Willa Louisa Damego

---

Historia

Willę zaprojektował Louis Dame, architekt oraz mistrz murarski, który wybudował ją około 1900 roku jako swoją własną rezydencję oraz siedzibę należącej do niego firmy budowlanej. Dame był autorem licznych projektów architektonicznych, które do dziś można podziwiać w Katowicach oraz na Górnym Śląsku.

W latach 1903–1922 obiekt był miejscem zamieszkania Alexander Pohlmann, który pełnił rolę nadburmistrza Katowic. To właśnie w tym czasie willa zyskała na znaczeniu, będąc siedzibą ważnej postaci miasta.

W okresie międzywojennym willa stała się siedzibą Konsulatu Generalnego Niemiec. W czasie II wojny światowej była wykorzystywana przez nazistowskie organizacje, co wpłynęło na jej dalszą historię.

Po zakończeniu wojny, w budynku miała siedzibę prokuratura, która działała aż do 1989 roku. Od 1999 roku nieruchomość znajduje się w rękach „Funduszu Górnośląskiego” S. A., co przyczyniło się do jej rewitalizacji i zachowania dla przyszłych pokoleń.

Warto również nadmienić, że 3 października 1994 roku willa została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/1548/94, a obecnie figuruje pod numerem A/713/2020, co potwierdza jej znaczenie w kontekście architektury regionu.

Architektura

Willa została zaprojektowana jako mieszczańska rezydencja z dołączonym ogrodem, a także wydzieloną częścią gospodarczą oraz użytkową. Po zachodniej stronie nieruchomości znajdowało się podwórze, w którym umiejscowiono stajnię; dostęp do niego prowadził wjazd ulokowany obok przybudówki, spełniającej funkcje zarówno gospodarcze, jak i mieszkalne. Te obiekty tworzyły barierę pomiędzy willą a warsztatem oraz placem składowym, które znajdowały się w części wschodniej działki.

Budowla murowana z ozdobami w stylu szachulcowym posadowiona jest na cokole z piaskowca. Jej plan zbliżony jest do prostokąta, a w północno-wschodnim narożniku znajduje się wieża, natomiast od południa usytuowano oficynę. Jest podpiwniczona, piętrowa, z użytkowym poddaszem, a przykryta dachem o wielu spadkach, który zwieńczono lukarnami, pokrytymi dachówką ceramiczną w stylu holenderskim. Elewacje prezentują się gładko, akcentowane tynkiem; oryginalnie zdobiły je także sztukatorskie elementy o motywach roślinnych oraz detale wykonane w technice szachulcowej.

Główne wejście zlokalizowane jest w cofniętej sekcji elewacji frontowej, prowadząc do hallu, usytuowanego w narożniku południowym, który wyposażony jest w jednobiegowe murowane schody. Z hallu rozgałęzia się korytarz, a pomieszczenia mieszkalno-reprezentacyjne rozmieszczono w układzie amfiladowym wzdłuż elewacji północnej i wschodniej, natomiast przestrzenie pomocnicze i gospodarcze ulokowano w zurbanizowanej części zachodniej budynku. Organizacja piętra oraz poddasza jest analogiczna do parteru.

Willa stanowi przykład malowniczej miejskiej rezydencji, nawiązującej do angielskiej architektury wiejskiej, znanej jako cottage house. Wnętrza zostały zaprojektowane w stylu cottage, który docenił ciemną paletę kolorów, wyraziste materiały, gotyckie detale oraz drewniane boazerie, posadzki i sufity. Z oryginalnego wystroju zachowały się jedynie żeliwne schody, piec na poddaszu oraz drewniana stolarka okienna i drzwiowa.

Początkowo willa otoczona była dużym ogrodem, który rozciągał się na obszarze obecnej działki przy ul. Sokolskiej 6. Około 1928 roku wzniesiono oficynę od strony zachodniej, zlikwidowano stajnie i warsztat, a do budynku gospodarczego dobudowano garaż. Nowe obiekty powstały na miejscu dawnych placów składowych.

W latach 90. XX wieku przeprowadzono renowację elewacji, a częściowo zmodernizowano wnętrza. Dodano półokrągły świetlik o metalowej konstrukcji na poziomie przyziemia, który ma na celu doświetlenie piwnic, a także zadaszono główne wejście, tworząc połączenie pomiędzy willą a oficyną.

---

Oceń: Willa Louisa Damego

---