Budynek Azylu Miejskiego w Katowicach

---

Historia

Instytucja Azylu Miejskiego w Katowicach, która należy do Wydziału Opieki Społecznej magistratu, swoją działalność rozpoczęła w 1925 roku w prowizorycznym baraku usytuowanym przy ulicy Wojewódzkiej 60. Niestety, warunki bynajmniej nie odpowiadały wymaganym standardom, co skłoniło władze do zlecenia zaprojektowania nowoczesnego budynku w 1927 roku. Projekt ten powstał dzięki współpracy dwóch wybitnych architektów: Władysława Czerny-Szwarcenberga oraz Lucjana Sikorskiego.

Nowy gmach został oddany do użytku 1 października 1929 roku i ulokowany w zachodniej części Katowic, w obszarze znanym jako Załęże. W tamtych czasach był to najnowocześniejszy tego typu obiekt w Polsce, inspirowany wiedeńskim azylem. Początkowo planowano, aby budynek stanął w Bogucicach, przy obecnej ulicy Katowickiej, jednak przeciwności ze strony Zakładów Hohenlohego, które w tej lokalizacji prowadziły wydobycie węgla kamiennego, zmusiły do zmiany planów.

W roku 1931 Azyl Miejski rozpoczął przyjmowanie pierwszych potrzebujących. Gmach został podzielony na dwie główne sekcje: dla mężczyzn oraz dla kobiet. Dodatkowo, obiekt był wyposażony w takie pomieszczenia jak łaźnie z natryskami, wspólne sale dezynfekcyjne, sypialnie, warsztaty rzemieślnicze oraz pralnie, a także kuchnię. Ważne jest, że pobyt w azylu wiązał się z częściową odpłatnością. Azyl przyjmował najbiedniejszych mieszkańców Katowic, w tym osoby z kolonii Amandy. W 1936 roku korzystało z tego miejsca łącznie 2882 osoby.

W 1943 roku w przestrzeni Azylu Miejskiego utworzono Szpital Dziecięcy. Niestety, po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, został on zniszczony przez wkraczającą Armię Czerwoną. Na szczęście, dr Stanisław Roszek oraz siostry jadwiżanki zdołali go reaktywować. W 1948 roku na ulicy Macieja 10 został oddany do użytku dodatkowy budynek szpitala dziecięcego, który powstał w 1938 roku jako miejski przytułek dla dzieci – późniejsza siedziba Izby Wytrzeźwień. W 1957 roku Szpital Specjalistyczny dla Dzieci w Katowicach-Załężu oferował 215 łóżek w dwóch budynkach, które były również wyposażone w kotłownie, pralnie oraz kuchnie. Plany dotyczące rozbudowy szpitala przez połączenie obu budynków były rozważane przynajmniej trzykrotnie. Do roku 1971 wszystkie jadwiżanki zostały zwolnione z pracy w szpitalu.

Szpital Miejski dla Dzieci nr 3 funkcjonował do schyłku XX wieku, po czym przeniósł się do nowo wybudowanego Szpitala Klinicznego nr 6 Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki, który został oddany do użytku 29 maja 1999 roku. Po zakończeniu działalności szpitala, w budynku dawnego Azylu Miejskiego, od listopada 2003 roku, funkcjonuje Powiatowy Urząd Pracy w Katowicach. W tym okresie przeprowadzono znaczne zmiany adaptacyjne budynku, w wyniku których w narożniku powstała przeszklona, dwupoziomowa sala obsługi dla klientów.

Architektura

Budynek, który kiedyś pełnił funkcję Azylu Miejskiego, został zbudowany przez Magistrat Miasta Katowice jako nowoczesny, dwubryłowy obiekt. Obie bryły są połączone charakterystyczną częścią narożną, w której umieszczono wejścia (oddzielne dla mężczyzn i kobiet) oraz klatkę schodową. Jedna z brył została zrealizowana równolegle, podczas gdy druga stanowi element prostopadły do ulicy P. Pośpiecha. Większe skrzydło obiektu przeznaczono dla mężczyzn, natomiast mniejsze zostało uformowane z myślą o kobietach.

Proces projektowania tego budynku prowadził zespół w Biurze Architektonicznym Magistratu Miasta Katowice, a jego twórcami byli Władysław Szwarcenberg-Czerny oraz Lucjan Sikorski. Obiekt jest trzykondygnacyjny, a jego piwnice dodają dodatkowego wymiaru funkcjonalności. Budynek został zrealizowany w konstrukcji szkieletu żelbetowego, wypełnionego cegłą pełną i otynkowanego, co nadaje mu solidność oraz estetyczny wygląd.

Na elewacjach budynku pierwotnie można było dostrzec urozmaicone pasy okien, stworzone w harmonijnym układzie, pomiędzy którymi wyeksponowano płaszczyzny ceglane, nadające mu unikalny charakter i styl.

---

Oceń: Budynek Azylu Miejskiego w Katowicach

---