Dom Prasy Śląskiej

---

Lokalizacja

Pierwszym obiektem, który powstał w miejscu, gdzie obecnie znajduje się Dom Prasy Śląskiej, był parterowy budynek, w którym mieściła się kuźnia oraz mieszkanie kowala Sommera. Jego wzniesienie miało miejsce w około 1851 roku. W wyniku rozwoju okolicy, w tym rozbudowy rynku oraz ulicy 3 Maja (wtedy znanej jako Grundmannstraße), budynek został rozebrany w 1875 roku. Na jego miejscu powstała duża kamienica o trzech kondygnacjach, która wypełniała narożnik między ulicami Grundmannstraße i Poststraße, dzisiejszą ulicą Pocztową.

Nowa kamienica miała adres Grundmannstraße 2. W 1899 roku otwarto w niej pierwszą w Katowicach kawiarnię, a Paweł Scholz, fotograf, wkrótce po tym uruchomił swoje atelier. W połowie lat 30. XX wieku w tym miejscu funkcjonowała hurtownia towarów tekstylnych prowadzona przez Izaka Rakowera. W okolicy powstały nowe budynki przy ulicy Poststraße oraz przy Mühlstraße, którą obecnie znamy jako ulicę Młyńską.

Na koniec lat 30. XX wieku wiadomo, że kamienica przy Pocztowej 1 była własnością miasta Katowice. Przedtem miała właścicieli w osobach rodziny Glodny oraz Banku Kwilecki z Poznania. Obszar, na którym dzisiaj znajduje się Dom Prasy Śląskiej, obejmował działki przynależne do czterech przedwojennych kamienic, które nosiły adresy: Młyńska 1, Pocztowa 1, Pocztowa 3 oraz 3 Maja 2. Warto dodać, że te budynki zostały zniszczone pod koniec II wojny światowej.

Przypuszcza się, że, podobnie jak sąsiedni ratusz, zostały one podpalone przez czerwonoarmistów, którzy szukali tam łupów oraz alkoholu. Po zakończeniu konfliktu teren został uporządkowany, a sąsiednie kamienice przy ul. Młyńskiej i 3 Maja podparto przyporami. Na placu zorganizowano budki, w których aż do 1948 roku sprzedawano pieczywo, nabiał, owoce i inne towary.

Historia budynku

Na podstawie najstarszych zachowanych źródeł zawartych w archiwum Urzędu Miejskiego w Katowicach, w 1959 roku powstały plany budowy wielofunkcyjnego Domu Sportowca na pustym placu położonym przy Rynku. Projekt tej przestrzeni stworzył inżynier architekt Marian Śramkiewicz (1909-1993), natomiast konstrukcję opracował Franciszek Klimek, obaj związani z katowickim biurem „Miastoprojekt”.

Dokumenty dotyczące projektu były ukończone w październiku 1959 roku. Inwestorem przedsięwzięcia był Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej w Katowicach, który wówczas kierował Roman Stachoń. W maju 1960 roku powstał Komitet Budowy Domu Sportowca, który już w styczniu 1961 roku złożył do prezydium Rady Narodowej wniosek o pozwolenie na realizację inwestycji. Dnia 1 lutego 1961 roku firma wykonawcza przejęła projekt.

Budowa budynku zakończyła się w 1964 roku, a jej całkowity koszt wyniósł 8,7 miliona złotych w ówczesnych wartościach. Inwestycję finansowały różne instytucje, w tym m.in. Wojewódzka Rada Narodowa, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, Totalizator Sportowy oraz rozmaite organizacje sportowe.

Nie jest do końca jasne, kiedy i dlaczego zmieniono pierwotne przeznaczenie obiektu. Po zakończeniu budowy, na 2. piętrze umiejscowiono siedzibę Śląskiego Wydawnictwa Prasowego RSW „Prasa-Książka-Ruch”, a na 3. oraz 4. piętrze redakcje „Trybuny Robotniczej”. Dziennikarze „Dziennika Zachodniego” zajmowali 5. piętro, zaś redakcje „Sportu” i „Wieczoru” mieściły się na 6. piętrze. Siódme piętro, które początkowo traktowano jako zastępcze, wkrótce stało się miejscem dla „Poglądów” Wilhelma Szewczyka. Do tej pory ulokowała się tam również redakcja „Panoramy”. Natomiast na ósmym piętrze urządzono stołówkę.

