Budynek Urzędu Miasta Katowice

---

Historia

Przed powstaniem obecnego budynku Urzędu Miasta Katowice znajdował się tu gimnazjum katolickie, wzniesione około 1870 roku w stylu neorenesansowym, z elementami stylu arkadowego. Mieściło się ono przy ulicy Młyńskiej 4. W 1871 roku rozpoczęło działalność czteroklasowe gimnazjum katolickie, które w 1874 roku przeniesiono do budynku przy ulicy 3 Maja 42. Dawny gmach przejęła Katolicka Szkoła Ludowa, a po modernizacji w latach 80. XIX wieku, mieściła się tutaj szkoła średnia dla dziewcząt, która również z czasem została przeniesiona. W 1906 roku budynek przekształcono na siedzibę administracji policji.

Pierwotne plany dotyczące budynku Urzędu Miasta zakładały, że ma on pomieścić biura magistratu, a nowy ratusz planowano w innym miejscu. W 1929 roku, władze Katowic, bazując na korzystnym bilansie finansowym roku 1928, rozpoczęły plany rozbudowy miasta. Nowy ratusz wraz z rynkiem miał być zlokalizowany w obrębie obecnego Parku Powstańców Śląskich. Niestety, z powodu wielkiego kryzysu, marzenia te nie zostały zrealizowane. Zrealizowano jednak sam projekt biurowca magistratu, którego datę ustalono na 5 czerwca 1929 roku, a pozwolenie na budowę uzyskano 8 sierpnia tego samego roku.

Prace budowlane rozpoczęto w 1929 roku, zaczynając od wyburzenia dawnego gimnazjum. Budynek biurowy magistratu był gotowy w stanie surowym już 28 sierpnia 1930 roku, a oficjalnie oddano go do użytku 6 listopada 1931 roku. Gmach został zaprojektowany przez Lucjana Sikorskiego. Niektórzy wskazują, że współautorami byli również Tadeus Łobos i Leon Dietz d’Armę, jednak pod projektem podpisał się wyłącznie Sikorski, który reprezentował magistrat jako radca budowlany.

Parter budynku przeznaczono na sklepy, pomieszczenia dla policji, drukarnię oraz introligatornię, pierwsze piętro zajmowały kasy, natomiast wyższe kondygnacje zostały przeznaczone na biura. Na poddaszu umieszczono archiwum, ciemnię i kopiarnię. W okresie międzywojennym w gmachu przy ulicy Młyńskiej 4 mieściły się różne jednostki administracyjne magistratu Katowic, takie jak Kasa Główna Miejska, Urząd Przemysłowo-Handlowy czy Urząd Budowlany. Na parterze były sklepy, w tym między innymi: skład farb, bar oraz księgarnia.

Na początku lat 90. XX wieku, gmach Urzędu Miasta Katowice przeszedł znaczną rozbudowę, do której dodano przybudówkę, połączoną z przejściem na półpiętrze między pierwszym a drugim piętrem.

Architektura

„Budynek Urzędu Miasta w Katowicach zlokalizowany jest przy ulicy Młyńskiej 4, w samym sercu Śródmieścia. Z jego budową rozpoczęto w latach 1929–1930, a projekt tego modernistycznego gmachu przypisuje się Lucjanowi Sikorskiemu. Na szczególną uwagę zasługuje plan budynku, który ma kształt wycinka pierścienia kołowego o szerokości 15,75 m, natomiast jego front rozciąga się na 48,2 m. **Wysokość budynku wynosi 27,73 m**, a składa się on z ośmiu kondygnacji nadziemnych, w tym użytkowego poddasza oraz jednej kondygnacji podziemnej.

Każda z kondygnacji ma inną wysokość: piwnice osiągają 2 m, parter 4 m, podczas gdy piętra od I do VI mają wysokość 3,4 m. Budynek od strony zachodniej wyposażono w bramę wjazdową, która prowadzi na podwórze. Zewnętrzne ściany gmachu pokryto tynkami cementowo-wapiennymi o wysokiej estetyce, a wewnętrzne struktury charakteryzują się nośnymi ścianami z cegły oraz żelbetowym szkieletem klatki schodowej.

Natomiast pierwotne balustrady schodów wykonane były z niklowanych rur, a klatkę schodową zdobiło lastryko szlifowane (obecnie w większości pozostały jedynie kwadratowe kasetony). Podłogi w biurach pokryto eleganckim parkietem, a klatka schodowa i korytarze mają lastryko jako materiał wykończeniowy. Wyjątkową cechą budynku jest jego masywna bryła, która jest minimalistyczna pod względem elementów dekoracyjnych, co tworzy kontrast z bogato zdobionymi kamienicami, które go otaczają.

Budynek charakteryzuje się wklęsłą, płaską fasadą, która jest ustalona zgodnie z linią zabudowy w łuku ulicy Młyńskiej. Kształt łukowatej fasady i horyzontalny układ okien nawiązują do koncepcji architektonicznych związanych z kręgiem Neues Bauen, na przykład gmachu biurowego usytuowanego przy Fehrbelliner Platz w Berlinie. **Jego ciężka, masywna bryła** dominująca nad lokalną architekturą stanowi wyrazisty kontrast z bogatymi zdobieniami sąsiednich budynków.

Warto zauważyć, że obecny wygląd fasady różni się od pierwotnego projektu. Plan przewidywał, aby płaska elewacja była akcentowana poziomymi pasami okien, a w rzeczywistości zrealizowano także sześć centralnie umiejscowionych pasów okien na trzeciej i czwartej kondygnacji, przerywanych wąskimi występami podobnymi do okapów, które łączą pozostałe poziome okna, oprócz skrajnych.

---

Oceń: Budynek Urzędu Miasta Katowice

---