Spodek (hala widowiskowa)

---

Historia

Pomysł na budowę hali widowiskowo-sportowej w Katowicach, które w tamtych czasach nosiły nazwę Stalinogród, zrodził się już w 1955 roku. W pierwotnych planach przewidywano jej usytuowanie na obrzeżach miasta, w obrębie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku.

W 1959 roku Stowarzyszenie Architektów Polskich zorganizowało konkurs mający na celu stworzenie projektu całego obiektu. Zespół architektów z Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy, w skład którego wchodzili Maciej Gintowt oraz Maciej Krasiński, zajął pierwsze miejsce w tym prestiżowym przedsięwzięciu. Konstrukcję zrealizował Andrzej Żórawski, który inspirował się zawieszonym dachem warszawskiego Supersamu, zaprojektowanego przez Wacława Zalewskiego i ukończonego w 1962 roku.

Po zaprezentowaniu projektu, na decyzję ówczesnego wojewody, a także przy wsparciu Jerzego Ziętka, ustalono nową lokalizację hali, która miała powstać w bliskim sąsiedztwie ścisłego centrum, na miejscu dawnej hałdy hutniczej. Obszar ten został sklasyfikowany w związku z szkodami górniczymi w kategorii A2.

Budowa obiektu rozpoczęła się w 1964 roku, jednak po pewnym czasie prace zostały wstrzymane na okres 18 miesięcy, ze względu na podejrzenia o błędy konstrukcyjne, które na szczęście nie potwierdziły się. W 1969 roku hala lodowa została jako pierwsza oddana do użytkowania w pełnym kompleksie. Ostateczne zakończenie budowy miało miejsce wiosną 1971 roku, a oficjalne oddanie hali do użytku nastąpiło 8 maja 1971 roku. Na realizację inwestycji przeznaczono 200 milionów złotych, jednak finalne koszty wzrosły do około 800 milionów złotych.

Rok 2008 przyniósł montaż systemu klimatyzacyjnego, co znacząco poprawiło komfort użytkowników. W 2009 roku dokonano powiększenia widowni, wprowadzając nowość w postaci wysuwanych na płytę boiska siedzeń oraz loży VIP. Zainstalowano również nowoczesne oświetlenie, które umożliwiło transmisje telewizyjne w technologii HD, a także imponujący ekran diodowy w formie walca. Cała ta modernizacja kosztowała około 70 milionów złotych. Na koniec marca 2011 roku rozpoczęto renowację elewacji budynku.

Dnia 2 maja 2016 roku, zarządzanie halą przejęła firma PTWP Event Center sp. z o.o., będąca częścią grupy PTWP SA.

Konstrukcja

Obiekt, który chcemy przedstawić, to jeden z nielicznych na świecie przykładów, gdzie dach zaprojektowano w nowoczesnej koncepcji tensegrity. Stalowa kopuła, której masa wynosi 300 ton, jest umocowana do zewnętrznego stalowego pierścienia za pomocą 120 lin nośnych. Te unikalne połączenia tworzą prętowo-cięgnowe kratownice, na których spoczywa pokrycie dachowe.

Hala główna zyskuje niepowtarzalny wygląd, przypominając trochę latający spodek, znany również jako UFO. Ten kształt jest rezultatem synergii dwóch kluczowych funkcji, dla których została zaprojektowana: jako przestrzeń sportowa oraz miejsce do organizacji wydarzeń kulturowych. Należy zauważyć, że układ widowni różni się w zależności od przeznaczenia: dla sportu preferowany jest układ centralny, natomiast w przypadku wydarzeń widowiskowych preferowany jest układ kierunkowy.

Bezpośrednio przy hali znajdują się dodatkowe obiekty, takie jak lodowisko, sala gimnastyczna oraz hotel. Wszystkie te części połączone są w jedną, harmonijną całość wspieraną przez antresolę.

• Kubatura całego obiektu wynosi – 338 732 m³,
• Powierzchnia użytkowa wynosi – 29 473 m².

Hala główna

• Kubatura wynosi – 246 624 m³,
• Całkowita powierzchnia użytkowa to – 15 386 m²,
• Wysokość maksymalna to – 32 m,
• Wymiary płyty głównej to – 45 × 60 m,
• Maksymalna odległość od środka boiska wynosi – 72 m.