Na parterze powstała czytelnia Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki, biura „Orbisu”, kasa biletowa, miejsca wymiany walut oraz punkt Informacji Turystycznej. Na pierwszym piętrze funkcjonowała „Café Sport”, kawiarnia, która cieszyła się ogromną popularnością w mieście, obfitująca w salę gier i zabaw.

Po 1989 roku niektóre z wymienionych czasopism przestały już istnieć, inne zmieniły swoje lokalizacje. Ostatnim medium, które opuściło budynek, była redakcja „Dziennika Zachodniego”, która wyprowadziła się w marcu 2009 roku. W październiku 2010 roku, katowicki magistrat, jako właściciel obiektu, ogłosił przetarg na jego przebudowę. W latach 2010–2014 przeprowadzono modernizację gmachu, który przystosowano na siedzibę dla niektórych wydziałów magistratu w Katowicach. Budynek został oddany do użytku etapami, od końcówki czerwca 2014 roku (Biuro Obsługi Mieszkańców) do lipca tego samego roku (pozostałe wydziały).

Architektura

Dom Prasy Śląskiej to niezwykle interesujący przykład nowoczesnej architektury, której charakterystyka przyciąga uwagę tych, którzy pasjonują się zarówno estetyką, jak i innowacyjnymi rozwiązaniami budowlanymi.

Obiekt został zaprojektowany jako monolityczny szkielet żelbetowy, z dziesięciometrowym traktem, mającym formę wydłużonego prostokąta. Zdecydowane skrzydło boczne rozciąga się wzdłuż ulicy 3 Maja, co nadaje mu unikalny charakter. Budowla to dziewięć kondygnacji, a jej kubatura szacowana jest na około dwadzieścia tysięcy metrów sześciennych.

Jednym z najbardziej zachwycających elementów architektonicznych obiektu jest jego lekka sylwetka, uzyskana dzięki całkowicie szklanej ścianie kurtynowej, która nie pełni ról konstrukcyjnych. Zewnętrzne ściany obiektu zostały pokryte drewnem, a ich powierzchnia wykończona została aluminiową blachą, co miało na celu nawiązanie do wyglądu konstrukcji aluminiowej.

Początkowo budynek znany był jako „seledynowy dom” z uwagi na jego pierwotny kolor elewacji, na której zastosowano seledynowy marblit. Z biegiem lat okna zostały wymienione na aluminiowe, zawierające szyby o pomarańczowej barwie, określane jako „Antisol”. Parter obiektu cechował się wyjątkowym przeszklonym wykończeniem, składającym się z tafli szkła lustrzanego o wymiarach 2×4 metra oraz grubości 16 mm, gdzie szyby łączyły się pod kątem, tworząc efektowny efekt wizualny.

Stylowy wystrój parteru z 1962 roku to dzieło artystów takich jak Marian Śramkiewicz oraz Wiktor Lipowczan, w współpracy z Amelią Pomorską i Bogusławem Góreckim z Pracowni Sztuk Plastycznych w Katowicach. Wnętrze zostało wyłożone czarnym sjenitem oraz płytami w stylu cepeliowskim, a posadzka zyskała elegancki wygląd dzięki zastosowaniu łamanego marmuru. Słupy obiektu wykonano z czarnej ceramiki, inkrustowanej białymi płytkami, co uzupełnia całość estetyki.

W latach 2010-2014 przeprowadzono znaczący remont, który obejmował wzmocnienie konstrukcji, ocieplenie budynku, wymianę okien, a także modernizację dachu oraz wszelkich instalacji. Remont był także okazją do nadania budynkowi nowej elewacji. Wykonanie prac powierzone zostało firmie Mostostal Warszawa, a całkowity koszt inwestycji wyniósł dwadzieścia milionów złotych.

---

Oceń: Dom Prasy Śląskiej

---