Budynek szpitala hutniczego spółki Giesche w Katowicach


Budynek szpitala hutniczego spółki Giesche to zabytkowy obiekt, który został wzniesiony w latach 1906-1908. Zlokalizowany jest przy ulicy J. Korczaka w Katowicach, w obrębie dzielnicy Szopienice-Burowiec.

Gmach wyróżnia się stylem historyzmu ceglanego, w którym dostrzegalne są również elementy modernizmu. Jego projektantami byli Emil i Georg Zillmann, a zleceniodawcą spółka Georg von Giesches Erben, która zainwestowała w budowę szpitala z myślą o pracownikach zakładów przemysłowych znajdujących się w pobliżu.

Budynek jest wpisany do rejestru zabytków i objęty ochroną konserwatorską, co podkreśla jego znaczenie dla lokalnej historii oraz architektury regionu. Wraz z otoczeniem stanowi ważny element kulturowego dziedzictwa Katowic.

Historia

„Szpital hutniczy został zaprojektowany w Roździeniu, na działce, która niegdyś była miejscem działalności kuźni, w pobliżu szybu Heintze kopalni Luisenglück. Obiekt zlokalizowany jest przy drodze prowadzącej do Borek, obecnie znanej jako ulica J. Korczaka. Szpital został wzniesiony w latach 1906–1908 z okazji podwójnej rocznicy 200-lecia istnienia spółki Georg von Giesches Erben. Doniosłe otwarcie gmachu miało miejsce 11 czerwca 1908 roku. Autorem projektu byli Emil i Georg Zillmannowie, którzy również odpowiadają za takie znane realizacje jak osiedla patronackie w Giszowcu oraz Nikiszowcu.

W swoim czasie szpital był uznawany za jeden z najbardziej nowoczesnych obiektów tego typu, dysponując około 100 łóżkami. W jego strukturze funkcjonowały różnorodne oddziały, w tym chirurgiczny, chorób zakaźnych, wewnętrzny oraz ginekologiczny. Na początku lipca 1919 roku przy placówce utworzono zakonną wspólnotę sióstr Maryi Niepokalanej. W okresie międzywojennym, szpital kontynuował swoją działalność, służąc pracownikom pobliskich kopalń oraz hut.

W 1937 roku do zespołu Szpitala Hutniczego Spółki Giesche dołączył Edmund Gryglewicz, obejmując stanowisko ordynatora w Oddziale Chorób Wewnętrznych. Po zakończeniu II wojny światowej szpital przeszedł proces znacjonalizacji, przekształcając się w Szpital Miejski nr 7. W 1947 roku placówkę opuściły siostry Maryi Niepokalanej, a ich miejsce zajęły siostry boromeuszki, które w obiekcie zainstalowały kaplicę. W latach 1974–1975, w sąsiedztwie historycznego gmachu postawiono budynek Centrum Psychiatrii im. dr. Krzysztofa Czumy, według projektu Biura Projektów Służby Zdrowia w Katowicach.

W roku 1994 szpital funkcjonował jako Szpital Miejski nr 5, a jego działalność zakończono w 1997 roku. W 2009 roku dawny gmach szpitala hutniczego został sprzedany firmie Przedsiębiorstwo Wielobranżowe M. Pasek z Będzina. Dnia 30 czerwca 2010 roku Rada Miasta Katowice uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla rejonu ulic: gen. J. Hallera oraz J. Korczaka, wyznaczając obszar ochrony konserwatorskiej wokół szpitala. Sam zaś gmach został formalnie wpisany do rejestru zabytków 14 lutego 2012 roku. W tym samym roku rozpoczęły się prace remontowe o ograniczonym zakresie z uwagi na niedobór funduszy, co doprowadziło do wystawienia obiektu na sprzedaż w latach 2016 oraz 2017.

Architektura i otoczenie

Gmach szpitala hutniczego spółki Giesche w Katowicach jest usytuowany w malowniczej dzielnicy Szopienice-Burowiec, przy ulicy J. Korczaka 27. Budowla została wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego, wzbogaconym o modernistyczne akcenty. Oparta na prostokątnym planie, zbudowana z eleganckiej cegły i piaskowca, obiekt ma dwie kondygnacje oraz podpiwniczenie, co dodaje mu charakteru. Dodatkowo, dwuspadowy dach pokryty dachówką podkreśla tradycyjny styl architektoniczny.

Wnętrza budynku zachowały wiele oryginalnych elementów, w tym dwubiegunowe klatki schodowe oraz piękną dawną kaplicę z witrażami, które świadczą o historycznym znaczeniu tego miejsca. O projekt architektoniczny zadbali utalentowani berlińscy architekci: Georg i Emil Zillmannowie.

Wokół gmachu roztacza się piękny ogród, w którym rosną drzewa wielu gatunków. W południowo-wschodniej części kompleksu usytuowana jest portiernia, a cały budynek otaczają zabytkowe ogrodzenia, co potęguje jego niepowtarzalny klimat. Co istotne, gmach szpitala, portiernia, park oraz ogrodzenie są objęte ochroną konserwatorską zgodnie z przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który został uchwalony na tym obszarze 30 czerwca 2010 roku.

Warto również zaznaczyć, że sam gmach szpitala został wpisany do rejestru zabytków 14 lutego 2012 roku, pod numerem A/368/12, co również podkreśla jego historyczną wartość dla miasta Katowice.

Przypisy

  1. Centrum Psychiatrii w Katowicach im. dr. Krzysztofa Czumy: Kontakt. centrumpsychiatrii.eu. [dostęp 23.08.2021 r.]
  2. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Województwo śląskie. nid.pl, 30.06.2021 r. [dostęp 23.08.2021 r.]
  3. UCHWAŁA NR LXI/1245/10 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 30 czerwca 2010 r. w sprawie uchwalenia: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: Gen. Józefa Hallera i Janusza Korczaka w dzielnicy Szopienice w Katowicach., dzienniki.slask.eu, 30.06.2010 r. [dostęp 23.08.2021 r.]
  4. Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 r., s. 108.
  5. Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 r., s. 109.
  6. Bulsa 2015-04-12 r.
  7. Bulsa 2017-04-03 r.

Oceń: Budynek szpitala hutniczego spółki Giesche w Katowicach

Średnia ocena:4.75 Liczba ocen:16