W skład dodatkowego wyposażenia wchodzą:

• rozbieralna scena o wymiarach 21 × 15 m × 1,2 m,
• montowany parkiet,
• montowane lodowisko o wymiarach 30 × 60 m,
• dostęp do internetu bezprzewodowego,
• sprzęt do symultanicznych tłumaczeń językowych,
• sprzęt do nagłośnienia,
• zabudowa targowa wraz z wyposażeniem stoisk,
• plenerowy zestaw estradowy (scena o wymiarach 10 × 10 m × 1 do 1,3 m, z podestami pod nagłośnienie, zadaszeniem sceny oraz wieżą dla realizatorów światła i dźwięku).

Widownia dysponuje:

• 35 sektorami, w tym specjalnym sektorem VIP,
• Liczba stałych miejsc siedzących wynosi – 7 776,
• Liczba miejsc siedzących na sektorach wysuwanych to – 1 560,
• Ilość miejsc dostawnych osiąga – 1 700,
• Łączna liczba miejsc siedzących wynosi – 11 036,
• Maksymalna pojemność trybun to – 11 500,
• Zalecana (bezpieczna) liczba widzów wynosi – 9 336.

Korytarze

• Powierzchnia holu głównego, poziom górny – 4 200 m²,
• Powierzchnia holu szatni, poziom dolny – 1 370 m².

Lodowisko

• Wysokość wynosi – 11 m,
• Wymiary tafli lodu to – 30 × 60 m,
• Pojemność trybun wynosi – 1 500 miejsc.

Sala gimnastyczna

• Kubatura wynosi – 11 631 m³,
• Powierzchnia użytkowa to – 1 490 m²,
• Wysokość maksymalna wynosi – 12 m,
• Wymiary płyty w hali to – 30 × 30 m,
• Pojemność trybun to – 362 miejsc.

Wydarzenia

W Spodku odbywa się wiele różnorodnych wydarzeń, które przyciągają rzesze fanów sportu i muzyki. Wśród organizowanych atrakcji znajdują się mecze siatkówki, koszykówki, piłki ręcznej, a także hokeja na lodzie. Oprócz tego można tu uczestniczyć w koncertach muzycznych, różnorodnych imprezach okolicznościowych, konferencjach naukowych oraz kongresach, w tym zgromadzeniach Świadków Jehowy. Spodek jest również miejscem przedstawień cyrkowych, rewii na lodzie, rewie cyrkowych, a także organizacji licznych imprez targowych.

