Kłodnica


Kłodnica, znana w języku niemieckim jako Klodnitz, to malownicza rzeka znajdująca się w południowej części Polski.

Stanowi ona prawostronny dopływ rzeki Odry, co czyni ją istotnym elementem lokalnej hydrografii. Jej znaczenie nie ogranicza się jedynie do funkcji hydrologicznej, ale również kulturalnej i ekosystemowej w regionie.

Informacje ogólne

Długość rzeki Kłodnica wynosi 75 km, a według Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach osiąga nawet 84 km. Jej dorzecze zajmuje obszar 1125,8 km², a średni spadek wody od źródeł do ujścia wynosi 1,81 promila. Miejsce, w którym Kłodnica bierze początek, znajduje się w południowych częściach Katowic, a dokładnie w zespole przyrodniczo-krajobrazowym Źródła Kłodnicy. Rzeka ta przepływa przez województwa śląskie i opolskie, a jej bieg jest związany z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym, obejmującym miasta takie jak Katowice, Ruda Śląska, Zabrze, Gliwice, i dalej przez Kotlinę Raciborską, aż do ujścia do Odry w Kędzierzynie-Koźlu, w dzielnicy Koźle.

Kłodnica charakteryzuje się cechami rzeki podgórskiej, co oznacza, że występuje znaczna różnica w spadku od źródła do ujścia, wynosząca około 150 metrów. Ilość wody, którą rzeka niesie, zmienia się znacznie. Na podstawie danych z 1922 roku, minimalne przepływy pod Gliwicami zanotowane wówczas wynosiły 0,82 m/s, a średnie 2,3 m/s, z maksymalnym przepływem osiągającym 70,0 m/s. Pod Kędzierzynem wartości te wyniosły odpowiednio 1,57 m/s, 5,31 m/s oraz 177,0 m/s. Ważnym aspektem jest to, że w górnym odcinku Kłodnicy znaczną część wód stanowiły w przeszłości wody kopalniane, które były wypompowywane na powierzchnię.

Przepływy wody w Kłodnicy, mimo że są niewielkie, były wystarczające do napędu kół wodnych, choć zbyt niskie dla pełnowartościowej żeglugi czy spławu. Na całej długości rzeki, od Halemby aż do ujścia, istniało w latach 20. XX wieku aż 22 jazy, które piętrzyły wodę na wysokość od 2 do 3 metrów.

Dno doliny Kłodnicy, zwłaszcza w jej środkowym i dolnym biegu, jest płaskie oraz podmokłe. Niestety, duża ilość zanieczyszczeń w górnym biegu sprawia, że woda ma ciemny, zamulony charakter. Jednak w dolnym biegu rzeka zaczyna się nieco oczyszczać. Zjawisko osiadania gruntów wokół koryta rzeki, spowodowane długotrwałymi szkodami górniczymi, znacząco wpłynęło na krajobraz tej okolicy. W wyniku gromadzenia się osadów niesionych przez wodę, koryto Kłodnicy miejscami podnosi się powyżej poziomu otaczających gruntów.

Wzdłuż Kłodnicy, na odcinku od Gliwic biegnie także Kanał Gliwicki, który jest kluczowym źródłem zasilania dla tej rzeki. Ujęcie wody dla kanału znajduje się na jazie przy ul. Portowej, nieopodal Niepaszyc. Niżej na trasie rzeki znajduje się zbiornik Dzierżno Duże, również nazywany Jeziorem Rzeczyckim, który zasilany jest wodami Kłodnicy i jednocześnie przyczynia się do poprawy jakości wody w rzece.

Bieg

Bieg rzeki Kłodnicy można z powodzeniem klasyfikować na trzy odrębne odcinki, które ukazują jej różnorodność i charakterystyczne cechy w miarę jak przepływa przez różne tereny.

  • Odcinek górny, który zaczyna się od źródeł i prowadzi aż do Łabęd,
  • Odcinek środkowy, rozciągający się od Łabęd do jazu w Pławniowicach,
  • Odcinek dolny, biegnący od jazu w Pławniowicach aż do ujścia do Odry w Kędzierzynie-Koźlu.

Dopływy

Wśród istotnych dopływów Kłodnicy wyróżniają się:

  • dopływy prawobrzeżne:
    • Potok Kokociniec,
    • Bytomka,
    • Czarniawka,
    • Kochłówka (Potok Bielszowicki),
    • Potok Sośnicki,
    • Potok Guido,
    • Drama (uchodzi do Kłodnicy w Dzierżnie Dolnym na gruntach Taciszowa).
  • dopływy lewobrzeżne:
    • Kozłówka (Przykopa),
    • Ostropka,
    • Potok Jamna,
    • Ślepiotka.

Przypisy

  1. Kłodnica, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 04.06.2022 r.]
  2. Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem [online], www.mkoo.pl [dostęp 24.11.2017 r.]
  3. Sieć hydrograficzna [online], www.katowice.pios.gov.pl [dostęp 24.11.2017 r.]
  4. RZGW Gliwice [online], www.gliwice.rzgw.gov.pl [dostęp 24.11.2017 r.]
  5. Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008 r.
  6. Roman Ingarden: Rzeki i kanały żeglowne w b. trzech zaborach i znaczenie ich gospodarcze dla Polski, Nakładem Ministerstwa Robót Publicznych, Kraków 1922 r.

Oceń: Kłodnica

Średnia ocena:4.55 Liczba ocen:17