Plac Sejmu Śląskiego w Katowicach

---

Historia

Plac Sejmu Śląskiego, który został wytyczony w latach 20. XX wieku, ma bogatą historię sięgającą czasów przed I wojną światową, kiedy to w tym miejscu znajdowało się jedynie niezagospodarowane pole, otoczone nowo wytyczonymi uliczkami. Jego nazwa związana jest z monumentalnym gmachem Sejmu Śląskiego, który został wzniesiony w latach 1925–1929. Ten plac był świadkiem licznych uroczystości, a w dwudziestoleciu międzywojennym nosił nazwę pl. Powstańców Śląskich.

W dniu 15 lipca 1939 roku, na Placu Powstańców Śląskich, odbył się wyjątkowy koncert Jana Kiepury oraz Jerzego Gardy, który miał na celu wsparcie Funduszu Obrony Narodowej. W czasie II wojny światowej, w budynku Urzędów Niezespolonych, zwanego wówczas Polizeipräsidium, mieściła się siedziba regionalna Gestapo, dowodzona przez Johanna Thümmlera. Po wojnie, plac znalazł się pod patronatem Feliksa Dzierżyńskiego, co trwało aż do czasów Polski Ludowej.

W szczególnym dniu 14 marca 1968 roku, Edward Gierek, wówczas pierwszy sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR, wygłosił przemówienie, podczas którego poruszył temat śląskiej wody i ostrzegł przed „syjonistami” oraz innymi przeciwnikami ustroju.

Wiosną 1977 roku rozpoczęto prace budowlane nad budynkiem będącym siedzibąCentrum Kultury Katowice, który wcześniej nazywano Górnośląskim Centrum Kultury. Zdzisław Grudzień, ówczesny I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR, był pomysłodawcą tego projektu. W trakcie realizacji inwestycji, przez dziesięć dni rozbierano istniejące zabudowania. Południowa pierzeja placu została zburzona, w tym secesyjna willa, która była miejscem inauguracyjnego powstania Telewizji Katowice w 1957 roku, a także kilka okolicznych kamienic (posiadały adresy ul. J. Ligodnia 35 oraz ul. J. Ligonia 37-39).

Nowy budynek Centrum Kultury Katowice został oddany do użytku 3 grudnia 1979 roku. Natomiast zarząd nad nim przejęła 23 marca 1982 roku Dyrekcja Wojewódzkiej Hali Widowiskowo Sportowej, a od 1 lipca 1983 roku funkcjonowała nowo powołana instytucja – Centrum Kultury w Katowicach.

W dniu 19 czerwca 1999 roku, na placu odsłonięto pomnik Wojciecha Korfantego, stworzony przez Zygmunta Brachmańskiego. Na cokole znajduje się napis: „Wojciech Korfanty 1873–1939. Jedną tylko wypowiadam prośbę do ludu śląskiego, by pozostał wierny swym zasadom chrześcijańskim i swemu przywiązaniu do Polski”. Akt erekcyjny pomnika został wmurowany 21 czerwca 1997 roku w obecności wnuka Korfantego, Feliksa, który miał zaszczyt participować w tej ceremonii. Przy tej okazji Wojciech Korfanty został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

W 2009 roku, na placu zorganizowano festyn pod nazwą „Miasteczko PRL”, jako część ogólnopolskich obchodów dwudziestolecia demokracji oraz zakończenia ery PRL.

Opis

Plac Sejmu Śląskiego jest otoczony przez istotne architektoniczne obiekty, w tym:

• gmach Sejmu Śląskiego, zlokalizowany przy ul. Jagiellońskiej 25. Ten monumentalny budynek, wzniesiony w latach 1924-1927, został zaprojektowany przez L. Wojtyczkę, P. Jurkiewicza i S. Żerleńskiego w stylu wtórnego klasycyzmu, a jego całkowity koszt budowy sięgnął 13 milionów złotych. Charakteryzuje się aż 634 pomieszczeniami, a w roku 1929 był uznawany za budynek o największej kubaturze w Polsce. Jego wartość w dniu 1 września 1939 roku wynosiła 13 500 000 złotych, a gmach został ujęty w rejestrze zabytków 19 sierpnia 1978 roku (nr rej.: A/285/09).
• Na placu znajduje się także sześciokondygnacyjny gmach Urzędów Niezespolonych, usytuowany przy ul. Jagiellońskiej 23 oraz pl. Sejmu Śląskiego 1. Powstał w latach 1935-1936 według projektu Witolda Kłębkowskiego, a od roku 1990 mieści się w nim Wydział Filologii Uniwersytetu Śląskiego. Budynek miał wartość 2 200 000 złotych w dniu 1 września 1939. W południowej części elewacji przed II wojną światową znajdowała się płaskorzeźba autorstwa Stanisława Szukalskiego, przedstawiająca orła wpisanego w koło; w 2011 roku planowane było jej odtworzenie. W dniu 10 kwietnia 2011 roku odsłonięto w budynku tablicę pamiątkową, poświęconą Krystynie Bochenek.
• Gmach przy placu Sejmu Śląskiego 2 to kolejny istotny obiekt, mieszczący się tu m.in. Katowice – Miasto Ogrodów, który został zbudowany w latach 1977-1979.

Na placu znajdują się także inne elementy, takie jak pomnik Wojciecha Korfantego, który jest otoczony przez miejsca parkingowe. Należy zauważyć, że podczas uroczystości państwowych cały obszar placu jest zamknięty dla ruchu samochodowego.

Instytucje

Placu Sejmu Śląskiego to miejsce, które jest siedzibą wielu instytucji kultury i edukacji, tworząc w ten sposób ważny punkt na mapie Katowic. Wśród nich znajdują się:

• Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek, która powstała 1 lipca 2010 roku na podstawie połączenia Górnośląskiego Centrum Kultury oraz Estrady Śląskiej, a jej siedziba ulokowana jest przy pl. Sejmu Śląskiego 2,
• Centrum Scenografii Polskiej – odział Muzeum Śląskiego w Katowicach,
• Teatr Korez,
• Kwartalnik Kulturalny „Opcje”,
• Biuro ESK Katowice 2016,
• galerie autorskie: Engram, Sektor I, Piętro Wyżej, Pusta oraz Galeria 5 i Galeria Ściana Sztuki Dziecka,
• redakcja lokalnego miejskiego przewodnika „Ultramaryna”,
• redakcja kwartalnika literacko-artystycznego FA-art,
• Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia (NOSPR),
• Stowarzyszenie Pokolenie,
• Stowarzyszenie „Inicjatywa”,
• Fundacja „Edukacja bez granic”,
• Jazz Club Hipnoza,
• księgarnia „Libella” (pl. Sejmu Śląskiego 1),
• Uniwersytet Śląski – Wydział Filologiczny w Katowicach (pl. Sejmu Śląskiego 1),
• Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego (pl. Sejmu Śląskiego 1),
• British Council Regional Library – Biblioteka i Czytelnia Brytyjska Uniwersytecka (pl. Sejmu Śląskiego 1).

Plac Sejmu Śląskiego, jako centrum kulturalne, jest więc bogaty w różnorodne instytucje, które przyczyniają się do rozwoju życia artystycznego oraz edukacyjnego w Katowicach.

---

Oceń: Plac Sejmu Śląskiego w Katowicach

---