Muzyczne

• 10 lutego 1987 – pierwsze wystąpienie zespołu Metallica na polskiej scenie,
• 20 czerwca 1992 – koncert grupy Dżem, zarejestrowany na dwóch płytach „Wehikuł czasu – Spodek ’92”,
• 1993 – musical „Metro” autorstwa Józefowicza i Stokłosy, w którym wystąpiła Edyta Górniak, próby oraz przedstawienie były zarejestrowane, lecz nigdy nie pokazane publicznie,
• 1994 – reaktywacja zespołu Perfect z koncertem w Spodku, który ukazał się później na płycie „Katowice Spodek Live ’94”,
• 1994 – występ grupy Hey, która nagrała pierwszy polski koncert z udziałem MTV, uważany za wydarzenie roku,
• 1996 – nagranie DVD koncertowego przez zespół Deep Purple pt. „Live Encounters”,
• 15 listopada 1996 – pierwszy polski koncert zespołu The Cure,
• 7 grudnia 1996 – występ brazylijskiego zespołu Sepultura promującego album „Roots”, który osiągnął sprzedaż na poziomie 50 tys. egzemplarzy,
• 21 czerwca 1997 – pierwszy koncert Jeana-Michela Jarre’a w Polsce, zarejestrowany przez TVP, z kolejnymi występami w latach 2010 i 2011,
• 31 stycznia 1998 – debiutancki koncert brytyjskiej grupy Genesis w Polsce,
• 26 kwietnia 1998 – koncert grupy The Prodigy,
• 30 sierpnia 1998 – występ niemieckiego duetu Modern Talking,
• 25 lipca 1999 – jedyny występ brytyjskiego muzyka Mike’a Oldfielda,
• 1999 – koncert zespołu Budka Suflera,
• 15, 16 czerwca 2000 – zespół Pearl Jam nagrał dwa albumy koncertowe,
• 21 marca 2003 – pożegnalny koncert zespołu hip-hopowego Paktofonika, który ukazał się na płycie DVD w 2004 roku,
• 7 listopada 2003 – koncert Davida Gahana,
• 15 listopada 2003 – pierwszy koncert zespołu Def Leppard w Polsce,
• 22 lutego 2005 – występ grupy Rammstein,
• 7 czerwca 2005 – koncert Green Day,
• 14 marca 2006 – występ Depeche Mode,
• 7 czerwca 2006 – debiutancki koncert Alice in Chains w Polsce,
• 19 lutego 2008 – koncert zespołu The Cure,
• 3 października 2009 – koncert Dżemu, zarejestrowany na 3 płytach DVD i 4 CD z okazji 30. urodzin,
• 27 listopada 2009 – występ Rammstein,
• 13 marca 2010 – „Odlotowy Koncert” z okazji 30-lecia zespołu Perfect,
• 4 października 2010 – występ Leonarda Cohena,
• Eska Music Awards 2011,
• 11 lutego 2012 – koncert Thomasa Andersa,
• 30 marca 2012 – wydarzenie z okazji 30-lecia istnienia zespołu Lady Pank,
• 14 kwietnia 2012 – koncert brytyjskiej grupy Judas Priest,
• 13 lutego 2013 – występ Slasha z Mylesem Kennedym i The Conspirators,
• 15 lutego 2014 – koncert zespołu Deep Purple,
• 17 maja 2014 – debiutancki koncert zespołu Manowar w Polsce,
• 19 października 2014 – koncert Budki Suflera,
• 13 lutego 2015 – koncert walentynkowy Sandry oraz Thomasa Andersa,
• 30 listopada 2019 – koncert szwedzkiego zespołu Ghost,
• 11 kwietnia 2024 – koncert z okazji 20-lecia Grubson.

Sportowe

• Mistrzostwa Europy w Zapasach 1972,
• Mistrzostwa Świata w Zapasach 1974,
• Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1975,
• Mistrzostwa Europy w Boksie 1975,
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 1976,
• Mistrzostwa Świata w Zapasach 1982,
• Mistrzostwa Europy w Podnoszeniu Ciężarów 1985,
• Mistrzostwa Europy w Karate Kyokushin 1987,
• Mistrzostwa Świata w Akrobatyce Sportowej 1989,
• Mistrzostwa Świata w Kulturystyce 1991,
• Mistrzostwa Europy Karate Kyokushin Oyama Cup 1993,
• Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet 1999,
• Finał Ligi Światowej w siatkówce mężczyzn 2001, 2007,
• Mistrzostwa Europy w koszykówce 2009,
• Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Kobiet 2009,
• XIII Konfrontacja Sztuk Walki (2010),
• Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet 2011,
• Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2014,
• Mistrzostwa Europy w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2016,
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2016, I Dywizja, grupa A,
• Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2017,
• Gala KSW 41,
• XI Ogólnopolskie Letnie Igrzyska Olimpiad Specjalnych 2018,
• Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2021,
• Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2022,
• Gala High League 6,
• Superpuchar Polski w piłce siatkowej mężczyzn 2023.

Cykliczne

• Międzynarodowa wystawa psów rasowych,
• Sylwestrowa Moc Przebojów (2015–2017, przeniesiona na Stadion Śląski),
• Festiwal Piosenki Szantowej „Tratwa”,
• Metalmania,
• Metal Hammer Festival,
• Mystic Festival,
• Festiwal Odjazdy (1989–2000, od 2011),
• Rawa Blues Festival (od 1980),
• Śląski Festiwal Fryzjersko-Kosmetyczny,
• Wystawa minerałów i surowców,
• Ogólnopolskie Targi „Edukacja” (co roku w marcu),
• Festiwal Mayday (od 2000),
• BNP Paribas Katowice Open (2013-2016),
• Intel Extreme Masters (IEM Katowice) (od 2013, od 2014 turniej finałowy),
• EB SPORT CUP (1995-1998).

---

Oceń: Spodek (hala widowiskowa)

---