Kamienica przy ulicy Warszawskiej 43 w Katowicach

---

Historia

Kamienica, o której mowa, została zbudowana w 1896 roku na narożnej działce jako budynek mieszkalny, zastępując wcześniejszy wolnostojący obiekt, który mógł być domem lub willą. Zlokalizowana jest w pobliżu kościoła Mariackiego oraz w sąsiedztwie ówczesnej siedziby starostwa powiatu katowickiego. Projekt tej kamienicy został stworzony w pracowni Ignatza Grünfelda.

W latach 20. XX wieku w obiekcie tym funkcjonował warsztat szklarski, a także spółka zajmująca się sprzedażą samochodów. W 1935 roku przeprowadzono remont elewacji, a w tym czasie właścicielem kamienicy, która wówczas znajdowała się przy ulicy Marszałka Piłsudskiego 43, był Magistrat. W obiekcie tym mieścił się skład obrazów oraz mieszkania kilkunastu znanych osobistości, takich jak starosta powiatu katowickiego Wilhelm Seidler czy emerytowany wojewoda śląski Mieczysław Bilski. Część kamienicy w ulicy ks. K. Damrota 2 miała innego właściciela, a w niej mieszkały głównie rodziny urzędników, w tym redaktor „Polski Zachodniej”, Edward Rumun.

Po zakończeniu II wojny światowej, na parterze budynku zorganizowano placówkę pocztową oraz inne lokale usługowe. W latach 1945–1967 swoje miejsce w tej kamienicy znalazł artysta, malarz i rzeźbiarz Ludwik Konarzewski junior. Zamieszkiwał on w dawnym atelier swojego ojca, Ludwika Konarzewskiego seniora, znajdującym się na poddaszu, które zostało rozbudowane o część mieszkalną.

W latach 90. XX wieku administrowanie kamienicą przejęło Zrzeszenie Właścicieli i Zarządców Domów (ZWiZD). W 2009 roku Biuro Konserwatora Zabytków wydało opinię dotyczącą planowanej przebudowy budynku na cele handlowo-hotelowe. Jednak ówczesny właściciel nie przystąpił do prac adaptacyjnych i ograniczył się jedynie do zabezpieczenia obiektu. 12 kwietnia 2012 roku, katowicki radny Tomasz Godziek złożył w biurze Rady Miasta Katowice wniosek o interwencję, mając na celu zabezpieczenie tej opuszczonej kamienicy.

W części kamienicy przy ulicy K. Damrota 2, 13 maja 2023 roku rozpoczęła działalność Galeria Sztuki GX, która ma na celu prezentację dzieł malarskich artystów rozpoczynających swoją twórczość. Niecały miesiąc później, 1 czerwca 2023 roku, kamienica została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/1202/23. Decyzja ta stała się ostateczna 6 czerwca tego samego roku.

Charakterystyka

Kamienica mieszkalno-handlowa, znajdująca się w Katowicach, ulokowana jest w strategicznym narożniku ulic Warszawskiej 43 oraz ks. K. Damrota 2. Osiedlona na obszarze dzielnicy Śródmieście, zajmuje dobrze zorganizowaną narożną działkę. Budynek został wzniesiony z cegły na planie czworoboku, z jednym ściętym narożnikiem. Wewnątrz mieści się niewielkie podwórko, a zwieńczeniem obiektu jest dwuspadowy dach kalenicowy, pokryty papą. Powierzchnia użytkowa całej kamienicy wynosi 3852,92 m², natomiast powierzchnia zabudowy to 1003 m². W bryle budynku znajduje się pięć kondygnacji nadziemnych oraz jedna kondygnacja podziemna.

Obiekt został zaprojektowany w stylu historyzmu, charakteryzującym się bogatą dekoracją sztukatorską. Detale architektoniczne oraz układ dekoracji są jednolite na obu elewacjach. Elewacja na piętrach pokryta jest cegłą, kiedy parter wykończono tynkiem z pseudoboniowaniem. Elementy dekoracyjne również mają tynkowaną formę. Elewacja główna, widoczna od strony ulicy Warszawskiej, składa się z 10 osiach, a boczna, skierowana ku ulicy ks. K. Damrota, jest 14-osiowa, zachowując jednocześnie tę samą kompozycję.

Na dwóch skrajnych osiach ulokowano niewielkie ryzality, ozdobione dekoracyjnymi szczytami. Narożnik kamienicy jest podkreślony wykuszem, który wieńczy kopułka oraz hełm baniasty. Zachowały się oryginalne otwory parteru, które zamknięto od góry odcinkami łuku, oprawionymi profilowanymi opaskami z kluczem w kształcie głowy. Otwory okienne na wyższych kondygnacjach posiadają opaski tynkowe, zakończone dekoracyjnymi detalami, jak trójkątne naczółki, płyciny z plastyką rozet oraz muszlami.

Oficyny kamienicy są harmonijnie połączone ze skrzydłami bocznymi głównego budynku, tworząc czworobok. Te zaplecza mają cztery kondygnacje oraz tynkowane elewacje. Sienie, zlokalizowane po obu stronach kamienicy, kryte są stropem płaskim, a ich ściany artykułowane pilastrami na cokołach. Ciekawym rozwiązaniem są żeliwne schody, na których stopnie wyłożono drewnem. Brama wjazdowa usytuowana jest od strony ulicy ks. K. Damrota 2.

Obiekt ten świadczy o bogatym dziedzictwie architektonicznym, ponieważ wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Ochroną objęto elewacje frontowe (północną i zachodnią), wewnętrzną sienią wejściową oraz główną klatkę schodową, która jest też umiejscowiona od strony północnej. Dodatkowo, kamienica została ujęta w gminnej ewidencji zabytków Katowic.

W połowie roku 2023, w systemie REGON zarejestrowanych jest 9 podmiotów gospodarczych mających swoją siedzibę przy ulicy Warszawskiej 43, w tym kancelarie adwokackie. Funkcjonuje tam również sklep sieci Żabka, restauracja oraz naleśnikarnia. W części kamienicy przylegającej do ulicy K. Damrota 2 zarejestrowane zostało jedno przedsiębiorstwo.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Warszawskiej 43 w Katowicach

---