrum symbolizuje unikalne w skali kraju miejsce, które ma na celu skupienie najcenniejszych osiągnięć oraz wiedzy dotyczącej dorobku polskich scenografów w kontekście teatru, plastyki teatralnej, a także eksploracji parateatralnej, z przyszłościowym uwzględnieniem filmu animowanego oraz teatru telewizji.
Idea powołania muzeum scenografii zrodziła się już w latach 60. XX wieku. Potrzebę takiej instytucji podnosił Zenobiusz Strzelecki, wybitny scenograf oraz teoretyk sztuki, który wskazywał na konieczność ochrony tego nurtu współczesnej plastyki polskiej. Podkreślił on, że ta forma sztuki dotychczas była osierocona i pozbawiona odpowiedniego, skoncentrowanego wsparcia. Jego wieloletnie wysiłki doprowadziły do powstania muzeum, co miało miejsce w połowie lat 80. w Katowicach.
Pod przewodnictwem Jerzego Moskala, dyrektora Centrum, zainicjowano w Muzeum Śląskim sekcję gromadzącą różnorodne przejawy plastyki scenicznej w ramach działu sztuki. Inicjatywy mające na celu popularyzację sztuki scenograficznej szybko przyniosły owoce, prowadząc do narodzin wielu nurtów w tej dziedzinie. Osiągnięcie tego celu wymagało budowy bazy, która umożliwiałaby stworzenie solidnego warsztatu badawczego, co było być może szczególnie istotne w obliczu ograniczonej dostępności literatury w tej tematyce.
Historia
Centrum Scenografii Polskiej zostało oficjalnie założone w lipcu 1991 roku jako część Muzeum Śląskiego z siedzibą w Katowicach. Jego powołanie wiązało się z istotnym wyzwaniem, jakie stanowi zapis w statucie placówki, który podkreśla, że jego działalność obejmuje cały kraj.
Centrum pełni niezwykle ważną rolę w zakresie gromadzenia, przechowywania oraz naukowego opracowywania dzieł scenograficznych. Obejmuje ono wszelkie rodzaje i odmiany sztuki, co sprawia, że jest to miejsce wyjątkowe i zróżnicowane w kontekście kultury teatralnej i wizualnej w Polsce.
Główna działalność
Centrum Scenografii Polskiej w Katowicach realizuje szeroki zakres działań, które można podzielić na sześć głównych kategorii, mianowicie:
- działalność kolekcjonerską,
- działalność dokumentacyjną,
- działalność wystawienniczą,
- działalność kreacyjną,
- działalność edukacyjną.
Wszystkie te obszary łączy jeden, najważniejszy cel – zgromadzenie wiedzy oraz dorobku polskiej scenografii, a także popularyzacja teatru w Polsce. Centrum rozpoczęło swoją działalność 24 marca 1993 roku w dedykowanej siedzibie.
Od chwili powstania, instytucja ta zebrała imponującą kolekcję, liczącą około 15 tysięcy różnych projektów, które obejmują dekoracje, kostiumy, obiekty sceniczne, makiety oraz kukły wykonane przez uznanych polskich scenografów. Zbiory powstały głównie z darów artystów, ich spadkobierców oraz teatrów.
W Centrum Scenografii Polskiej miały miejsce znaczące wystawy jubileuszowe, wśród których występowali m.in.: J. Szajna, A. Sadowski, A. Kreutz – Majewski, K. Wiśniak oraz J. Polewka. Kolekcje były prezentowane na wystawach organizowanych przez prestiżowe instytucje, takie jak Muzeum Teatralne w Warszawie, Muzeum Starego Teatru w Krakowie, Muzeum Narodowe, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Miasta Łodzi. Ekspozycje były również prezentowane w wielu miastach, takich jak Toruń czy Przemyśl, a także poza granicami Polski, w miejscach takich jak Bruksela, Praga, Budapeszt, Ankara i Londyn.
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Art Nova 2 | Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków | Dział Etnologii Miasta Muzeum Historii Katowic | Galeria Sztuki Atelier 2 | Galeria Szyb Wilson | Izba Tradycji Hutniczych Huty Metali Nieżelaznych „Szopienice” w Katowicach | Izba Muzealna Polskiego Radia w Katowicach | Muzeum Archidiecezjalne w Katowicach | Muzeum Historii Komputerów i Informatyki | Muzeum Śląskie w Katowicach | Galeria Architektury SARP | Galeria Katowice | Walcownia – Muzeum Hutnictwa Cynku | Muzeum Historii Gitary w Katowicach | Muzeum Historii Katowic | Katowicki Skład Neonów | Izba Śląska | Galeria pod Sufitem | Galeria „Fra Angelico” | Muzeum – Izba Pamięci Kopalni Wujek w KatowicachOceń: Centrum Scenografii Polskiej w Katowicach